Errozite

Errozitea
Irudi gehiago
Iraute egoera
Arrisku txikia  (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Agaricales
Familia	Cortinariaceae
Generoa	Cortinarius
Espeziea	Cortinarius caperatus Fr., 1838
Basionimoa	Agaricus caperatus
Mikologia
orriak himenioan   txapel ganbila   himenioa adnatua da   hankak eraztuna dauka   espora arreak dauzka   mikorrizak eratzen ditu   jangarria da Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Errozitea (Cortinarius caperatus) Cortinariaceae familiako onddo espezie bat da.^[1] Ona jateko, espezie nahastezina, bere itxura eta eraztunagatik.

Sinonimoak: Rozites caperatus, Rozites caperata.

Kapela: 6 cm-tik 10erako diametrokoa, baina 12 cm-ra irits daitekeena. Haragitsua, hasieran kanpai-antzekoa, gero ganbila eta azkenean laua. Lehorrean matea da eta hezetasunean distiratsua. Hori-okrea edo larru kolorea du, eta hasieran erdian errezel irintsu zuri batez estalia dago, errezel orokor irintsuaren hondarrak dira; zahartzean, ertzak zimurtu egiten dira, eta hortik dator caperatus izena, zimurtua dela esan nahi du.

Orriak: itsatsiak-eskotatuak, ertz dentikulatu samarrarekin. Horixkak eta zahartzean okre kolorera bihurtzen joaten direnak.

Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.

Hanka: Zilindrikoa, sendoa eta betea, erraboildun samarra oinarrian eta gainazala ildaskatua luzetara. Nahiko goian, zuri-horixka koloreko, mintzezko ildaskatua den eraztun bat darama.

Haragia: Mehea, kolore zuri-horixkakoa, batzuetan orban biolazeoekin. Usain nabarmenik gabe eta zapore atsegina eta gozoa du. Ura horiz koloreztatzen du.^[2]

Etimologia: Rozites generoa, Ernest Roze botanikari eta mikologo frantsesari eskainitakoa da. Caperatus epitetoa berriz latinezko “caperatus” hitzetik dator, “zimurtua”, kapelaren itxuragatik.

Oson jangarri ona da, baina larbek eraso egiten diote maiz. Oina haritsua da eta botatzea gomendatzen da. Ozpinetan eta oliotan ezin hobeto kontserbatzen dira.^[3]

Hori koloreko Cortinarius batzuekin. Zilar koloreko errezelak tonu moreak izan ditzake kapelaren erdian, normalean honek Cortinarius-etatik bereizteko aukera ematen du.^[4]

Udan eta Udazkenean, normalean taldekoia da, eta, batzuetan, ale askoko taldeak osatzen dituzte, baina ez multzo soropildu handietan. Nahiago ditu basoetako leku goroldiotsuak, bai pinu eta izeien basoetakoak, bai hosto-zabaletakoak, batez ere pagoetakoak.^[5]

Europa, Ipar Amerika, Erdialdeko Amerika, Asiako iparraldea.

Aranzadi Elkartearen arabera, errozitea desagertzeko arriskuan dauden onddoen eusko-kantauriar Zerrenda Gorrian dago.^[6] Azken urteotan mikologia adituek onddo batzuen beherakada kuantitatibo eta kualitatibo handia egon dela ohartarazi dute. Adituen esanetan, egoera honek hainbat eragile ditu, tartean klima aldaketa, pestiziden erabilera eta bilketa masiboak.