Luik-Bastenaken-Luik

Luik-Bastenaken-Luik voor mannen
Daniel Martin tijdens Luik-Bastenaken-Luik 2013.
Lokale naam	Liège-Bastogne-Liège
Bijnaam	La Doyenne (Het Ouderdomsdeken), LBL
Regio	Wallonië
Periode	Eind april
Organisator	ASO
Classificatie
Discipline	Weg
Type	Heuvelklassieker, Ardens klassieker
Internationale kalender	UCI World Tour
Geschiedenis
Eerste editie	1892
Aantal edities	110 (2024)
Eerste winnaar	Léon Houa
Laatste winnaar	Tadej Pogačar
Laatste Bel. winnaar	Remco Evenepoel (2023)
Laatste Ned. winnaar	Wout Poels (2016)
Meeste zeges	Eddy Merckx (5 zeges)
Portaal    Wielersport

Luik-Bastenaken-Luik (Frans: Liège-Bastogne-Liège), bijgenaamd La Doyenne, is een wielerklassieker die sinds 1892 wordt verreden. Het is het traditionele sluitstuk van de voorjaarsklassiekers.

De wedstrijd wordt vanaf 1908 voor beroepswielrenners georganiseerd. In hetzelfde gebied werd al eerder een wedstrijd voor amateurs gereden. Door de uitslagen daarvan ook op te nemen zegt de organisatie van LBL de oudste klassieker te zijn, gerekend vanaf 1892. De bijnaam van LBL is La Doyenne, de vrouwelijke vorm van doyen ("deken" of ouderdomsdeken: de oudste).

In de jaren 50 en 60 vormde de wedstrijd samen met de Waalse Pijl het Ardens wielerweekend, waarover ook een gezamenlijk klassement werd opgemaakt. Later is de Waalse Pijl naar de woensdag voor Luik-Bastenaken-Luik verplaatst. Het weekend voordien wordt de Amstel Gold Race gereden.

Memorabel was de editie van 20 april 1980 die bijna volledig in de sneeuw werd gereden. Reeds na 100 km hadden 100 van de 174 vertrekkers opgegeven. Uiteindelijk won Bernard Hinault de wedstrijd. Slechts 21 renners bereikten de finish.

In 1989 kwam de Ronde van Frankrijk langs in Luik. Op de ochtend van 4 juli vroeg de organisator van LBL of de Tour een rol kon spelen bij de organisatie van LBL. De organisaties sloegen de handen ineen, en vanaf het voorjaar daarop (1990) is de organisatie van de wedstrijd in handen van de Société du Tour de France.^[1]

Vanaf 2005 was Luik-Bastenaken-Luik drie jaar onderdeel van de UCI ProTour en vanaf 2008 van de Historische kalender. Vanaf 2011 behoort hij tot de UCI World Tour.

Luik-Bastenaken-Luik vormt samen met Milaan-San Remo, de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix en de Ronde van Lombardije de vijf Monumenten van het wielrennen.

Lijst van beklimmingen in Luik-Bastenaken-Luik

De wedstrijd begint in Luik en gaat van daar naar Bastenaken, nabij de Luxemburgse grens en vervolgens weer terug naar Luik, waarbij de finish een aantal jaren in de voorstad Ans lag.

De start vindt plaats op de Place Saint-Lambert in het centrum van Luik. De weg slingert zich over allerlei Ardense beklimmingen, waarvan het merendeel in het tweede deel van de wedstrijd ligt. De heenweg is ongeveer 100 km lang en omdat de terugweg over zo veel mogelijk beklimmingen slingert, is deze ruim 150 km. Op de heenweg naar Bastenaken gaat het parcours grotendeels over plateaus en door dalen. De eerste beklimming volgt vlak voor Bastenaken, in La Roche-en-Ardenne. De organiseerde voegde de zwaarste beklimming van België in, de Haussire, maar omdat deze zo vroeg in de wedstrijd viel, werd het een maat voor niks en werd de klim geschrapt. Na het keerpunt in Bastenaken volgt de steile Côte de Saint-Roch in Houffalize. Deze luidt het begin in van de finale met de Wanne, de Stockeu en La Redoute als meest tot de verbeelding sprekende hellingen. Vanuit Houffalize gaat het parcours in de richting van Vielsalm, daarna volgen de beklimmingen van de Mont-le-Soie, Wanne en Stockeu. Boven op de Stockeu staat een monument voor Eddy Merckx. Zowel de Wanne als de Stockeu komen uit in Stavelot, van waaruit de Côte de la Haute-Levée beklommen wordt om in Francorchamps uit te komen. Vervolgens draait de weg terug in zuidelijke richting naar het dal van de Amblève, van waaruit hetzij de Col du Rosier dan wel de Côte de la Vecquée beklommen wordt naar Spa. In westelijke richting wordt de Mont Theux en/of de Côte du Maquisard beklommen in de richting van Remouchamps, waar men de Redoute op moet. Deze steile klim (max. 22%) was lange tijd de scherprechter. Hierna volgt de Côte de Sprimont, die tegenwoordig^{[(sinds) wanneer?]} niet meer als beklimming gecategoriseerd staat. Soms wordt hierna nog de Côte des Forges bedwongen. In de jaren '90 en '00 viel de beslissing in de wedstrijd bijna steevast op de Saint-Nicolas, een korte steile klim op ongeveer 5 km van de finishlijn. In 2008 werd echter een nieuwe beklimming toegevoegd: de Roche-aux-Faucons verving de Côte du Sart-Tilman als voorlaatste klim. Deze beklimming was al in de eerste editie waarin hij werd opgenomen, bepalend voor het koersverloop. In 2016 werd eenmalig de Naniot aan de wedstrijd toegevoegd op twee kilometer van de finish. Door het wegvallen van de Saint-Nicolas is vanaf 2019 de Valkenrots de laatste beklimming. De aankomst lag niet altijd in de stad Luik zelf; tussen 1992 en 2018 was Ans de vaste aankomstplaats, een voorstad van Luik met een kort klimmetje net voor de meet. Tot 1991 lag de streep op de Boulevard de la Sauvenière en vanaf 2019 in het verlengde van deze straat, in de Boulevard d'Avroy.^[2] Vanaf 2021 lag de finish op de Quai des Ardennes.

