Biała (gmina w województwie opolskim)

Biała
	gmina miejsko-wiejska
	; Urząd miejski w Białej
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
TERC	6210013
Siedziba	Biała
Burmistrz	Edward Plicko (2015)
Powierzchnia	195,82 km²
Populacja (31.12.2023); • liczba ludności	; 9 906
• gęstość	50,59 os./km²
Nr kierunkowy	77
Tablice rejestracyjne	OPR
Mniejszości	Niemcy
Język pomocniczy	niemiecki
	Adres urzędu:Rynek 10; 48-210 Biała
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	30
Liczba miejscowości	33
	Położenie na mapie Polski Biała
	Położenie na mapie województwa opolskiego Biała
	50°23′N 17°40′E/50,385556 17,664167
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Biała (niem. Gemeinde Zülz) – gmina miejsko-wiejska w województwie opolskim, w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie opolskim. W 2006 roku w gminie wprowadzono język niemiecki jako język pomocniczy.

Siedziba gminy to Biała.

Według danych z 31 grudnia 2023^[1] gminę zamieszkiwało 9 906 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[2] gmina Biała ma obszar 195,82 km², w tym:

użytki rolne: 75%
użytki leśne: 18%

Gmina stanowi 34,28% powierzchni powiatu.

Historia

Gminę Biała utworzono 1 stycznia 1973 w powiecie prudnickim w województwie opolskim. W skład gminy weszły obszary 20 sołectw: Browiniec Polski, Czartowice, Gostomia, Grabina, Józefów, Kolnowice, Krobusz, Laskowice, Ligota Bialska, Miłowice, Nowa Wieś Prudnicka, Olbrachcice, Otoki, Prężyna, Radostynia, Rostkowice, Solec, Śmicz, Wilków i Wasiłowice^[3]. 1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) województwa opolskiego^[4]. 30 października 1975 do gminy Biała włączono obszar sołectw Chrzelice, Górka Prudnicka, Łącznik, Mokra, Ogiernicze i Pogórze ze zniesionej gminy Łącznik^[5].

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[1]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	11 730	100	6138	52,3	5592	47,7
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	59,9		31,3		28,6

Piramida wieku mieszkańców gminy Biała w 2014 roku^[6].

Struktura narodowościowa i językowa

Dane według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 – narodowość:^[7]:

polska – 48%
niemiecka – 42,7%
śląska – 4,7%
inna – 4,6%

Dane według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 – narodowość (z uwagi na możliwość podania więcej niż jednej tożsamości narodowo-etnicznej dane nie sumują się do stu procent)^[8]:

polska – 88,26%
niemiecka – 28,41%
śląska – 11,94%
nieustalona – 0,16%

96,41% procent mieszkańców gminy zadeklarowało w 2021 posługiwanie się w kontaktach domowych językiem polskim, ponadto (podobnie jak w przypadku narodowości, dane nie sumują się do stu procent z uwagi na możliwość zadeklarowania więcej niż jednego języka)^[9]:

29,74% – śląskim
12,70% – niemieckim
0,64% – angielskim
0,38% – innym lub nieustalonym

Sołectwa

Browiniec Polski, Brzeźnica, Chrzelice, Czartowice, Dębina, Gostomia, Górka Prudnicka, Grabina, Józefów, Kolnowice, Krobusz, Laskowiec, Ligota Bialska, Łącznik, Miłowice, Mokra, Nowa Wieś Prudnicka, Ogiernicze, Olbrachcice, Otoki, Pogórze, Prężyna, Radostynia, Rostkowice, Solec, Śmicz, Wasiłowice oraz Wilków.

Miejscowości niesołeckie: Jeleni Dwór, Kokot, Nagłów, Śródlesie (SIMC 0491200), Śródlesie (SIMC 0491216)

Bezpieczeństwo

Gmina położona jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[10]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[11].

