Klemens von Metternich

Klemens Lothar Fürst von Metternich-Winneburg
Data i miejsce urodzenia	15 maja 1773 ; Koblencja, Niemcy
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1859 ; Wiedeń, Austria
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Klemens Lothar Wenzel Fürst von Metternich-Winneburg-Ochsenhauzen^[1] (ur. 15 maja 1773 w Koblencji, Niemcy, zm. 11 czerwca 1859 w Wiedniu) – austriacki książę, polityk i dyplomata, wieloletni minister spraw zagranicznych (1809–1848) i kanclerz Austrii (1821–1848). Zwolennik konserwatyzmu.

Życiorys

W 1788 jako 15-latek rozpoczął studia w Strasburgu. Od 1790 do 1794 studiował w Moguncji. W latach 1790–1794 podczas studiów asystował ojcu na placówce w Brukseli. Brał udział w charakterze mistrza ceremonii w koronacjach cesarzy Leopolda II (1790) i Franciszka II (1792). W roku 1794 rodzina Metternichów przeprowadziła się z Anglii do Wiednia.

W 1795 ożenił się z hrabiną Marią Eleonorą von Kaunitz-Rietberg, córką dyplomaty księcia Ernsta Christopha von Kaunitza-Rietberga, mecenasa Mozarta, i wnuczką niedawnego kanclerza austriackiego księcia Wenzela Antona von Kaunitza-Rietberga, przez co uzyskał odpowiednie koneksje na dworze. Jego kariera dyplomaty rozpoczęła się w 1797, kiedy został członkiem westfalskiego kolegium hrabiowskiego. W roku 1801 odbył pierwszą misję dyplomatyczną w Dreźnie zakończoną niepowodzeniem. Dwa lata później prowadził misję dyplomatyczną w Berlinie, gdzie poznał francuskich dyplomatów. W roku 1806 został mianowany ambasadorem Austrii we Francji^{[potrzebny przypis]}.

W 1808 został odwołany z Paryża i 8 października objął dozór nad Ministerstwem Zewnętrznym (Zagranicznym). W roku 1812 poparł kampanię Napoleona w Rosji (wysłanie 30 tysięcy żołnierzy przez Austrię). Rok później otrzymał tytuł książęcy.

Był jedną z głównych postaci na kongresie wiedeńskim (18 września 1814 – 9 czerwca 1815) i wielkim propagatorem restauracji. Na kongresie powiedział, że trzeba unieszkodliwić bezecny spisek, który od pół wieku pracuje nieustannie nad obaleniem istniejącego porządku i tronów. Prawdopodobnie Metternich wątpił w istnienie wszechspisku, ale sformułowania tego typu ułatwiały głoszenie, iż monarchowie mają obowiązek ochraniać „niewinne ludy” przed „niecnymi knowaniami”^{[potrzebny przypis]}. W roku 1818 wziął udział w kongresie w Akwizgranie w ramach Świętego Przymierza.

Przyczynił się do powstania Świętego Przymierza. Skutecznie dążył do utrzymania stanu rozdrobnienia Niemiec i Włoch, dzięki czemu Austria zdobyła silną pozycję w tych krajach. Zaaranżował małżeństwo portugalskiego następcy tronu a późniejszego cesarza Brazylii – Pedra I i Marii Leopoldyny Austriackiej, sfinansował także austriacką ekspedycję do Brazylii. W 1816 otrzymał z rąk cesarza Franciszka I zamek Johannisberg (Rheingau), gdzie spędzał dużo czasu. Zwolennik europejskiej równowagi sił, dążył do osłabienia Francji i Rosji, podważał pozycję Prus i udaremnił plan stworzenia zjednoczonej konstytucyjnej Rzeszy Niemieckiej.

