Gereformeerde kerk Eldoret

Die Gereformeerde kerk Eldoret was die gemeente van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika in Eldoret, in Kenia.

Na die Anglo-Boereoorlog het ’n groot aantal Afrikaners hulle vaderland verlaat en hulle in die destydse Duits-Oos-Afrika (Tanzanië) en Brits-Oos-Afrika (Kenia) gaan vestig. Moontlik het hulle nie kans gesien om op die puin van die oorlog opnuut te begin nie, selfs al het sommige hulle dan ook in ’n ander vesting van die veroweraar gaan vestig. Die trek na die noorde het ’n bootreis na Mombasa, ’n meer as 640 km lange treinreis na Nakuru en dan ’n reis per ossewa na die gebied op die hoogland, wat vir boere uitgesit is, behels.

In 1907 word ’n brief van een van die trekkers van Limuru na die Gereformeerde Kerk se Algemene Vergadering van Transvaal gestuur met die versoek om ’n predikant te stuur om die Gereformeerde lidmate te bedien. Die Vergadering het egter nie genoeg geld om ’n predikant na Kenia te stuur nie. In 1909 word tydens die Algemene Vergadering te Nylstroom ’n kommissie van drie lede benoem wat die geestelike belange van die lidmate in Kenia kan behartig. op 14 Julie 1909 vertrek ds. H. J. R. du Plessis, op aanbeveling van die kommissie, na Kenia.

Op 13 Augustus 1909, die gemeente se stigtingsdag, op die werf van die plaas Rensburgsrus is ’n aantal kinders gedoop en nagmaal gevier; daar was 108 lidmate (doop en belydend). Daar is ook twee ouderlinge en twee diakens bevestig. Tydens die Algemene Vergadering op 10 Januarie 1910, na ds. Du Plessis se terugkeer na Suid-Afrika word bepaal dat “de verkiezing van amptsdragers wordt beschouwd als instituering van de gemeente aldaar…”.

Twee jaar later, van 27 Mei tot 26 Augustus 1911, is ds. J.H. Kruger van Sterkstroom na Kenia gestuur om die gemeente in Midde-Afrika te bedien. Nog twee jaar later, in 1913 is ds. G.H.J. Kruger vanaf Barkly-Oos na Kania gestuur. Hy het, soos sy broer ds. J.H. Kruger, op verskillende plase gepreek, eredienste gehou en die sakramente bedien. Van die kinders het ook gekatkiseer onder die twee dominees. Tydens die verloop van die Eerste Wêreldoorlog het geen predikante die gemeente in Eldoret besoek nie.

Die konsulent vir die gemeente in Eldoret, ds. N.H. van der Walt is teen die einde van 1918 na Kenia. Sy besoek het die lidmate aangespoor tot geldinsamelings vir die koop van ’n standplaas en die oprig van ’n kerkgebou. Teen hierdie tyd het die gemeente gegroei tot 186 lidmate. In September 1919 is ds. Van der Walt weer na Kenia. Hy gee katkisasieklas en sewe jong lidmate lê belydenis van geloof af. Teen die einde van November is ds. Van der Walt weer terug na sy eie gemeente in Middelburg (Tvl.). Twee jaar later, in 1921, keer ds. Van der Walt terug na Kenia nadat ds. P.W. Bingle van Venterstad die gemeente sou besoek maar dit moes aflas omdat hy pampoentjies opgedoen het.

In 1922 keer ds. H.J.R. du Plessis, die eerste besoekende dominee, vir ’n paar maande terug na Kenia. In November 1924 is ds. C.W.M. du Toit vir vyf weke na Eldoret om onder meer katkisasie te geen en die sakramente te bedien. In hierdie tyd het die gemeente uiteindelik ’n stuk grond gekoop waarop uiteindelik ’n kerkgebou sou kom. In 1927 het ds. H. J. R. du Plessis weer na Kenia teruggekeer. Tydens sy besoek is daar op verskeie vergaderings ’n boukommissie saamgestel met die oog op die oprig van ’n kerkgebou. In 1929 is begin met die bou van ’n kerkgebou. In daardie jaar is ds. W.J. de Klerk na Kenia en het sy vrou ’n nuwe nagmaalservies aan die gemeente Eldoret uit Suid-Afrika saamgebring. Op 20 September 1930 is die gedenksteen van die gebou deur ds. D. Rumpff gelê. Aan die einde van 1930 het die gemeente te Eldoret ’n wyk in die Belgiese Kongo, ruim 1 300 km weg.

In 1932 het ds. J.V. Coetzee van Potchefstroom na Kenia vertrek en die kerkgebou is op die naweek van 24 September amptelik in gebruik geneem. Op 19 Augustus 1933 is prop. A. L. Aucamp deur ds. H.J.R. du Plessis as die eerste predikant van die Gereformeerde Kerk Eldoret bevestig. Op 23 September 1933, na ’n periode van 24 jaar, preek Eldoret se eie dominee in hul gemeente. Deel van die dominee se pligte is om huisbesoek te doen by sy gemeentelede in die Belgiese Kongo. Die reis is telkens saam met ’n diaken aangepak en daar is by lidmate van die NG Kerk en NH Kerk ook aangedoen. ’n Jaar na ds. Aucamp se eerste preek (1934) vier die gemeente sy vyf-en-twintigjarige-bestaan.

