Ruhiyat

Ruhiyat, Psikoloji ya da Psihologiya (yunanca ψυχή psyché - ruh, keyf, λόγος logos - ilim) - ruhiy adiselerni (fikir etüv, duyğular, irade) ve bu adiseler ile añlatılğan insannıñ areketini tetqiq etken ilimdir.

Ruhiy - insan, ayvan ve atta ösümlik alemindeki adiselerni tetqiq etken felsefiy kategoriyası. Temel ruhiyattaki adiselerni tetqiq etken ayvanat ruhiyatını ruhiyat ve ayatfenli ilimlerine ait olğanını sanalar. İnsan ruhiyatı, oña ait olğan adiseler aqqında söz ketkende, öz inqqiyat seleflerinden terkibiy ve keyfiyetli tarzda onıñ büyük farqı bar olğanını hatırlamaq kerek.

Ruhiyat bilgisi, siiriy ve mifologik adetlerinde qadimiy vaqıtlardan itibaren inkişaf etile edi. İlk olaraq, ilmiy bilgisiniñ saası kibi ruhiyat, antik mütefekkirlerniñ felsefiy ilimlerinde rastkele. Avropalı, arap felsefelerniñ ve ekimlerniñ işlerinde böyle meseleler baqıla ediler: menimsev tabiatı, ruhiyat terkibi, eyecan (affekt) tabiatı, ruhteniyat, fikir etüv esnası, tüş ve hayallar tabiatı, munasebetler tabiatı (sevgi, dostluq, soyluq) ve ilâhre. Bugünge qadar ruh, ruhiy dünyası aqqında ilmiy tasvirlerine yandaş ilimlerniñ (tıbbiyet, muallimlik) ve insaniy ameliyatlarnıñ (sanat, din, idare etüv) inkişafı tesir ete. Olar ise ruhiyatnıñ muvafaqiyetlerini qullana.