25 maja 1821 otrzymał tytuł Kanclerza Domu, Dworu i Cesarstwa. W roku 1835 po śmierci Franciszka I (Franciszek zrzekł się korony cesarskiej Świętego Cesarstwa Rzymskiego pod wpływem Napoleona I i panował jako cesarz austriacki pod tym właśnie numerem) na tron wstąpił Ferdynand I i wpływy Metternicha wyraźnie zmalały, zwłaszcza w polityce wewnętrznej. Okres od 1821 do 1848 nazywany jest „epoką Metternicha”. Metternich był rzecznikiem legitymizmu i bezwzględnej walki z ruchami rewolucyjnymi i niepodległościowymi w całej Europie. Z Austrii uczynił kraj rządów policyjnych, cenzury i reglamentacji wszystkich dziedzin życia^{[potrzebny przypis]}.

13 marca 1848 w czasie Wiosny Ludów został zmuszony do rezygnacji z urzędu i ucieczki do Londynu. Tam odwiedził go Disraeli.

W roku 1851 powrócił do Wiednia. Od 1852, po śmierci protegowanego przez siebie ministra, księcia Felixa zu Schwarzenberga ponownie nieoficjalnie doradzał cesarzowi i kolejnym ministrom spraw zagranicznych^{[potrzebny przypis]}.

Jego siedzibą, także miejscem pochówku, był zakupiony w 1826 roku pocysterski klasztor(inne języki) (znany jako osiągnięcie sztuki baroku) w Plasach niedaleko Pilzna w Czechach^[2]^[3]^[4].

Odznaczenia

Order Złotego Runa (Austria)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Marii Teresy (Austria)^[1]
Krzyż Wielki z Brylantami Orderu Świętego Stefana (Węgry)^[5]
Wielki Złoty Krzyż Honorowy Cywilny (Austria)^[6]
Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania (Rosja)^[1]^[5]
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)^[1]^[5]
Krzyż Wielki Orderu Świętej Anny (Rosja)^[1]^[5]
Order Ducha Świętego (Francja)^[5]
Order Słonia (1814, Dania)^[1]^[5]
Order Annuncjaty (Sabaudia)^[1]^[5] w 1815 przez Wiktora Emanuela I króla Sardynii^[7]
Order Orła Czarnego (Prusy)^[1]^[5]
Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy)^[1]^[5]
Order Królewski Serafinów (Szwecja)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Świętego Józefa (Toskania)^[1]^[5]
Order Świętego Huberta (Bawaria)^[1]^[5]
Order Orła Złotego (Wirtembergia)^[1]
Krzyż Wielki z Brylantami Orderu Wierności (Badenia)^[1]^[5]
Order Świętego Jana Jerozolimskiego (Anglia)^[1]^[5]
Order Pour le Mérite cywilny (Prusy)^[8]
Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania)^[5]^[9]
Order Świętego Januarego (Sycylia)^[5]^[9]
Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia)^[9]
Krzyż Wielki Orderu Korony (Wirtembergia)^[5]
Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja)^[1]^[5]
Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)^[5]
Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia)^[9]
Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)^[5]
Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia)^[5]
Order Korony Rucianej (Saksonia)^[5]^[9]
Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia)^[5]^[9]
Krzyż Wielki Orderu Gwelfów (Hanower)^[5]^[9]
Krzyż Wielki Orderu Lwa Złotego (Hesja)^[5]^[9]
Krzyż Wielki Orderu Ludwika (Hesja)^[5]
Krzyż Wielki Orderu Świętego Jerzego (Parma)^[9]
Krzyż Wielki Orderu Sokoła Białego (Weimar)^[5]
Krzyż Wielki Orderu Albrechta Niedźwiedzia (Saksonia-Anhalt)^[5]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Antoni Tessarczyk: Rzeczpospolita Krakowska Wolna, niepodległa i ściśle neutralna, pod opieką trzech wielkich mocarstw. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1863, s. 16.
↑ z, History [online], www.klaster-plasy.czhttps [dostęp 2023-07-06] (ang.).
↑ MěstoM. Plasy MěstoM., Město Plasy [online], www.plasy.cz [dostęp 2023-07-06] (cz.).
↑ MěstoM. Plasy MěstoM., Město Plasy [online], www.plasy.cz [dostęp 2023-07-06] (cz.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Johann Heinrich Friedrich Berlien: Der Elephanten-Orden und seine Ritter. Kopenhaga: Berlingschen Officin, 1846, s. 139–140.
↑ Johann Stolzer, Christian Steeb: Österreichs Orden vom Mittelalter bis zur Gegenwart. Graz, 1996, s. 290 (niem.).
↑ Federico Bona: I Cavalieri dell’Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
↑ Parliamentary Papers, House of Commons and Command, T. 50, 1839, s. 2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ British and Foreign State Papers, T. 6-7, 1834, s. 399.

