Zamek w Husiatynie
49°05′N 26°10′E/49,083333 26,166667.jpg) Brama wjazdowa zamku w Husiatynie (1938) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Rozpoczęcie budowy |
1630 |
| Zniszczono |
1648, 1914–1918 |
| Pierwszy właściciel |
Marcin Kalinowski |
| Kolejni właściciele |
Kalinowscy, Potoccy, Zabielscy, Gołuchowscy |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
| 49°05′N 26°10′E/49,083333 26,166667
| |
Zamek w Husiatynie – zbudowany w 1630 na urwistym brzegu rzeki Zbrucz, na północ od centrum miasta[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zamek powstał jako fortalicja kresowa z inicjatywy Marcina Kalinowskiego, hetmana polnego koronnego. Kiedy hetman trafił do niewoli tatarskiej w 1648, warownia została zdobyta i zniszczona przez Kozaków. Szybko odbudowana zdołała obronić się jeszcze przed Kozakami i Tatarami w 1653 i przed wojski moskiewskimi w 1655. Pomimo zwycięstwa warownia była poważnie uszkodzona[2]. Zamek był oblegany i zdobyty w czasie wojny polsko-tureckiej w latach 70-80. XVII w. W 1683 po klęsce Turków pod Wiedniem został odbity przez wojska polskie pod dowództwem Jędrzeja Potockiego, kasztelana krakowskiego. Jednakże Turcy wycofując się zniszczyli mury obronne miasta i częściowo także zamku[2]. Dotrwał w dobrym stanie do końca I Rzeczypospolitej[1]. Istniejący w stanie wpół ruiny zamek sprzedał Agenor Romuald Gołuchowski w pierwszej połowie XIX wieku miejscowemu rabinowi, który rozebrał budowlę i zbudował dla siebie nowy pałac i bożnicę, które zostały całkowicie zniszczone w latach 1914-18[3], w czasie I wojny światowej[2]. Przed 1939 istniała Brama wjazdowa w ruinach Ruiny zamku w Brzeżanach. zamku w Husiatynie[4].
Do współczesności dotrwał jako kompletna ruina, z której niewiele się zachowało[1]. Ślady starych murów opierają się końcami o bieg rzeki[5].
Właściciele i goście
[edytuj | edytuj kod]Do 1729 budowla należała do rodziny Kalinowskich, następnie Potockich, a od 1819[5] zakupili majątek hr. Zabielscy[2], których był własnością do połowy XIX w.[5], kiedy został siedzibą żydowskiego cadyka[1]. W swojej historii na zamku gościli królowie polscy Władysław IV Waza oraz Jan Kazimierz Waza[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 278. ISBN 83-921981-6-6.
- ↑ a b c d e Husiatyn. [dostęp 2013-08-10].
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 107-109, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Brama wjazdowa zamku w Husiatynie. „Wschód”. Nr 88, s. 2, 30 czerwca 1938.
- ↑ a b c Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III. Warszawa: 1880–1902, s. 223-26.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III, Warszawa, 1880–1902, s. 223-226.
- Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu..., zespół red. A. Strojny, K. Bzowski, A. Grossman, Kraków, Wyd. Bezdroża, 2005, s. 278, ISBN 83-921981-6-6.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Husiatyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 223.
- Zamek w Husiatynie