Noot: In 1957 waren er twee winnaars.

Overwinningen	Renner	Land	Jaren
5	Eddy Merckx	België	1969, 1971, 1972, 1973, 1975
4	Moreno Argentin	Italië	1985, 1986, 1987, 1991
	Alejandro Valverde	Spanje	2006, 2008, 2015, 2017
3	Léon Houa	België	1892, 1893, 1894
	Alfons Schepers	België	1929, 1931, 1935
	Fred De Bruyne	België	1956, 1958, 1959
2	Louis Mottiat	België	1921, 1922
	René Vermandel	België	1923, 1924
	Richard Depoorter	België	1943, 1947
	Prosper Depredomme	België	1946, 1950
	Ferdy Kübler	Zwitserland	1951, 1952
	Joseph Bruyère	België	1976, 1978
	Bernard Hinault	Frankrijk	1977, 1980
	Sean Kelly	Ierland	1984, 1989
	Michele Bartoli	Italië	1997, 1998
	Paolo Bettini	Italië	2000, 2002
	Aleksandr Vinokoerov	Kazachstan	2005, 2010
	Remco Evenepoel	België	2022, 2023
	Tadej Pogačar	Slovenië	2021, 2024

Overwinningen	Land
61	België
12	Italië
6	Zwitserland
5	Frankrijk
4	Nederland,  Spanje
3	Ierland,  Luxemburg,  Kazachstan,  Slovenië
2	Denemarken,  Duitsland
1	Australië,  Rusland,  Verenigde Staten

Luik-Bastenaken-Luik voor vrouwen
Het vrouwenpeloton beklimt La Redoute in 2018
Regio	Wallonië
Periode	eind april
Organisator	ASO
Classificatie
Discipline	weg
Type	Heuvelklassieker
Internationale kalender	UCI Women's World Tour
Categorie	1.WWT
Geschiedenis
Eerste editie	2017
Aantal edities	8
Eerste winnaar	Anna van der Breggen
Laatste winnaar	Grace Brown
Laatste Ned. winnaar	Demi Vollering (2023)
Meeste zeges	Anna van der Breggen Annemiek van Vleuten Demi Vollering (2 zeges)
Portaal    Wielersport

Vanaf 2017 wordt er ook een vrouwenwedstrijd van Luik-Bastenaken-Luik verreden, op dezelfde dag als de mannenwedstrijd.^[3] Er wordt gestart in Bastenaken (dus eigenlijk Bastenaken-Luik) en de finale vanaf La Redoute is identiek aan die van de mannen. De vrouweneditie maakt vanaf het eerste jaar deel uit van de UCI Women's World Tour en vormt samen met de heringevoerde Amstel Gold Race en de reeds bestaande Waalse Pijl het volledige Ardens drieluik voor vrouwen. De Nederlandse Anna van der Breggen won de eerste editie en won in dat jaar ook de andere wedstrijden van het drieluik.^[4] Het jaar erop won Van der Breggen ook de tweede editie.^[5]

Jaar	Eerste	Tweede	Derde
2017	Anna van der Breggen	Elizabeth Deignan	Katarzyna Niewiadoma
2018	Anna van der Breggen	Amanda Spratt	Annemiek van Vleuten
2019	Annemiek van Vleuten	Floortje Mackaij	Demi Vollering
2020	Elizabeth Deignan	Grace Brown	Ellen van Dijk
2021	Demi Vollering	Annemiek van Vleuten	Elisa Longo Borghini
2022	Annemiek van Vleuten	Grace Brown	Demi Vollering
2023	Demi Vollering	Elisa Longo Borghini	Marlen Reusser
2024	Grace Brown	Elisa Longo Borghini	Demi Vollering

Overwinningen	Land
6	Nederland
1	Australië,  Verenigd Koninkrijk

Overwinningen	Renner	Land	Jaren
2	Anna van der Breggen	Nederland	2017 + 2018
	Annemiek van Vleuten	Nederland	2019 + 2022
	Demi Vollering	Nederland	2021 + 2023

Zie de categorie Liège-Bastogne-Liège van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.