Hoarnstersweach

Hoarnstersweach
Tsjerke fan Hoarnstersweach mei klokkestoel
Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	It Hearrenfean
Sifers
Ynwennertal	820 (1 jannewaris 2023)[1]
Oerflak	19,9 km² lân: 19,8 km² wetter: 0,1 km²
Befolkingsticht.	41 ynw./km²
Oar
Ferkearsieren	N380
Postkoade	8412
Netnûmer	0513
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	52° 60' NB, 6° 10' EL
Hoarnstersweach (2008)
Offisjele webside
www.jubbega-hoornsterzwaag.nl
Kaart
Kaart
Himrik fan Hoarnstersweach yn de gemeente It Hearrenfean

Hoarnstersweach (Nederlânsk en offisjeel: Hoornsterzwaag) is in doarp yn de gemeente It Hearrenfean. It doarp leit yn de noardeastpunt fan de gemeente oan de wei fan Aldskoat nei Donkerbroek, tusken de ein fan de Skoatterlânske Kompanjonsfeart en de Tsjonger. In part fan de buorskip Welgelegen falt ûnder Hoarnstersweach.

Hoarnstersweach hat 820 ynwenners (1 jannewaris 2023).

De Wikipedy hat ek in side Skiednis fan Hoarnstersweach.

Hoarnstersweach komt oan syn namme troch de sweach (greide, lân foar fee, langhalich stik lân) fan Hoarne. Hoarne komt mooglik fan in hoeke heger lizzend lân útspringend út sompich mêd. In râne fan in sânrêch.

Yn 1408 waard it doarp as it karspel Suage oantsjut. Yn 1530 wurdt Hoernsterswage en Hornsterswaeghe neamd. Yn de 17e iuw wurde Hoornsterswaegh en Hornsterswaeg neamd.^[2]

Der waard in tsjerke yn 1621 it doarp boud. De hjoeddeistige tsjerke waard yn 1856 yn giele bakstiennen ferboud. It plak bleau oant yn de 19e iuw frij tin befolke. Dêr wie fersprate bebouwing oan de ferbiningswei fan Aldskoat nei Donkerbroek dy't de Binnenwei neamd waard en hjoed-de-dei de Skoatterlânskewei hjit. Súdlik fan dy dyk rûnen de miedlannen nei de delling fan de Tsjonger ta. Noardlik fan de dyk wiene de hege feanen.

It fean waard ôfgroeven en de turf waard oer de noardlik lizzende Skoatterlânske Kompanjonsfeart ferfierd. Dêrnei waard it lân yn kultuer brocht. Dêr bleaune lykwols boskperselen oer mei leanen. Yn de 1930-er jierren waarden dêr lânarbeiderswenten en pleatsen oan ûntwikkele. Nei de Twadde Wrâldkriich waarden hjir en dêr nije lânoanmakkerijpleatsen boud. Oan de Skoatterlânskewei kaam nei de kriich de measte bebouwing.^[3]

Der binne ek in tal folksferhalen fan Hoarnstersweach oerlevere. Sjoch: Folksferhalen fan Hoarnstersweach.

• List fan ryksmonuminten yn Hoarnstersweach
• List fan gemeentlike monuminten yn Hoarnstersweach

• De bylden “Beelden langs de Tjonger" fan 2007 oan de Tsjonger fan de byldhouwer René de Boer. It binne in kano by de Prikkedaam dy't ferwiist nei de fynsten dy't dien waarden fan 5200 foar Kristus en 14 weagen as oantinken dêr't de oarspronklike meänders fan de Tsjonger kruse mei it hjoeddeistige Tsjongerkanaal.

• Byld fan 2008 troch Bertus Inia op de hoeke fan de Aise Bruggenswei mei de Skoatterlânskewei by de skoalle “It Bûtenplak” dat de libbensrin fan bern foarstelt, yn en nei de skoalleperioade.

• Byld "Lawei" fan 2021 by de krúsing Bij de Leywei en de Ds. Ten Catewei.

Hoarnstersweach wurket op mei Jobbegea. De beide doarpen hawwe tegearre ien feriening Pleatslik Belang Jobbegea - Hoarnstersweach, dy't op 24 maart 1900 oprjochte waard. It doarpshûs oan de Aise Bruggenswei hjit it Pipegaeltsje, it wie eartiids de beukerskoalle.
Buertferienings binne 'Zwanenburgstreek', 'Ambachtshoekje', 'Tjongerstreek', 'Op 'e Grins', 'Skoatterbest', 'By jûn útfûn' en 'De Dikke Stien'.
Ienris yn de twa jier yn 'e moanne juny wurdt it doarpsfeest organisearre.

De "Meitinker", earder de "Omtinker" neamd, hat as doel de fraach fan de boarger helpe te oersetten yn soarchfragen en it finen fan in oplossing. De "Meitinker" docht soks troch te helpen by it helder krijen fan de soarchfraach fan in bewenner en bepaalt oft it ferlet troch de bewenner sels dien wurde kin of troch frijwilligers of troch betelle, profesjonele organisaasjes. Om it ferlet yn te foljen bemiddelet de "Meitinker" tusken boargers, frijwilligers en organisaasjes.

