Pastrana

Pastrana
municipo en Hispanio vd
Flago	Blazono
Administrado
Lando	Hispanio
Regiono	Kastilio-Manĉo
Provinco	Gvadalaĥaro
Komarko	Alkario
Ĝemelurboj Eboli vd
Poŝtkodo	19100
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	901  (2023) [+]
Loĝdenso	9 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	40° 25′ N, 2° 55′ U (mapo)40.417777777778-2.9225Koordinatoj: 40° 25′ N, 2° 55′ U (mapo) [+]
Alto	759 m [+]
Areo	95,7 km² (9 570 ha) [+]
DEC Situo de Pastrana
DEC Situo de Pastrana
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Pastrana [+]
v • d • r

Pastrana estas municipo en Hispanio, en la aŭtonoma komunumo, do regiono Kastilio-Manĉo kaj la provinco Gvadalaĥaro. Laŭ la stato de 2023 en la municipo vivis 901 loĝantoj sur areo de 95,7 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 9,4 loĝantoj/km². La loĝantoj nomiĝas pastranenses.

Ĝi estas grava urbo de la komarko Alkario, estis speciale grava inter la 16-a jaj 17-a jarcentoj kaj estas deklarita Conjunto Histórico-Artístico (Histori-Arta Komplekso) ekde 1966. Elstaras la kapitula kirko, la duka palaco kie loĝis la Princino de Éboli, la Flandraj Murtapisoj de Alfonso la 5-a, kaj la konventoj fonditaj de Santa Teresa de Jesús; ĉio tio formas mezepok-renesancan etoson inter memoroj kaj legendoj kiuj havigis la konsideron de "bildo de la pasinta tempo" en vortoj de la verkisto Camilo José Cela, kiu en sia verko Viaje a la Alcarria diris "...A la mañana siguiente cuando el viajero se asomó a la Plaza de la Hora y entró de verdad para su uso, en Pastrana, la primera sensación que tuvo fue la de encontrarse con una ciudad medieval, una gran ciudad medieval" (Venontmatene kiam la veturanto rigardis al la Placo de la Horo kaj eniris certe al ties uzo en Pastrana, la unua impreso kiun li ekhavis estis kvazaŭ de mezepoka urbo, granda mezepoka urbo).

Pastrana situas en la nordorienta parto de Kastilio-Manĉo en la komarko aŭ distrikto Alkario en la sudokcidenta kvarono de la Provinco Gvadalaĥaro, je altitudo de 755 m super marnivelo; je 45 km el Gvadalaĥaro, provinca ĉefurbo, kaj el 95 km de Madrido, ŝtata ĉefurbo. La geografiaj koordinatoj estas 40°25′04″N 2°55′21″Ok. Najbaras la municipoj Almonacid de Zorita, Zorita de los Canes, Yebra, Escariche, Escopete, Hueva, Valdeconcha, Sayatón kaj Buendía.

Pastrana havas mediteranean klimaton Csa^[1] (modera kun seka kaj varma somero) laŭ la klimata klasigo de Köppen.

La romianoj nomis ĝin Paternina. La romia pretoro Tiberio Sempronio Grakĥo detruis la karpetanan citadelon dum la romimperia konkero en la jaro 180 a.K. Post 100 jaroj ĝi estis rekonstruita laŭ ordono de la konsulo Paterno Paterniano, el kiu ĝi havis la nomon de Paternina.

En 1174, la reĝo Alfonso la 8-a de Kastilio donis la tiaman domaron Pastrana, kun Zorita de los Canes al la Ordeno de Kalatrava, el kiuj ili akiris gravajn privilegiojn. Poste, la reĝo Henriko la 2-a de Kastilio laŭ propono de la kalatrava superulo donis la privilegion de titolo de Urbeto (urbo)|villa en 1369. Pastrana kreskiĝis ekde tiam malprofite al Zorita.

En 1541, spite fortan kontraŭon de la pastrananoj, kiuj ne deziris perdi la statuson de reĝa posedo, aĉetis la villa al la krono doña Ana de la Cerda, avino de la fama doña Ana de Mendoza de la Cerda, (Princino de Éboli), la fama unuokula princino, kiu edziniĝos al don Ruy Gómez de Silva, reĝa sekretario de Filipo la 2-a, kiuj akiris el la reĝo la titolojn de Dukoj de Pastrana kaj Princoj de Éboli. Pro la duklando ekis brila epoko por Pastrana. La dukoj fondis la Kolegiata kaj helpis Santa Teresa de Jesús fondi du konventojn de senŝuaj karmelanoj en 1569. En 1573 mortiĝis la duko Ruy Gómez, kaj lia vidvino, la Princino de Éboli, decidis monaĥiniĝi en la konvento de la Concepción (Koncipiĝo), kio okazigis nombrajn skandalojn en la monaĥinejo, kio pelis Teresa de Jesús elporti siajn monaĥinojn el la urbeto.