Literatura

Franz Herre, Barbara Floriańczyk: Metternich. Orędownik pokoju. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1996. ISBN 83-06-02493-1.
Nowa encyklopedia powszechna PWN t. 4, Warszawa 1998.
Encyklopedia Białych Plam t. XII, Radom 2003, s. 62–64.

[at-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Antoni Tessarczyk: Rzeczpospolita Krakowska Wolna, niepodległa i ściśle neutralna, pod opieką trzech wielkich mocarstw. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1863, s. 16.

[2] z, History [online], www.klaster-plasy.czhttps [dostęp 2023-07-06] (ang.).

[3] MěstoM. Plasy MěstoM., Město Plasy [online], www.plasy.cz [dostęp 2023-07-06] (cz.).

[4] MěstoM. Plasy MěstoM., Město Plasy [online], www.plasy.cz [dostęp 2023-07-06] (cz.).

[jhf-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Johann Heinrich Friedrich Berlien: Der Elephanten-Orden und seine Ritter. Kopenhaga: Berlingschen Officin, 1846, s. 139–140.

[6] Johann Stolzer, Christian Steeb: Österreichs Orden vom Mittelalter bis zur Gegenwart. Graz, 1996, s. 290 (niem.).

[order8-7] Federico Bona: I Cavalieri dell’Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).

[pp1839-8] Parliamentary Papers, House of Commons and Command, T. 50, 1839, s. 2.

[pp1834-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ British and Foreign State Papers, T. 6-7, 1834, s. 399.

[1]

Monarchia Habsburgów	Johann Christoph von Bartenstein (1727–1753) Anton Corfiz von Ulfeldt (1742–1753) Wenzel Anton von Kaunitz (1753–1792) Philipp von Cobenzl (1792–1793) Franz Maria von Thugut (1793–1800) Ferdinand von Trauttmansdorff (1800–1801) Johann Ludwig von Cobenzl (1801–1804)
Cesarstwo Austriackie	Johann Ludwig von Cobenzl (1804–1805) Johann Philipp von Stadion (1805–1809) Klemens Wenzel von Metternich (1809–1848) Karl Ludwig von Ficquelmont (1848) Johann Philipp von Wessenberg (1848) Felix zu Schwarzenberg (1848–1852) Karl Ferdinand von Buol (1852–1859) Johann Bernard von Rechberg (1859–1864) Alexander von Mensdorff-Pouilly (1864–1866) Friedrich von Beust (1866–1867)
Austro-Węgry	Friedrich von Beust (1867–1871) Gyula Andrássy (1871–1879) Heinrich Karl von Haymerle (1879–1881) Gustav Kálnoky (1881–1895) Agenor Gołuchowski (1895–1906) Alois Lexa von Aehrenthal (1906–1912) Leopold Graf Berchtold (1912–1915) István Burián (1915–1916) Ottokar Czernin (1916–1918) István Burián (1918) Gyula Andrássy młodszy (1918)
Republika Austriacka	Victor Adler (1918) Otto Bauer (1918–1919) Karl Renner (1919–1920) Michael Mayr (1920–1921) Johann Schober (1921–1922) Walter Breisky (1922) Leopold Hennet (1922) Alfred Grünberger (1922–1924) Heinrich Mataja (1924–1926) Rudolf Ramek (1926) Ignaz Seipel (1926–1929) Ernst Streeruwitz (1929) Johann Schober (1929–1930) Ignaz Seipel (1930) Johann Schober (1930–1932) Karl Buresch (1932) Engelbert Dollfuß (1932–1934) Stephan Tauschitz (1934) Egon Berger-Waldenegg (1934–1936) Kurt Schuschnigg (1936) Guido Schmidt (1936–1938) Wilhelm Wolf (1938)
Republika Austrii	Karl Gruber (1945–1953) Leopold Figl (1953–1959) Bruno Kreisky (1959–1966) Lujo Tončić-Sorinj (1966–1968) Kurt Waldheim (1968–1970) Rudolf Kirchschläger (1970–1974) Erich Bielka (1974–1976) Willibald Pahr (1976–1983) Erwin Lanc (1983–1984) Leopold Gratz (1984–1986) Peter Jankowitsch (1986–1987) Alois Mock (1987–1995) Wolfgang Schüssel (1995–2000) Benita Ferrero-Waldner (2000–2004) Ursula Plassnik (2004–2008) Michael Spindelegger (2008–2013) Sebastian Kurz (2013–2017) Karin Kneissl (2017–2019) Alexander Schallenberg (2019–2021) Michael Linhart (2021) Alexander Schallenberg (od 2021)