• Keatsferiening Op 'e Grins
• Foar oare (sport)ferienings dy't yn it doarp warber binne sjoch: it kopke Ferienings ûnder Jobbegea.

• Skoalle Op 'e Grins.

De Wikipedy hat ek in side Tsjerke fan Hoarnstersweach.

• PKN-gemeente Jobbegea-Hoarnstersweach

It jier wurdt ynset mei it ôfwinnen fan it nije jier by de famylje. Tradisjoneel wurdt op earste Peaskedei de peaskebult oanstutsen. Fan oarsprong in foarkristlik gebrûk om duvels fan de winter út te bannen. Fjoer stiet foar it skjinmeitsjen en fruchtberens. Op Himelfeartsdei is it Oldtimerfestival mei de Swarte Gekke Rees; ferklaaide dielnimmers stride mei mâle fehikels om de orizjinaliteitspriis. Nei 30 jier wie yn 2018 de lêste brommersprint. Simmerdeis wurdt de Pipegaelloop ferrûn. In prestaasjerin troch it prachtich lanlik gebiet fan Hoarnstersweach en Jobbegea, by de gerslannen lâns, oer sân- en skulpepaden, foarby wiken en bosksingels. Op 11 novimber de jûns wurdt de Sint-Martensoptocht foar de bern hâlden. Yn de Krystnacht ride se troch it doarp mei krystferskes. It jier wurdt ôfsluten mei karbydsjitten en oaljekoeken (mei opbringsten foar de ferienings). Hoarnstersweach leit oan de lange-ôfstân kuierpaden it Fryske Wâldenpaad en it Hantsjemierpaad en is ûnderdiel fan it Kuiernetwurk De Frije Wiken.

Nei alle gedachten waard Skoatterlân yn de rin fan de midsiuwen Frysktalich. Yn it begjin fan de 19e iuw wurdt sels yn Hoarnstersweach noch troch guon Stellingwerfsk praat, faaks de lêste rest fan it eardere Nedersaksyske Skoatterlân en troch de komst fan ferfeaners en minsken út de Stellingwerven. Dernei is it ferfryske. De Tsjonger is no de taalgrins tusken Frysk en Stellingwerfsk. Yn Hoarnstersweach sizze se dat de minsken oan de oare kant fan de Tsjonger 'Oertsjongers' prate.

It doarp hat lang it iennigee doarp yn de gemeente It Hearrenfean west mei Fryske strjitnammebuordsjes.

1744	1748	1830	1844	1849	1879	1889	1899	1909	1930	2001	2013	2014	2024
124	117	329	426	547	1033	1111	1130	1152	1048	800	832	833	820

Oer de Strjitten fan Hoarnstersweach.

• Fryske doarpen
• Klokkestuollen yn Fryslân
• Dokumintaasjesintrum Jobbegea-Skuorregea-Hoarnstersweach
• De Frije Wiken

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Noaten ↑ Sjoch: Kerncijfers wijken en buurten 2023 (CBS). ↑ Friese plaatsnamen: alle steden, dorpen en gehuchten Karel F. Gildemacher yn etymologiebank.nl ↑ Hoarnstersweach yn historieheerenveen.nl Boarnen Webstee Jobbegea-Hoarnstersweach. Doarpsfisy 2007, Fisy Sintrum 2010, Bestimmingsplan Bûtengebiet Hearrenfean, Gebiedskader Súdeast Fryslân, Lânskipbehear Fryslân Webstee Stifting Ferdivedaasje-Jobbegea. Oldtimer-evenemint. Dorpshuis 't Pipegaeltsje en Pipegaelloop. Keatsferiening Op 'e Grins. Skiednis en ferklearring strjitnammen Ontgonnen Verleden, Friesland deel 2 De Oosthoek, armoede als lotgenoot, De ferfeaning, Vier eeuwen turfwinning, Het landschap van het ‘wilde wonen’, Stakingen in Nederland. De geschiedenis van de ruilverkaveling Kerckenboek van het dorp Hoornsterswaegh 1678-1730, Nammelist fan predikanten, 1888, Oanfolling predikanten 1892. Poldermûne 10e wyk, Roggemûne, Wynmole Skoatterlanske Poel. Agrarische landschappenkaart. YPFOE124 - It fersteurde skatlichten.

	It Hearrenfean
Doarpen en útbuorrens: Aldeboarn • Aldhoarne • Aldskoat • Akkrum • Bontebok • Gersleat • Haskerdiken • Hoarnstersweach • It Hearrenfean • Jobbegea • Ketlik • De Knipe • Lúnbert • Mildaam • Nes • Nijbrêge • Nijhoarne • Nijskoat • It Oranjewâld • Terbant • Tsjalbert
Buorskippen: Aldskou • Annebuorren • Brongergea • Burstum • Easterboarn • Jinshuzen • Meskenwier • Pean • Poppenhuzen • Jobbegea-Skuorregea • Soarremoarre • Spitsendyk • Sythuzen • Warniahuzen
· ·