Q koentzima

Q koentzima
Mota	Koentzima
Erabilera
Rola	mikro-nutriente eta primary metabolite (en)
Identifikatzaileak
CAS zenbakia	1339-63-5
Gmelin	16389
EC zenbakia	215-668-0
ECHA	100.014.244
KEGG	C00399

Q10 koentzima, ubikinona, ubidekarenona edo Q koentzima (CoQ10, CoQ edo Q10 laburduren bidez ere ezagutua) arnas katean parte hartzen duen koentzima liposolugarria da, non Q-ak kinona talde kimikoari erreferentzia egiten dion, eta 10ak kinonak dituen isoprenilo unitate kopurua adierazten duen. Zelula eukarioto gehienetan aurkitzen da, batez ere mitokondrioetan.

Fred L. Crane ikerlari estatubatuarrak mitokondrioetatik isolatu zuen estreinakoz 1957a

• Metabolismoa  Q10a gizakien ehun ia guztietan sintetizatzen da, biosintesia 3 pausotan ematen da:

1. Tirosina eta fenilalaninaren esker, benzokinonaren estruktura sortzen da, hori emateko B6 eta piridoxal 5-fosfatoa behar dira.
2. Kate lateralaren sorrera Azetil KoAren bidez.
3. Aurretiko bi egituren lotura eratzen da. Hidroximetilglutaril (HMG)KoA reduktasa entzimak Q10aren eta kolesterolaren sintesia erregulatzen du.

Laburbilduz, kate mitokondrialean, Q10a elektroiak garraiatzeaz arduratzen da mintz mitokondrial barrualdean, hau beharrezkoa da fosforilazio oxidatiborako.^[1]

• Digestioa: Q10a digeritzeko orduan, kontuan hartu behar da substantzia liposolugarri batetaz ari garela eta horregatik dietako lipidoekin batera xurgatuko dela. Horregatik digeritzeko, gomendagarria da elikagai lipidiko batekin hartzea.
• Organismoan Q10 koentzimaren jeitsiera hainbat faktoreren menpekoa izan daiteke :
  • Adina: ehun askoren metabolismo energetikoa murrizten da zahartzaroarekin.
  • Gaixotasun gastriko edota bestelako gaixotasunek absortzioan eragin dezakete.
  • B, E eta C taldeko bitamina gutxi edukitzeak Q10 koentzimaren sintesi endogenoa muga dezake.
  • Estrasa.
  • Sendagaiak.
  • Erretzeak eta alkohola edateak erreserbak agor ditzake.
  • Dieta ez egokiek kopuru exogenoa baldintzatuko dute.
  • Gehiegizko esfortzu fisiko edo mentalak Q10 koentzimaren gastua areagotzen du.^[2]

Arnasketa zelular aerobikoan parte hartzen du, energia ATP moduan lortuz (gorputzeko energiaren %95a modu honetan sortzen da ^[3])^[4]. Horretarako, Q10a hiru formatan aurki dezakegu:

• guztiz oxidatuta: ubikinona
• erdibidekoa: semikinona (ubisemikinona)
• guztiz erreduzituta: ubikinol

Zehazki, elektroiak garraiatzen ditu arnas katearen I edo II konplexuetatik III konplexura, egoera erreduzitura pasatuz. Halaber, elektroien hartzailea ere bada beta oxidazioaren azetil CoA deshidrogenasa entzimak ematen dizkionean.

Bizidun guztien (prokarioto zein eukarioto) hainbat prozesu biokimikotan parte hartzen du. Ubikinona izenak, hain zuzen, ubikuotasunari aipamena egiten dio.

Animaliengan energia gehien kontsumitzen duten organoak (bihotza, birikak, gibela...) dira Q10 koentzimaren kontzentrazio handienak dituztenak. ^[5][6][7]

Ezaugarri antioxidatzaileak ditu eta, horrenbestez, erradikal aske kaltegarrien kopurua nabarmen murrizten du.