In 1937 het ds. Aucamp ’n beroep in Suid-Afrika aanvaar en het hy Kenia verlaat. In 1938 en 1939 was daar een besoek elk deur predikante uit Suid-Afrika. Na die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog was dit vir predikante in Suid-Afrika moeilik om na Kenia te reis en die gemeente het gevolglik het die gemeente eers weer in 1944 ’n predikant op besoek gekry. In die jare 1946 en 1948 het die gemeente besoeke uit Suid-Afrika gekry. In November 1948 het Eldoret ’n beroepsbrief aan prop. L.J. Buys gestuur. Hy het die beroep opgevolg en is in die middel van Maart 1949 deur ds. T.T. Spoelstra bevestig. In 1952 het ds. Buys ’n beroep na Lichtenburg aanvaar. Ds. Z.C. Grobler het in 1952 ’n beroep na Eldoret/Skeurvallei aanvaar.

Drie maande na ds. Grobler se aankoms in Eldoret is ’n noodtoestand in Kenia aangekondig as gevolg van die Mau Mau-opstand waarvan Jomo Kenjatta die aanvoerder was. Met die ingebruikneming van kommersiële vliegtuie was dit nou makliker vir predikante om na Kenia te gaan. In Oktober 1955 het die Klassis Translimpopo in Eldoret vergader. Dit was die eerste vergadering van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika in die Noordelike Halfrond. In 1956 het ds. P.J.W. Louw na Kenia gereis waar hy opgemerk het dat die gemeente baie moedeloos was. Die volgende jaar was daar twee besoeke uit Suid-Afrika. In 1959 vier die gemeente in Eldoret sy halfeeufees en is ds. P.J. Opperman beroep na Eldoret. Ds. Opperman is op 12 September 1959 as predikant van Eldoret bevestig in Salisbury.

In 1962 het ds. Opperman ’n beroep elders aanvaar. Met die gemeente in Eldoret het dit egter nie goed gegaan nie. Talle Boere het hul pad terug Suid-Afrika toe gevind en die gemeente het aansienlik gekrimp. Die laaste kerkraadsvergadering waarvan die notules van Eldoret opgeteken is, was op 19 en 20 Oktober 1963. Daarna het die gemeente ontbind. Die gemeente het die orrel geskenk aan die Gereformeerde Kerk Salisbury en die kerkeiendomme is verkoop. Op 16 Februarie 1964 is die kerkgebou deur Stoffel en Nonnie Roets, twee van die eerste en oudste gemeentelede aan die Africa Inland Mission oorhandig. Hulle president, eerw. W. N. Parsons, het spesiaal van Bath, Engeland gekom vir die geleentheid.

Ds. Louis Buys se eerste vrou, Maggie, is op 11 November 1951 hier oorlede na die geboorte van hul tweede kind, Gert. Hy het oorleef. In 1952 is ds. Buys na Lichtenburg beroep.

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Gereformeerde kerk Skeurvallei.

Op 19 Augustus 1950 is die Gereformeerde kerk Skeurvallei gestig met die oog op beter bediening aan die lidmate aldaar. Die gemeente het gebiede van Nairobi, Nakuru, die Skeurvallei, Kinangob, N’Joro en Rongai bedien. Daar is selfs ’n boufonds gestig met die oog op die oprig van ’n kerkgebou. In 1954 het ds. Grobler na Suid-Afrika teruggekeer.

’n Lys van predikante wat die gemeente in Eldoret besoek het:

• H.J.R. du Plessis, 1909, 1922, 1927 (telkens enkele maande)
• J.H. Kruger, 1911 (drie maande)
• G.H.J. Kruger, 1913 (enkele maande)
• N.H. van der Walt as konsulent, 1918, 1919, 1921, 1928 (telkens enkele maande)
• C.W.M. du Toit, 1924 (enkele maande)
• W.J. de Klerk, 1929 (enkele maande hier werksaam)
• D. Rumpff, 1930 (enkele maande)
• J.V. Coetzee, 1932 (enkele maande)
• A.L. Aucamp, 1933-1937 (eerste vaste leraar)
• C.E.G. Malan, 1938 (enkele maande)
• A. Postma, 1939 (enkele maande)
• J.J.S. Venter, 1944 (enkele maande)
• I.J. van der Walt, 1946 (enkele maande)
• H.J. Venter, 1948 (enkele maande)
• T.T. Spoelstra, 1949 (enkele maande)
• L.J. Buys, 1949-1952
• Z. C. Grobler, 1952-1954
• P.J.W. Louw, 1956 (enkele maande)
• H. Venter, 1957 (enkele maande)
• W.J. Snyman, 1957 (enkele maande)
• D. Buys, 1959 (enkele weke)
• P.J. Opperman, 1959-1962

• De Klerk, Willem. "Japie Kaburu se droom Afrikaner-nedersetting moes die ongetemde wêreld gaan mak maak". Beeld. Geargiveer vanaf die oorspronklike (html) op 29 Oktober 2013. Besoek op 29 Januarie 2015.