İçeriğe atla

Albert Sabin

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Albert Sabin
Doğum26 Ağustos 1906(1906-08-26)
Białystok, Rus İmparatorluğu
( şu an Polonya)
Ölüm03 Mart 1993 (86 yaşında)
Washington, D.C., U.S.
VatandaşlıkWashington, D.C., U.S.
Mezun olduğu okul(lar)New York University
Tanınma nedeniOral çocuk felci aşısı
ÖdüllerE. Mead Johnson Award (1941)
National Medal of Science (1970)
John Howland Award (1974)
Presidential Medal of Freedom (1986)
Kariyeri
Dalıİmmünoloji, viroloji

Albert Bruce Sabin (26 Ağustos 1906 - 3 Mart 1993), çocuk felci hastalığının neredeyse tamamen ortadan kaldırılmasında önemli bir rol oynayan oral çocuk felci aşısını geliştirmesiyle tanınan Polonyalı-Amerikalı bir tıp araştırmacısıdır. 1969-1972'de İsrail'deki Weizmann Bilim Enstitüsü'nün Başkanı olarak görev yapmıştır.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Abraham Saperstein (daha sonra Albert Sabin) Białystok, Rus İmparatorluğu'nda 1918'den önce Polonya'da Polonyalı Yahudi ebeveynler Jacob Saperstein ve Tillie Krugman'ın çocuğu olarak dünyaya gelmiştir.[1] 1921'de Belçika'nın Antwerp kentinden New York Limanı'na giden SS Lapland'da ailesiyle birlikte göç etmiştir.[2] 1930'da Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olmuştur. Adını Sabin olarak değiştirerek Bruce ikinci adını almıştır. Lise olarak New Jersey, Paterson'da mezun olmuştur.[3]

Sabin üniversiteye bir diş hekimliği programında başlamıştır ancak viroloji ile ilgilenmiştir ve ana dalını değiştirmiştir. 1928'de bilim alanında lisans diplomasını, 1931'de New York Üniversitesi'nden tıp diplomasını almıştır.[3][4]

1983 yılında Sabin, servikal omurgada felç ve yoğun ağrıya neden olan kireçlenmeyi geliştirmiştir.[5][6] Sabin bir televizyon röportajında bu deneyimin hayatının geri kalanını ağrıyı hafifletmek için çalışarak geçirmeye karar vermesine neden olduğunu açıklamıştır.[7] 1992 yılında Sabin'in 86 yaşındayken Johns Hopkins Hastanesi'nde yapılan ameliyatla başarılı bir şekilde tedavi edilmiştir. Bir yıl sonra Sabin, Washington'da kalp yetmezliğinden ölmüştür.

Tıp kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sabin, 1931'den 1933'e kadar New York'taki Bellevue Hastanesi'nde dahiliye, patoloji ve cerrahi alanında eğitim görmüştür. 1934'te İngiltere'deki Lister Önleyici Tıp Enstitüsü'nde araştırma yapmıştır. Ardından Rockefeller Tıbbi Araştırma Enstitüsü'ne (şimdi Rockefeller Üniversitesi) katılmıştır. Bu süre zarfında, özellikle bulaşıcı hastalıklar alanında araştırmalara yoğun bir ilgi duymuştur.

1939'da Ohio, Cincinnati'deki Cincinnati Çocuk Hastanesine taşınmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında, ABD Ordusu Tabip Birliklerinde yarbay olarak görev yapmıştır ve Japon beyin yangısına karşı bir aşı geliştirilmesine yardımcı olmuştur. Çocuk Hastanesi ile olan ilişkisini sürdürerek 1946'da Cincinnati Üniversitesi'nde Pediatrik Araştırmalar bölümünün başkanı olmuştur. Cincinnati Çocuk Hastanesinde Sabin, "Yıldız Bilimsel Oğlu" olarak adlandırdığı Robert M. Chanock'un bursunu yönetmiştir.[8]

Sabin, 1967'de Küba yetkilileriyle ABD ve Küba arasında kendi ulusal bilim akademileri aracılığıyla işbirliğine dayalı bir ilişki kurma olasılığını tartışmak için Küba'ya gitmiştir.[9]

1969-1972'de İsrail'de yaşamıştır ve Rehovot'taki Weizmann Bilim Enstitüsü'nün Başkanı olarak görev yapmıştır. Amerika Birleşik Devletleri'ne döndükten sonra (1974-1982) Güney Karolina Tıp Üniversitesi'nde araştırma profesörü olarak çalışmıştır. Daha sonra Washington DC bölgesine taşınmıştır. Burada Bethesda, Maryland'deki NIH kampüsündeki John E. Fogarty Uluslararası Merkezi'nde bir akademisyen olmuştur.