En julio 1579, koninte la reĝo Filipo la 2-a, la intrigojn de la Princino de Éboli kaj de lia sekretario Antonio Pérez, ordonis la enprizonigon de Ana de Mendoza. La Princino de Éboli restis enfermita siajn lastajn jarojn en sia propra Duka Palaco ĝis sia morto en 1592.

En la 18-a jarcento la dukoj translokigis sian rezidejon al Madrido, kaj tiele ekis la dekadenco de la urbeto.

Post la Hispana Enlanda Milito la loĝantaro falis el pinto de 1950 al 915 en 2016, tio estis oni perdis loĝantojn pro diversaj tialoj: nome bataloj, prizono, politika persekutado, malsato ktp. Meze de la 20a jarcento la loĝantaro de multaj vilaĝoj de la regiono atingis pinton, kaj ankaŭ ĉe Pastrana, sed poste okazis elmigrado, senloĝigo kaj maljuniĝo de la loĝantaro ĉefe dum la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, kaj ankaŭ ĉe Pastrana kie la nombro de loĝantoj falis al la nunaj 901 en 2023.

Agrikulturo kaj brutobredado tradicie. Servoj kaj loĝejoj. Turismo.

• La kapitula kirko, plenplena de barokaj retabloj, de statuoj kaj bazonoj. Deklarita "Bien de Interés Cultural" (Havaĵo de Kultura Intereso) publikita en la DOCM N.º 129 la 5an de julio 2013 (teksto)
• La Fonto de la Kvar Ŝprucoj, tipa etoso de klera rurismo. Konstruita en 1588.
• La Duka Palaco de Pastrana, aktuale posedo de la Universitato de Alkalao.
• La Konvento de Sankta Jozefo, kiun fondis Sankta Tereza.^[2]
• La Konvento de Sankta Petro, kie Johano de la Kruco fondis la renovigitajn karmelanojn: muzeoj kaj mistikaj memoroj.
• La Konvento de Sankta Francisko, kun fasado kaj klostro el briko.
• La Placo de la Dekano, kun historiaj konstruaĵoj, memoro de la grando de pasintaj tempoj.
• La Konvento de Karmen aŭ Franciska Koncipiĝo.
• La strato Palma, kun palacoj de la Inkvizicio, de la familio Burgos, de la kalatravaj kavaliroj kaj la Sinagogo.
• La Domo de Moratín, kie loĝis longajn sezonojn Leandro Fernández de Moratín, nome la aŭtoro de El Sí de las Niñas.
• La Placo de la Horo, kie troviĝas la Duka Palaco.
• La Taŭrludejo, unu el la plej antikvaj de la provinco Gvadalaĥaro, situa inter la malnovaj domoj de la kvartalo Albaicín.
• La Ermitejo de la Virgulino de Remedios, Havaĵo Speciale Protektita^[3] kiu estis detruita parte.

• La Muzeo Paroĥa, en la Colegiata, kun kolekto de flandraj murtapisoj de la 15-a jarcento.
• La Muzeo Karmelano, en la Konvento de la Karmen, fondita de Santa Teresa de Jesús: pentraĵo, skulptarto, libroj, tereziaj memoraĵoj.
• La Muzeo de Natura Historio, en alia etaĝo de la konvento. Remburitaj animaloj alportitaj de franciskaj misiistoj el Filipinoj kaj Malproksima Oriento.

