Stad dieub Prusia

Stad dieub Prusia

federated state

Deiziad krouiñ	1918
Arvez	Prusia
Anv er yezh a orin	Freistaat Preußen
Yezh ofisiel	alamaneg
Kan broadel	Heil dir im Siegerkranz
Kevandir	Europa
Stad	Soviet occupation zone of Germany, Reich alaman
Kêr-benn	Berlin
E tiriad	Soviet occupation zone of Germany, Reich alaman, French occupation zone in Germany
Renad politikel	free state, parliamentary republic
Korf lezenniñ	Landtag of Prussia
Ezel eus	Republik Weimar
Moneiz	Papiermark, Rentenmark, Reichsmark
Perc'henn war	Nefertiti Bust
Sez sokial	Republik Weimar
A zo stok ouzh	Neutral Moresnet
Raklec'hiet gant	Rouantelezh Prusia
Bet erlec'hiet gant	Allied-occupied Germany
Erlec'hiañ a ra	Rouantelezh Prusia
Yezh implijet	alamaneg
Deiziad divodañ	25 C'hwe 1947
Ardamezioù	coat of arms of Prussia
Relijion ofisiel	Protestantiezh, Katoligiezh

Stad dieub Prusia (alamaneg : Freistaat Preußen) a voe Land pennañ Alamagn etre 1918 ha 1947, da vare Republik Weimar hag an Trede Reich. Diazezet e oa war ar pezh a oa bet Rouantelezh Prusia.

Gant dibenn ar Brezel-bed kentañ hag Alamagn trec'het e savas buan reuz er vro, a-fet armerzh koulz hag a-fet politikerezh. D'an 30 a viz Here 1918 e savas reuz e Kiel, e Proviñs prusian Schleswig-Holstein.

War ledañ ez eas ivez an Dispac'h kaset gant ar Spartakourien hag en Alamagn a-bezh e voe bec'h : freuz a voe e Berlin d'an 9 a viz Du, diskaret e voe ar re Hohenzollern, an Impalaeriezh alaman ha Rouantelezh Prusia ivez. D'an 9 a viz Du ivez e voe embannet krouidigezh Republik Weimar. Sed penaos e teuas Prusia da vezañ ul Land anvet Stad dieub Prusia.

E-pad daou zevezh e voe Friedrich Ebert kañseler ar Reich koulz ha ministr-prezidant Prusia, goude-se e voe sevenet ar garg-se gant Paul Hirsch.

Dre Feur-emglev Versailhez e voe divizet rannañ tiriad Alamagn, ha Rouantelezh Prusia eo a voe rannet dreist-holl:

• kantonioù Eupen ha Malmedy a voe roet da Rouantelezh Belgia
• Schleswig an Norzh da Zanmark,
• Posnania hag ul lodenn eus Silezia-Uhel a voe roet roet da Republik Polonia,
• Kêr dieub Danzig, Tiriad ar Saar ha Bro Memel (a voe staget ouzh Lituania diwezhatoc'h) a voe gouarnet gant Kevredigezh ar Broadoù.

Daoust da se e chomas Prusia Land brasañ Alamagn d'ar mare-se. E-pad pell e voe ar sokiaolourien e penn al Landtag gant Otto Braun da brezidant. Tapet e voe Prusia gant an nazied memes tra goude dilennadegoù 1932.

E-pad an Trede Reich e voe tennet tamm-ha-tamm hec'h ensavadurioù emren digant Prusia, a-benn ebarzhañ anezhi da vat. Karg ar ministr-prezidant a zeuas da vezañ Reichskomissar (« komiser ar Reich ») da skouer. Ar garg-se a voe fiziet e tud evel Franz von Papen, Kurt von Schleicher ha Hermann Göring.

Da zibenn an Eil Brezel-bed e tivizas an alouberien e vije diskaret ar pezh a oa arouez ar soudardegezh alaman. D'ar 25 a viz C'hwevrer 1947 ec'h embannas o dileuridi e Kuzul kontrolliñ ar Gevredidi al lezenn niverenn 46 ma oa embannet divodañ stad Prusia.

E dibenn an Eil Brezel-bed e voe rannet Stad dieub Prusia e 16 proviñs :

• Prusia ar Reter, kêrbenn : Königsberg ;
• Posnania-Prusia ar C'hornôg, kêrbenn : Schneidemühl ;
• kêr Berlin ;
• Brandenburg, kêrbenn : Potsdam ;
• Pommern, kêrbenn : Stettin ;
• Posnania, kêrbenn : Posen ;
• Silezia-Izel, kêrbenn : Breslau ;
• Silezia-Uhel, kêrbenn :Oppeln ;
• Saks Prusia, kêrbenn : Magdeburg ;
• Schleswig-Holstein, kêrbenn : Kiel — trec'het e 1864 ;
• Hannover, kêrbenn : Hannover — trec'het e 1866 ;
• Westfalen, kêrbenn Münster ;
• Proviñs Hesse, kêrbenn : Cassel ;
• Proviñs Nassau, kêrbenn : Wiesbaden ;
• Proviñs ar Roen, kêrbenn : Koblenz ;
• Hohenzollern, kêrbenn : Sigmaringen (proviñs distag, a oa stag ouzh Proviñs ar Roen evit a selle ouzh an arme).

Porched Alamagn – Adkavit pennadoù ha rummadoù Wikipedia a denn da Alamagn.