Edukira joan

John Maxwell Coetzee

Wikipedia, Entziklopedia askea
John Maxwell Coetzee

Bizitza
JaiotzaLurmutur Hiria1940ko otsailaren 9a (84 urte)
Herrialdea Hegoafrika
 Australia  (2006 -
Hezkuntza
HeziketaLurmutur Hiriko Unibertsitatea
Texasko Unibertsitatea Austinen
Adelaideko Unibertsitatea
Hizkuntzakafrikaansa
ingelesa
Jarduerak
Jarduerakhizkuntzalaria, itzultzailea, eleberrigilea, saiakeragilea, libretista, gidoilaria, unibertsitateko irakaslea, poeta, idazlea, prosalaria eta kritikaria
Lantokia(k)Lurmutur Hiria
Adelaide
Londres
Bracknell eta Buffalo
Enplegatzailea(k)Harvard Unibertsitatea
General San Martíngo Unibertsitatea
Chicagoko Unibertsitatea
IBM
University at Buffalo (en) Itzuli  (1968 -  1971)
Lurmutur Hiriko Unibertsitatea  (1972 -  2000)
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
InfluentziakWilliam Faulkner
KidetzaArteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Errege Literatura Elkartea
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaateismoa

IMDB: nm0168792 Allocine: 102848 Allmovie: p316713
Musicbrainz: 9629f694-2d41-4607-8262-3e1989d6769c Discogs: 4762114 Edit the value on Wikidata

John Maxwell Coetzee (Lurmutur Hiria, 1940ko otsailaren 9a) hegoafrikar idazle eta itzultzailea da, 2003an Literaturako Nobel saria irabazi zuena.[1] Beste hainbat sari ere jaso du: Booker Prize (bi aldiz), CNA saria (hirutan), Etranger Femina saria eta Jerusalem saria.[2]

John Maxwell Coetzee Lurmutur Hirian jaio zen 1940ko otsailaren 9an, aita afrikanerra eta ama alemaniar jatorrikoa zituela.[2] Lurmutur Hiriko unibertsitatean matematika eta ingelesa ikasi zituen. Hogei urte inguru zituela, Londresen ibili zen lanean IBM ordenagailuen enpresarako. 1965-1969 bitartean, doktoregoa lortu zuen Texasko Unibertsitatean (Austin, AEB), eta ingeles hizkuntza eta literaturako irakasle aritu zen Bufaloko Unibertsitatean

1971an, erresidentzia baimena ukatu zioten Estatu Batuetan, Vietnamgo Gerraren aurka zuen jarreragatik. Hegoafrikara itzulirik, Lurmutur Hiriko Uniberstitatean hasi zen ingelesezko literatura irakasten. 1973ean eman zuen argitara bere lehenbiziko lana: Dusklands. 2003ko abenduan Literaturako Nobel saria jaso zuen. Azkeneko lan-urteak Chicagon (AEB) eta Adelaiden (Australia) eman zituen. 2006an, australiar hiritartasuna hartu zuen.

2002az geroztik Adelaiden bizi da, [3] Australiako hiri batean, non izen bereko unibertsitateko ingeles saileko ikertzailea den. 2006ko martxoko Adelaide Literatura Astearekin bat eginez, Coetzeek australiar nazionalitatea jaso zuen, haren arabera, Hegoafrikatik, bere jaioterritik eta bere lanaren zati handi bat egiten den lekutik urrundu gabe.

Estilo sinboliko eta metaforiko batek markatutako bere idazlan askok apartheid erregimena eta edozein arrazakeria mota zalantzan jartzen dituzte, eta gizakian eta gizartean dituen ondorio negatiboak aztertzen dituzte. [4] Eleberriez, ipuinez eta saiakeraz gain, literatura kritika ugari eta hainbat itzulpen argitaratu ditu. Suediako Akademiak berak nabarmendu duenez, "bere lana apartheid garaiak biziki markatu du, bertako izaera emateaz urrun, unibertsala bihurtzen du".

Sari garrantzitsuenak, Nobel Saria barne, Booker Saria bi aldiz jaso zuen lehen idazlea izan zen, ingelesezko literaturako entzutetsuena dena, Life & Times of Michael K (1983) lanengatik [5]. [5] Hegoafrikako gerra zibiletik bizirik atera zen baten istorioa eta Lotsaizuna (1999), [6] sexu-jazarpenagatik mundutik baztertutako literatura irakasle bati buruzkoa.

Bere influentzia posibleetako batzuk Miguel de Cervantes, Daniel Defoe, Fiodor Dostoievski, Ford Madox Ford, Franz Kafka, Luigi Pirandello, Samuel Beckett dira.

Bere lanetatik gutxienez hiru zinemara egokitu dira: Marion Hänselek 1985ean zuzendutako Dust, In the Heart of the Country eleberrian oinarrituta dago, Steve Jacobsek zuzendutako Disgrace (2008) izen bereko liburuan oinarrituta dago eta “Waiting for the barbarians” (2019) Ciro Guerra kolonbiarrak zuzendua.

Orain arte Coetzeek egindako bi lan zinemaratu dira: "In the Heart of the Country" ("Dust", 1985) eta bestetik "Disgrace" ("Disgrace", 2008).

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Torner, Jon. 2003ko Nobel Sariak: Coetzee eta Shirin Ebadi protagonista. Argia, 2003ko abenduak 13, CC BY-SA 4.0, argia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).
  2. a b Iban, Amagoia. Hegoafrikako "zuri liberala". Euskaldunon Egunkaria, 1999ko azaroak 6, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).
  3. Javier García. «JM Coetzee recordó a Neruda y Mistral en la UC», Culto de La Tercera, 24.9.2018; acceso 21.8.2019
  4. https://elpais.com/diario/2003/10/03/cultura/1065132001_850215.html Miguel Mora / Ricardo Moreno. «El Nobel premia la implacable honradez de Coetzee»], El País, 3.10.2003; acceso 21.8.2019
  5. a b Gibbons, Fiachra. (1999-10-25). «Absent Coetzee wins surprise second Booker award» The Guardian.
  6. «Coetzee wins Nobel Literature Prize» Al Jazeera 2003-10-04.
  7. Asurmendi, Mikel. Munduon, zertarako?. Berria, 2014ko martxoak 2, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).
  8. Aperribai, Julen. Erantzunak, norberak bereak. Berria, 2017ko maiatzak 6, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]