Bonapartyzm

Bonapartyzm – ideologia polityczna pochodząca z XIX-wiecznej Francji, forma monarchizmu inspirowana działalnością Napoleona I.

Jej zwolennicy utworzyli silną frakcję polityczną rządzącą w okresie I Cesarstwa Francuskiego i II Cesarstwa Francuskiego.

Początek bonapartyzmu wiąże się z obaleniem Dyrektoriatu 9 listopada 1799. Napoleon, skupiając w swym ręku władzę, godził jedynowładztwo z koncepcjami rewolucyjnymi. Odwoływał się do woli narodu, uznając się reprezentantem jego dążeń (na początku jako konsul, a następnie cesarz). Bonapartyzm to odrzucenie parlamentaryzmu na rzecz władzy cesarza, który stoi na czele rządu^[1].

Bonapartyzm w węższym sensie to frakcja polityczna dążąca do wskrzeszenia we Francji cesarstwa pod rządami rodziny Napoleona Bonapartego i jego bratanka Ludwika (Napoleona III). Bonapartyzm w szerszym sensie to ideologia polityczna głosząca potrzebę istnienia scentralizowanej, silnej nowoczesnej monarchii, która stawia sobie za zadanie odpowiadać potrzebom ludu^{[potrzebny przypis]}.

Bonapartyzm rozwinął się po 1815 wśród licznych we Francji zwolenników Napoleona I, którzy nigdy nie zaakceptowali klęski pod Waterloo i postanowień kongresu wiedeńskiego^{[potrzebny przypis]}.

Karol Marks poświęcił swoje dwie prace 18 brumaire’a Ludwika Bonaparte oraz Walki klasowe we Francji, 1848-1850 analizie zmagań politycznych we Francji w połowie XIX wieku. Marks zastosował w tych pracach termin Bonapartyzm w odniesieniu do sytuacji, w której rewolucja zostaje przejęta przez kontrrewolucyjnego przywódcę wojskowego (lub ich grupę), co doprowadza do zniekształcenia jej pierwotnych celów i wykorzystania jej dynamiki na rzecz osiągnięcia przez przywódcę swoich osobistych celów. Marks twierdził, że tego typu mechanizm wystąpił w przypadku przejęcia i ucementowania władzy zarówno przez Napoleona I, jak i Napoleona III Bonaparte^[2]. Lew Trocki analizując przebieg rewolucji październikowej oraz jej późniejsze dzieje, przedstawiał Józefa Stalina jako Bonapartystę, odwołując się do terminu wprowadzonego przez Marksa^[3][4].

Zobacz hasło bonapartyzm w Wikisłowniku

• republikanizm
• orleanizm
• bulanżyzm
• rojalizm
• ultrarojaliści

• Bluche, Frédéric, Le Bonapartisme, collection Que sais-je ?, Paris, Presses universitaires de France, 1981.
• Choisel, Francis, Bonapartisme et gaullisme, Paris, Albatros, 1987.

• Polscy Bonapartyści [online], bonapartisme.blog.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-10-19] .strona główna serwisu