Çocuk felci araştırması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocuk felci tehdidinin artmasıyla birlikte, Sabin ve diğer araştırmacılar, özellikle Pittsburgh'dan Jonas Salk ve New York City ve Philadelphia'dan Hilary Koprowski ve H. R. Cox, hastalığı önlemek veya hafifletmek için bir aşı aramışlardır. 1951'de, Ulusal İnfantil Felç Tipleme Programı, tip 1, tip 2 ve tip 3 olarak bilinen üç ana poliovirüs serotipinin varlığını doğrulamıştır.[3][10][11]

Jonas Salk, 1955'te kullanım için piyasaya sürülen enjeksiyonla verilen "ölü" bir aşı olan inaktive edilmiş bir çocuk felci aşısı (IPV) geliştirmiştir.[12][13] Çocuk felci komplikasyonlarının çoğunu önlemede etkiliydi, ancak ilk bağırsak enfeksiyonunu engelleyememiştir.[13]

Albert Sabin, çocuk felci kurbanlarının otopsilerini yaparak çocuk felci virüsünün çoğaldığını ve merkezi sinir sistemine geçmeden önce bağırsaklara saldırdığını gösterebilmiştir. Bu aynı zamanda çocuk felci virüsünün embriyonik beyin dokusunun yanı sıra diğer dokularda da büyüyebileceğini, daha kolay ve daha ucuz aşı geliştirme yöntemlerine yol açabileceğini göstermiştir.[3][10] John Enders, Thomas Huckle Weller ve Frederick Robbins, 1949'da sinir dışı dokuların laboratuvar kültürlerinde başarılı bir şekilde poliovirüs üretmişti. Bu onlara 1954 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandıran bir başarıdır.[3]

Sabin, antikor üretimini uyarıyor gibi görünen ancak felce neden olmayan polio virüsünün mutant suşlarına dayanan bir oral aşı geliştirmiştir. Canlı oral aşısının alıcıları arasında kendisi, ailesi ve meslektaşları vardı. Sabin'in ilk klinik denemeleri 1954'ün sonlarında Chillicothe Ohio Islahevi'nde gerçekleştirilmiştir. 1956-1960 yılları arasında, oral aşıyı mükemmelleştirmek ve olağanüstü etkililiğini ve güvenliğini kanıtlamak için Rus meslektaşlarıyla birlikte çalışmıştır. Sabin aşısı, polio virüsünün kan dolaşımına girmesini engellemek için bağırsaklarda çalışmıştır.[3]

1955 ve 1961 yılları arasında oral aşı SSCB'de, Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerinde, Singapur'da, Meksika'da ve Hollanda'da en az 100 milyon insan üzerinde test edilmiştir. Sabin türlerinden oral poliovirüs aşısının (OPV) ilk endüstriyel üretimi ve toplu kullanımı Sovyet bilim adamı Mikhail Chumakov tarafından organize edilmiştir.[14]

Sabin'in tip 1 poliovirüslere karşı kullanılan ilk oral poliovirüs aşısı (OPV) 1961 yılında ABD'de ruhsat almıştır. Sabin'in tip 2 ve tip 3 poliovirüs aşıları 1962 yılında ruhsat almıştır. 1964 yılında, üç viral serotipin tümünü içeren tek bir trivalent OPV onaylanmıştır.[10][13]  Sabin'in oral aşısının verilmesi, 1954'te Salk tarafından geliştirilen önceki aşıdan daha kolaydır ve etkileri daha uzun sürmüştür. Sabin aşısı, Amerika Birleşik Devletleri'nde çocuk felcine karşı baskın aşılama yöntemi haline gelmiştir. Virüsün bulaşma zincirini kırmıştır ve bir gün çocuk felcinin ortadan kaldırılabileceği ihtimaline izin vermiştir.[3][10]

Ödülleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Çocuk felci virüsünün üç türünün de zayıflatılmış suşlarından oluşan üç değerlikli oral aşı için, SSCB Yüksek Sovyeti Başkanı en yüksek sivil onuru Halklar Arası Dostluk Nişanı madalyasını (1986) vermiştir.[15]
  • 2 Ocak 1958'de Georgia, Warm Springs'te adanan Polio Onur Listesi'ne seçilmiştir.
  • Howard Taylor Ricketts Ödülü (1959)
  • Robert Koch Ödülü (1962)
  • Feltrinelli Ödülü (1964)
  • Lasker-DeBakey Klinik Tıbbi Araştırma Ödülü (1965)
  • Ulusal Bilim Madalyası (1970)
  • Özgürlük Madalyası (1986)
  • Başkanlık Özgürlük Madalyası (1986)
  • Cincinnati Kongre Merkezi, 1985'ten 2006'ya kadar Sabin'in adını almıştır.[16]
  • 1999 yılında Cincinnati Çocuk Hastanesi Tıp Merkezi yeni eğitim ve konferans merkezini Sabin için seçmiştir.
  • Cincinnati Üniversitesi Tıp Fakültesi ile Cincinnati Çocuk Hastanesi Tıp Merkezi arasında uzanan cadde, 28 Nisan 2000'de Albert Sabin Yolu olarak yeniden adlandırılmıştır.
  • 6 Mart 2006'da ABD Posta Servisi, Seçkin Amerikalılar serisinde onun imajını taşıyan 87 sentlik bir posta pulu yayınlamıştır.
  • 2010'un başlarında, Sabin, Ohio Tarih Kurumu tarafından Amerika Birleşik Devletleri Capitol'deki Statuary Hall'a dahil edilmek üzere eyalet çapında bir oylamada finalist olarak önerilmiştir.
  • 2012 yılında Albert Sabin, Capitol Square Foundation tarafından "Büyük Ohiolu" seçilmiştir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Moreno, Barry (2008). Ellis Island's famous immigrants. Charleston, SC: Arcadia Pub. ISBN 978-0-7385-5533-1. OCLC 177000362. 
  2. ^ "The Legacy of Albert B. Sabin". Sabin (İngilizce). 1 Ekim 2012. 14 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  3. ^ a b c d e f g "Jonas Salk and Albert Bruce Sabin". Science History Institute (İngilizce). 1 Haziran 2016. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  4. ^ "Albert Sabin Biography - life, children, parents, death, school, information, born, college, siblings, time". www.notablebiographies.com. 19 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  5. ^ Boffey, Philip M. (27 Kasım 1983). "SABIN, PARALYZED, TELLS OF DEATH WISH". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  6. ^ "In people". Ezra Bowen. 1984. 4 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Countdown". 2009. 12 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "The Washington Post". 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Epidemics and Opportunities for U.S.-Cuba Collaboration". Science & Diplomacy (İngilizce). 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  10. ^ a b c d Wilson, Daniel J. (2009). Polio (İngilizce). ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-35897-5. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  11. ^ "Polio Disease and Poliovirus | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 17 Eylül 2020. 9 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  12. ^ Juskewitch, B.A., Justin E.; Tapia, B.A., Carmen J.; Windebank, Anthony J. (2010). "Lessons from the Salk Polio Vaccine: Methods for and Risks of Rapid Translation". Clinical and Translational Science. 3 (4): 182-185. doi:10.1111/j.1752-8062.2010.00205.x. ISSN 1752-8054. PMC 2928990 $2. PMID 20718820. 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  13. ^ a b c "Learning vaccinology from an immunization record". www.virology.ws. 11 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  14. ^ Sabin, A. B. (1987). "Role of my cooperation with Soviet scientists in the elimination of polio: possible lessons for relations between the U.S.A. and the USSR". Perspectives in Biology and Medicine. 31 (1): 57-64. doi:10.1353/pbm.1987.0023. ISSN 0031-5982. PMID 3696960. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  15. ^ Tan, Siang Yong; Ponstein, Nate (2019). "Jonas Salk (1914–1995): A vaccine against polio". Singapore Medical Journal. 60 (1): 9-10. doi:10.11622/smedj.2019002. ISSN 0037-5675. PMC 6351694 $2. PMID 30840995. 14 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  16. ^ "HHE determination report no. HHE-75-187-329, Cincinnati Enquirer, Cincinnati, Ohio". 1 Eylül 1976. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Albert_Sabin&oldid=33714067" sayfasından alınmıştır