Melina's Reviews > Ο Φρόυντ για αρχάριους

Ένα ανάλαφρο βιβλίο με τη μορφή κόμικ που προσπαθεί να σε μυήσει στο έργο του Φρόυντ και να ξεδιαλύνει ιδέες και δυσνόητες έννοιες που καθόρισαν σε τεράστιο βαθμό τον τρόπο με τον όποιον αντιμετωπίζουμε σήμερα τις νευρώσεις και που έθεσαν τις βάσεις της λεγόμενης ψυχαναλυτικής θεωρίας, η οποία αποτελεί τμήμα της θεραπείας ενός μεγάλου εύρους ψυχικών διαταραχών.

Μια καλή αρχή για όποιον θέλει να το ψάξει περισσότερο με αναφόρες στα σημαντικότερα έργα του Φρόυντ, όπως:
1. Αφασία (1891)
2. Βρεφική εγκεφαλική παράλυση (1891-93)
3. Μελέτες για την υστερία (1895)
4. Η ερμηνεία των ονείρων (1900)
5. Η ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής (1901)
6. Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας (1905)
7. Τοτέμ και ταμπού (1913)
8. Πένθος και μελαγχολία (1915)
9. Μέλλον μιας αυταπάτης (1928)
10. Ο πολιτισμός ως πηγή δυστυχίας (1929)

Αναφορές από τις μελέτες της υστερίας, τις μελέτες της κοκαϊνης, την επινόηση του όρου της ψυχανάλυσης, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και την παιδική σεξουαλικότητα, την ερμηνεία των ονείρων, τη διερευνηση του ασυνειδήτου, τον τοτεμισμό και την αιμομειξία, τον ναρκισσισμό, το πένθος και τη μελαγχολία, το θάνατο.

Δίδονται με ξεκάθαρο τρόπο και αρκετά απλοϊκά διάφορες περιπτώσεις ασθενών όπως η περίφημη υπόθεση της Άννας Ο., η ιστορία του μικρού Χανς, η ιστορία του ποντικανθρώπου, καθώς επίσης και έννοιες όπως της μετάθεσης και των φροϋδικών συμβόλων, της καθήλωσης, της παλινδρόμησης, της αναστροφής, της ενδοπροβολής και της ψυχαναγκαστικής επαναληψιμότητας. Γίνονται αναφορές στην αρχή της ηδονής (που αντανακλά το ασυνείδητο, τα πρωτόγονα ένστικτ�� και άρα ουσιαστικά τις πρωτογενείς λειτουργείες) και στην αρχή της πραγματικότητας (που αντανακλά το προσυνείδητο και τις δευτερογενείς λειτουργείες). Ο Φρόυντ θεωρεί πως όλη η ανθρώπινη σκέψη βασίζεται σε συμβιβασμούς και συγκρούσεις μεταξύ προσυνειδήτου και ασυνειδήτου.

Μελετώντας την παιδική σεξουαλικότητα και τα στάδια της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης εκφράζει μια ενδιαφέρουσα άποψη. Ότι δηλαδή μόνο στους ανθρώπους η σεξουαλική ζωή εμφανίζεται σε δύο φάσεις: τη νηπιακή ηλικία και την εφηβεία. Πράγμα που είναι άγνωστο στα άλλα ζώα και που παίζει σπουδαίο ρόλο στον εξανθρωπισμό. Εδώ θα τολμήσω να προσθέσω πως και ενδοκρινολογικά στηρίζεται η θεωρία αυτή εφόσον οι υποφυσιακές ορμόνες που διεγείρουν τους όρχεις και τις ωοθήκες προς παραγωγή στεροειδών ορμονών του φύλου παρουσιάζουν αιχμές αυξομειώσεων σε νεογνική και πρώιμη βρεφική ηλικία και σε εφηβική ηλικία. Μάλιστα η εμβρυική και νεογνική ηλικία χαρακτηρίζονται ως mini puberty (μικρή εφηβεία). Οι αυξομείωσεις αυτές μειώνονται στην προεφηβική ηλικία λόγω της δράσης ενός νευροπεπτιδίου (NPY). Παραθέτω αντίστοιχο απόσπασμα από το pubmed:

''Minipuberty consists of activation of the hypothalamic-pituitary-gonadal (HPG) axis during the neonatal period, resulting in high gonadotropin and sex steroid levels, and occurs mainly in the first 3–6 months of life in both sexes. The rise in the levels of these hormones allows for the maturation of the sexual organs''.

