Scotch whisky

Scotch whisky
Sorte	Bevide
Stato de orìzene	Scozia
Ingredienti prinsipałi	orzo maltà, àcua de sorzente, lieviti de sełesion e torba
Invension	}

El scotch whisky (o sinplemente scotch o anca nomenà Whisky Scosezo el ze un distiłà, otegnesto par mezo del proceso de ła destiłasion de sereałi, orizenàrio de ła Scòsia.

La definision "scotch whisky" ła ze legalmente protezesta dal 1988, co che ła zera vegnesta aprovada dal Parlamento britànego un regołamento ciamà "Scotch Whisky Act", che el definise "scotch whisky" un whisky co łe seventi carateristeghe:^[1]

• el ze sta produzesto inte na distiłeria de ła Scòsia doparando àcua e orzo maltà (co ła l'ùgnoła zonta de grani intieri de altri sereałi) e dopo el ze vegnesto:
  1. mazerà inte ła istesa distiłeria
  2. trasformà inte un substrà fermentàbiłe solché co sistemi enzimàteghi endòzeni
  3. fermentà ugnołamente co ła zonta de lièviti;
• el ze sta destiłà a na gradasion alcòlega in vołume inferioro al 94,8% in magnera che el distiłà el gàpia un aroma e un saor derivai da łe matèrie prime doparae inte el mètodo de produsion;
• el ze sta stajonà inte un magazin doganałe in Scòsia in boti de róvaro (legno de cuèrcia) de capasità miga pì alta dei 700 litri par un periodo miga inferioro a 3 ani;
• el conserva el cołore, l'aroma e el saor inpartii da łe matèrie prime doparae e dal mètodo de produsion e inveciamento;
• no el ga vesto zonte de altre sostanse a parte che l'àcua e inte l'evegnensa el carameło.

El Scotch Whisky Act del 1988 el proibise, intrà l'altro, ła produsion in Scòsia de whisky che no el sìpia scotch. El Scotch Whisky Act 1988 e ła lejislasion de ła Comunità Eoropea łe preciza na gradasion alcòlega mìnema del 40% in vołume aplegàbiłe a tuto el scotch inbutilià e/o vendesto inte ła Comunità o da sta st'ùltema sta esportà. Drio i canbiaminti fati inte el 2009 i scotch whisky i połe vegner clasifegai in sìncue categorie:

• Single Malt Scotch Whisky,
• Single Grain Scotch Whisky,
• Blended Malt Scotch Whisky,
• Blended Grain Scotch Whisky
• Blended Scotch Whisky.

Sto mudamento el ze devegnesto na nesesitùdene par via de vołer cavar racuante anbiguese su racuante denomenasion cofà "Pure Malt" e "Vatted" che uncó i casca inte ła categoria "Blended Malt Scotch Whisky".

Cofà e co che ze che i abitanti de łe Highlands ("altipiani") i ghea proà prodùzar par ła prima volta el scotch no el ze sta documentà. El ne ze conosesto parò che el scotch el vien distiłà in Scòsia da sècołi e vàrie łe ze łe ipòteze de łe so orìzeni; una de łe ipoteze ła ze che sto cuà ze el sìpia sta introduzesto inte el paeze da mònaghi misionari che i tornava da l'Irlanda. Ghe ze chi che conta de fato che co che inte el 1172 Enrico II d'Inghiltera el ghea invadesto l'Irlanda, el ghea catà che za i fazea ła destiłasion de spìrito partindo dai sereałi. El ze par tanto proàbiłe che l'arte de ła destiłasion ła sìpia stada introduzesta da l'Irlanda in Scòsia inte l'Alto Medioevo.

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Scotch whisky

• (EN) Scotch whiskyEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.