• Eboli en Italio

• Municipoj de provinco Gvadalaĥaro

v • d • r municipoj de provinco Gvadalaĥaro   Abánades Ablanque Adobes Alaminos Alarilla Albalate de Zorita Albares Albendiego Alcocer Alcolea de las Peñas Alcolea del Pinar Alcoroches Aldeanueva de Guadalajara Algar de Mesa Algora Alhóndiga Alique Almadrones Almoguera Almonacid de Zorita Alocén Alovera Alustante Angón Anguita Anquela del Ducado Anquela del Pedregal Aranzueque Arbancón Arbeteta Argecilla Armallones Armuña de Tajuña Arroyo de las Fraguas Atanzón Atienza Auñón Azuqueca de Henares Baides Baños de Tajo Bañuelos Barriopedro Berninches La Bodera Brihuega Budia Bujalaro Bustares Cabanillas del Campo Campillo de Dueñas Campillo de Ranas Campisábalos Canredondo Cantalojas Cañizar El Cardoso de la Sierra Casa de Uceda El Casar Casas de San Galindo Caspueñas Castejón de Henares Castellar de la Muela Castilforte Castilnuevo Cendejas de Enmedio Cendejas de la Torre Centenera Checa Chequilla Chiloeches Chillarón del Rey Cifuentes Cincovillas Ciruelas Ciruelos del Pinar Cobeta Cogollor Cogolludo Condemios de Abajo Condemios de Arriba Congostrina Copernal Corduente El Cubillo de Uceda Driebes Durón Embid Escamilla Escariche Escopete Espinosa de Henares Esplegares Establés Estriégana Fontanar Fuembellida Fuencemillán Fuentelahiguera de Albatages Fuentelencina Fuentelsaz Fuentelviejo Fuentenovilla Gajanejos Galápagos Galve de Sorbe Gárgoles de Abajo Gárgoles de Arriba Gascueña de Bornova Guadalajara Henche Heras de Ayuso Herrería Hiendelaencina Hijes Hita Hombrados Hontoba Horche Hortezuela de Océn La Huerce Huérmeces del Cerro Huertahernando Hueva Humanes Illana Iniéstola Las Inviernas Irueste Jadraque Jirueque Ledanca Loranca de Tajuña Lupiana Luzaga Luzón Majaelrayo Málaga del Fresno Malaguilla Mandayona Mantiel Maranchón Marchamalo Masegoso de Tajuña Matarrubia Matillas Mazarete Mazuecos Medranda Megina Membrillera Miedes de Atienza La Mierla Milmarcos Millana La Miñosa Mirabueno Miralrío Mochales Mohernando Molina de Aragón Monasterio Mondéjar Montarrón Moratilla de los Meleros Morenilla Muduex Las Navas de Jadraque Negredo Ocentejo El Olivar Olmeda de Cobeta La Olmeda de Jadraque El Ordial Orea Pálmaces de Jadraque Pardos Paredes de Sigüenza Pareja Pastrana El Pedregal Peñalén Peñalver Peralejos de las Truchas Peralveche Pinilla de Jadraque Pinilla de Molina Pioz Piqueras El Pobo de Dueñas Poveda de la Sierra Pozo de Almoguera Pozo de Guadalajara Prádena de Atienza Prados Redondos Puebla de Beleña Puebla de Valles Quer Rebollosa de Jadraque El Recuenco Renera Retiendas Riba de Saelices Rillo de Gallo Riofrío del Llano Robledillo de Mohernando Robledo de Corpes Romanillos de Atienza Romanones Rueda de la Sierra Sacecorbo Sacedón Saelices de la Sal Salmerón San Andrés del Congosto San Andrés del Rey Santiuste Saúca Sayatón Selas Semillas Setiles Sienes Sigüenza Solanillos del Extremo Somolinos El Sotillo Sotodosos Tamajón Taragudo Taravilla Tartanedo Tendilla Terzaga Tierzo La Toba Tordelrábano Tordellego Tordesilos Torija Torre del Burgo Torrecuadrada de Molina Torrecuadradilla Torrejón del Rey Torremocha de Jadraque Torremocha del Campo Torremocha del Pinar Torremochuela Torrubia Tórtola de Henares Tortuera Tortuero Traíd Trijueque Trillo Uceda Ujados Utande Valdarachas Valdearenas Valdeavellano Valdeaveruelo Valdeconcha Valdegrudas Valdelcubo Valdenuño Fernández Valdepeñas de la Sierra Valderrebollo Valdesotos Valfermoso de Tajuña Valhermoso Valtablado del Río Valverde de los Arroyos Viana de Jadraque Villaescusa de Palositos Villanueva de Alcorón Villanueva de Argecilla Villanueva de la Torre Villares de Jadraque Villaseca de Henares Villaseca de Uceda Villel de Mesa Viñuelas Yebes Yebra Yélamos de Abajo Yélamos de Arriba Yunquera de Henares La Yunta Zaorejas Zarzuela de Jadraque Zorita de los Canes