Ubikinona edo Q10 koentzima haragi gorrietan eta hegaztietan agertu ohi da. Baina badira Ubikinona ekarpen altua duten beste elikagai batzuk:

• Arrain urdina: izokina, sardina, antxoa… (4-27 μg/g)
• Fruitu lehorrak, ale eta haziak: kakahueteak, sesamo haziak, soia...
• Barazkiak: espinakak, brokolia…
• Produktu garaikideak: Tofua
• Animalien erraiak: gibela eta giltzurruna batik bat.
• Beste haragi mota batzuk: oilaskoa...( 8-203 μg/g; 17 μg/g )
• Itsaskiak
• Frutak: Marrubia eta naranja.

Gaur egun ez da Q10 koentzimaren ingestaren inguruko gomendiorik existitzen . Osasun aginteak ez du ubikinonaren kontsumoaren gomendio espezifikorik burutu . Dena den, aditu batzuk helduentzat zuzendutako 30-90 mg dosi eguneko hartzea iradokitzen dute. Beti ere pertsonaren fisiología eta behar nutritiboak kontuan hartuta.

Ubikinona olioan disolbagarria den konposatua denez askotan bere absorbantzia faboratzeko gantzarekin batera hartzea gomendatzen da, batik bat, olio virgen extran kozinatuta dauden elikagaiekin batera.

Hori aldera, dietaren bitartez ezin da Q10 koentzimaren gehiegizko ekarpena lortu. Baina mota honetako nutrienteak suplementu gisa hartzen direnean egunean ematen diren dosiak osotasunez errespetatu beharko dira, beti medikuaren esanak kontuan hartuz.  

Ildo horretatik, esan beharra dago, ubikinona suplementuak oso gutxitan errezetatzen direla. Izan ere ,nahiz eta gaixotasun batzuen aurka lagungarriak izan, adibidez bularreko anginaren aurka, bere gehiegizko ingestak arazoak sor ditzake , batez ere alterazio gastrointestinalak  sortuz (beherakoa, okadak, abdomen aldeko mina…). Hori horrela izanik, ubikinona suplementuak soilik alterazio metaboliko bat ematen denean kontsumituko dira. Bereziki organismoak substantzia hau sintetizatzeko gaitasunik ez duenean edo bere osotasunean dietan hartzen den ubikinona behar bezala aprobetxatzen ez denean.

Q10 koentzima segurua da gehigarri dietetiko gisa. Honen toxizitatea ez dago frogaturik, 1200 mg/eguneko harturik ere.^[8]

Q10 koentzima gorputzean aurkitzen den konposatu natural bat izanda ez da ohikoa gaixotasunik agertzea. Efektu sekundarioak ager daitezke, baina hauek, kantzerra, diabetesa, bihotzeko arazoak, haurdunaldi egoeratan agertzen dira, egoera horretan dauden pertsonak Q koentzima hartuz gero, efektu sekundarioak izan dezaketela argi izan behar dute.^[9]

Honako hauek dira dosi handiak hartuz gero ager daitezkeen gaixotasunak edo arazoak:^[10]

• Urdaileko mina: digestio txar baten ondorioz sortzen da, bihotzerre itxurako bat sentitzen da.
• Beherakoa
• Zorabioak, Q10aren efektu sekundarioetako bat odoleko glukosa mailaren jaitsiera da, horregatik hipogluzemia pairatzen duten pertsonei ez zaie gomendatzen Q10a hartzea.
• Goragalea.
• Lo hartzeko zailtasunak.
• Erreakzio alergikoak, azalean urtikaria edota negela sor dezake.

Laburbilduz, gaixotasun edo arazo hauek ez dira oso larriak izaten eta gainera dosi oso altuetan hartuz gero agertzen dira, horregatik ez da gomendagarria 10mg baino gehiago hartzea.