Samaritane

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Samaritane vörme 'n etnoreligieuze gemeensjap van inkel hónderde luuj óp g'ne Westliche Jordaanoever en in Israel. Ze zint verwant mit Judde en Arabiere (Palestiene). Ze besjouwe zichzelf i religieus ópzich es judde. Samaritane óp g'ne Wesoever kalle Arabisch en in Israel Ivriet. Oersjprónkelig kómme ze oet de lanksjtrieëk Samaria, 't noorde va g'ne Wesoever.

Weltwied gieëf 't óngevier 900 Samaritane, woeva 460 i g'n Israelische sjtad Holon en 380 i Kirjat Loeza kótbei de Palestiense sjtad Nablus. 't Aantal Samaritane gruijt seër de letste decennia, óndanks vervolginge durch de Romeine, judde, christene en moslims in 't verleie en gedeeltelige assimilatie en bekiering tot 't juddedom huuj d'r daag in Israel. Samaritane óp g'ne Wesoever hant zoeëwaal de Israelische es de Palestiense nationaliteet.

De Samaritaanse gemeensjap besjteet oet twieë kling gemeensjappe en e paar groeëte families. Huwelike tusje neëve en nichter kómme döks vuur. Kinger oet Samaritaanse families lope doadurch 't risico óp genetische krenkdes es gevolg van inteelt. De Samaritaanse gemeensjap in Israel is minder gesjloate es de Palestiense en sjtelt zich ooch oape vuur etnische Judde.

Samaritane sjtónt ónger leijing van 'ne hoeëgepreester. De liturgische sjproake die ze gebroeke zint Aramees en klassiek Hebreeuws. D'r Samaritaanse Pentateuch, deë besjteet oet de ieësjte vief beuk van de Thora, is hun wichtigste hillige sjrif. Wiejer weëde e paar anger historische gesjrifte gebroek. Alling Mozes weëd erkind es profeet en me heelt zich sjtreng aan de Sabbat. 't Gebedshoes van de Samaritane heesjt synagoog en d'r berg Gerizim kótbei Nablus is 'n anger hillige plaatsj. Samaritane vere i teëgesjtelling tot Judde gee Poerim of Chanoeka.

Bekind is de geliekenis van d'r bermhertige Samaritaan van Jezus in 't Lucasevangelie in 't Nui Testament van de Biebel.