Άλλη μια ενδιαφέρουσα άποψη είναι ότι ο σκοπός της ψυχικής δραστηριότητας είναι να μειώσει την ένταση που προκαλείται από διάφορα ένστικτα ή εξωτερική διέγερση. Η ψυχαναγκαστική επαναληπτικότητα είναι μια ενστικτώδης παλινδρομική αρχή που αποσκοπεί στην επιστροφή σε μια κατάσταση τελείως απαλλαγμένη από κάθε μορφή ενέργειας - το θάνατο. Και άρα ''Σκοπός όλης της ζωής είναι ο θάνατος''.

Πώς διαβάζοντας το Άκου Ανθρωπάκο κατέληξα να το αφήσω στη μέση και να καταβροχθήσω σε μια μέρα το συγκεκριμένο βιβλίο, πραγματικά ούτε εγώ το κατάλαβα. Όμως μέσα σ'αυτό το βιβλίο βρήκα μια απάντηση που μου άρεσε πολύ σχετικά με την ψυχολογία της μάζας και την εξουσία, θέματα που διαπραγματεύεται ο Ράιχ στο Άκου Ανθρωπάκο.

''Πώς ταυτίζουν οι άνθρωποι τον εαυτό τους σε μια ομάδα ή κοινωνία;
Η πρόσδεση του λίμπιντο σ'ένα αντικείμενο μπορεί να γίνει σε μαζική κλίμακα.
Τα άτομα βάζουν ένα και το αυτό αντικείμενο στη θέση του υπέρ-εγώ. Μέσα στο εγώ τους, ταυτίζουν στους εαυτούς τους ο ένας με τον άλλον.
Ας πούμε όμως ότι το υπερεγώ παραδίνεται σε κάποιον αρχηγό. Τι συμβαίνει τότε;
Δημιουργείται ένα πολύ επικίνδυνο είδος μαζικής ''ερωτοπληξίας''. Που είναι ό,τι ακριβώς συνέβη στη Γερμανία της δεκαετίας του 30''.

(▪Το ''εκείνο'' ή ''προεγώ'' αντιπροσωπεύει τα αρχέγονα ένστικτα και τις βασικές ανάγκες, είναι έμφυτο και αποτελέι ουσιαστικά το ασυνείδητο.
▪Το ''εγώ'' αποτελεί το λογικό, συνειδητό μέρος που δεν είναι έμφυτο αλλά αναπτύσσεται και καλλιεργείται.
▪Το ''υπερεγώ'' αντιπροσωπεύει έναν ''εσωτερικό αστυνόμο'' ή αλλιώς τις θετικές ηθικές και κοινωνικές αξίες του ατόμου, αποτελώντας κατά κάποιο τρόπο την ηθική συνείδηση.)

''Οι άνθρωποι μπορεί να επιζητούν ενστικτωδώς την ηδονή, καταβάλλουν όμως περισσότερη προσπάθεια προκειμένου να αποφύγουν τον πόνο. Η πραγματικότητα παρέχει πολύ περισσότερες ευκαιρίες να δοκιμάσει κανείς την εμπειρία του πόνου παρά αυτήν της ηδονής. Γι'αυτό ο περισσότερος κόσμος θα θυσίαζε την ηδονή, αν ο πολιτισμός μπορούσε σε αντάλλαγμα να προσφέρει λιγότερο πόνο''.

Στο τέλος περιλαμβάνει και Λεξικό Όρων Ψυχανάλυσης, πολύ βοηθητικό για την κατανόηση αυτού και άλλων ανάλογων βιβλίων.