Nurty i kierunki	Konserwatyzm tradycjonalistyczny Konserwatyzm ewolucyjny Paleokonserwatyzm Paleolibertarianizm Neokonserwatyzm Konserwatywny liberalizm Liberalny konserwatyzm Narodowy konserwatyzm Konserwatyzm społeczny Zielony konserwatyzm
Konserwatyści na świecie	Giambattista Vico Justus Möser Samuel Johnson David Hume Edmund Burke John Adams Cornelis van der Aa Joseph de Maistre Antoine de Rivarol Louis Gabriel Ambroise de Bonald William Pitt Młodszy Friedrich von Gentz Nikołaj Karamzin Karl Ludwig von Haller François-René de Chateaubriand Klemens Lothar von Metternich Hugues-Félicité-Robert de Lamennais Thomas Carlyle Jan Henryk Newman Benjamin Disraeli Alexis de Tocqueville Juan Donoso Cortés Otto von Bismarck Herbert Spencer Fiodor Dostojewski Hippolyte Taine Franciszek Józef I Lew Tichomirow George Santayana Charles Maurras Konrad Adenauer Gilbert Keith Chesterton T.S. Eliot Carl Schmitt Charles de Gaulle József Mindszenty Francisco Franco Leo Strauss Eric Voegelin Michael Oakeshott Burnham Plinio Corrêa de Oliveira Erik von Kuehnelt-Leddihn Nicolás Gómez Dávila Russell Kirk Margaret Thatcher Patrick Buchanan Roger Scruton Hans-Hermann Hoppe Aleksandr Dugin Jordan Peterson Thomas Woods
Konserwatyści w Polsce	Stanisław Orzechowski Józef Kalasanty Szaniawski Adam Jerzy Czartoryski Henryk Rzewuski Maurycy Mochnacki Aleksander Wielopolski Michał Grabowski Paweł Popiel Antoni Zygmunt Helcel Hieronim Kajsiewicz Piotr Semenenko Walerian Kalinka Józef Szujski Stanisław Koźmian Stanisław Kostka Tarnowski Michał Bobrzyński Feliks Koneczny Władysław Leopold Jaworski Władysław Studnicki Stanisław Estreicher Stanisław Mackiewicz Józef Mackiewicz Geoffrey Potocki de Montalk Adolf Maria Bocheński Stefan Kisielewski Leopold Tyrmand Ryszard Legutko Aleksander Hall Leszek Wierzchowski Jacek Bartyzel Bogdan Szlachta Marek Jurek Janusz Korwin-Mikke Grzegorz Braun Adam Wielomski Krzysztof Bosak
Tematy powiązane	Ancien régime Antykomunizm Arystokracja Eurosceptycyzm Kapitalizm Krytyka kapitalizmu Kontrrewolucja Monarchizm Narodowa demokracja Patriotyzm Prawica Prawo natury Reakcjonizm Rodzina Tradycja Własność Zwyczaj