Sąsiednie gminy

Głogówek, Korfantów, Lubrza, Prószków, Prudnik, Strzeleczki

Przypisy

↑ ^a ^b Informacje ogólne - Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim, t. 14, Opole, 11 grudnia 1972, s. 8 .
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92).
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia oraz zmiany granic i nazw gmin w województwie opolskim (Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197).
↑ Gmina Biała w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Deklaracje narodowościowe w gminach w 2002 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-01)].
↑ Główny Urząd Statystyczny: Przynależność narodowo-etniczna – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego. 2023-12-20. [dostęp 2023-12-30]. (pol.).
↑ Główny Urząd Statystyczny: Język używany w domu – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego. 2023-12-20. [dostęp 2023-12-30]. (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08] .

[autonazwa2-1] Informacje ogólne - Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).

[autonazwa1-2] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[3] Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim, t. 14, Opole, 11 grudnia 1972, s. 8 .

[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92).

[5] Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia oraz zmiany granic i nazw gmin w województwie opolskim (Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197).

[populacja2016-6] Gmina Biała w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[7] Deklaracje narodowościowe w gminach w 2002 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-01)].

[8] Główny Urząd Statystyczny: Przynależność narodowo-etniczna – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego. 2023-12-20. [dostęp 2023-12-30]. (pol.).

[9] Główny Urząd Statystyczny: Język używany w domu – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego. 2023-12-20. [dostęp 2023-12-30]. (pol.).

[10] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).

[11] PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08] .

[1]

Miasto	Biała
Wsie	Browiniec Polski Brzeźnica Chrzelice Czartowice Dębina Gostomia Górka Prudnicka Grabina Józefów Kolnowice Krobusz Laskowiec Ligota Bialska Łącznik Miłowice Mokra Nowa Wieś Prudnicka Ogiernicze Olbrachcice Otoki Pogórze Prężyna Radostynia Rostkowice Solec Śmicz Wasiłowice Wilków
Osady leśne	Jeleni Dwór Nagłów Śródlesie (SIMC 0491200) Śródlesie (SIMC 0491216)
Części miasta	Stare Miasto Szonowice
Części wsi	Kolonia Otocka Róża
Kolonie wsi	Kolonia Otocka Pogórze Radostynia
Przysiółki wsi	Frącki Kokot Kolonia Ligocka Podlesie Śmieciak Żabnik
Nieoficjalne części wsi	Józefówek Młynki

Miasta	Biała Głogówek Prudnik
Gminy miejsko-wiejskie	Biała Głogówek Prudnik
Gminy wiejskie	Lubrza

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1945–50) woj. opolskie (1950–75)
Miasta (1945–75)	Biała Głogówek Prudnik
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Biała (od 1973) Biedrzychowice (do 1954) Głogówek (od 1973) Gostomia (do 1954) Kórnica (Kornica) (do 1954) Lubrza Łącznik Moszczanka (Długomosty) (do 1954) Prudnik (od 1973) Racławice Śląskie (Racławice) (do 1954) Rudziczka (do 1954) Strzeleczki (do 1954) Śmicz (Śmieć) (do 1954) Walce (do 1954)
Gromady (1954–72)	Biedrzychowice (1954–72) Błażejowice (1954–59) Brożec (1954–55 →) Dobra (1954–55 →) Dytmarów (1954–61) Gostomia (1954–72) Kierpień (1954–59) Kolnowice (1954–72) Komorniki (1954–55 →) Kórnica (1954–55 →) Ligota Bialska (1954–72) Lubrza (1954–72) Łącznik (1954–72) Mochów (1959–72) Moszczanka (1954–72) Olszynka (1954–72) Pogórze (1954–59) Prężynka (1954–61) Racławice Śląskie (1954–72) Racławiczki (1954–55 →) Rozkochów (1954–55 →) Rudziczka (1954–72) Strzeleczki (1954–55 →) Szybowice (1954–72) Trzebina (1954–61) Twardawa (1954–59) Walce (1954–55 →) Wierzch (1954–59) Zielina (1954–55 →)