Xitoy markaziy televideniyasi
Xitoy markaziy televideniyesi (China Central Television- CCTV ) - Xitoy Kommunistik partiyasi (XKP) tomonidan boshqariladigan Xitoy davlat va siyosiy partiyalariga tegishli teleradiokompaniya . Uning 50 ta turli kanallari 6 tilda 1 milliarddan ortiq tomoshabinga turli xil dasturlarni efirga uzatadi.[1][2] Biroq, Freedom House va boshqa OAV sharhlovchilariga ko'ra, XKP uchun nozik mavzular haqidagi xabarlar buzib ko'rsatilgan va ko'pincha partiyaning dushmanlariga qarshi qurol sifatida ishlatiladi.[3][4] CCTV to'g'ridan-to'g'ri XKP Markaziy targ'ibot bo'limiga bo'ysunadigan Milliy radio va televidenie boshqarmasi tomonidan boshqariladi.[5][6]
CCTV 1958-yil 1-mayda davlat targʻibot organi sifatida tashkil etilgan. CCTV yangiliklar kommunikatsiyasi, ijtimoiy, ta'lim, madaniyat va ko'ngilochar axborot xizmatlari kabi turli funksiyalarga ega. Davlat televideniyasi sifatida XKPMarkaziy Qo'mitasi va Davlat Kengashi oldida mas'uldir.[7]
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]1954 yilda XKP raisi Mao Szedun Xitoy o'z televideniyesini yaratishi kerakligini ilgari surdi. 1955 yil 5 fevralda markaziy radio eshittirish byurosi Davlat Kengashiga hisobot berdi va TV stansiyani tashkil etish dasturini taklif qildi. Keyinchalik bosh vazir Chjou Enlay Xitoyning birinchi besh yillik rejasiga TV eshittirishlarni joriy etishni kiritdi. 1957 yil dekabr oyida markaziy radioeshittirish byurosi Luo Donghe va Meng Qiyuni Sovet Ittifoqi va Germaniya Demokratik Respublikasiga ularining televideniyelarini kuzatish uchun yubordi, so'ngra tayyorgarlik ko'rish va televideniya tashkil etish uchun Pekinga qaytib keldi.
1978 yil 1 mayda Pekin televideniyesi o'zining 20 yilligi munosabati bilan rasmiy ravishda Xitoy markaziy televideniyasi deb nomlandi va yangi logotip paydo bo'ldi.[8]
1970-yillarning oxirigacha CCTV faqat kechki eshittirishlarni o'tkazar edi, odatda yarim tunda yopiladi. Yozgi va qishki akademik ta'tillarda vaqti-vaqti bilan talabalar uchun kunduzgi dasturlarni uzatdi, milliy bayramlarda esa maxsus kunduzgi dasturlar efirga uzatildi. 1984 yilda CCTV Xitoy xalqaro televizion korporatsiyasi (CITVC-China International TV Corporation) korxonasini tashkil etdi.[9]
1985 yilga kelib, CCTV allaqachon Xitoyda etakchi TV tarmoqqa aylandi. 1987 yilda CCTV jahon bozoriga kirgan birinchi Xitoy televizion dramasi "Qizil ko'shkdagi tush" ning efirga uzatilishi va taqdimoti tufayli o'sdi. Xuddi shu yili CCTV 77 ta xorijiy televizion stantsiyalarga 10 216 ta shou eksport qildi.
Dastlab, XKP Markaziy tashviqot bo'limi dasturlarga senzura chiqardi. 1990-yillardagi islohotlar davomida u CCTV uchun yangi standartlarni qabul qildib, avvalgi hukumat nazoratini yumshatdi.[10]
2018-yil mart oyida, mamlakat televideniyening 60 yilligini nishonlashni boshlaganida, CCTV egaligi yangi davlat xolding guruhiga, Xitoy Media guruhiga o'zgartirildi, bu yangi ishga tushirilgan multimedia eshittirish televizion bo'limi sifatida ikki Markaziy qo'mita XKP va Davlat kengashi tomonidan boshqariladi.
Chet elda eshittirishlarning tashkil etilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1990 yilda CCTV korxonasi CITVC[9] CCTV kontentini AQShda tarqatish uchun Kaliforniyada Xitoy televideniesi korporatsiyasini tashkil qildi[11] 2000 yilda CCTV-ning CCTV-9 yoki CCTVInternational deb nomlanuvchi to'liq inglizcha kanali ishga tushdi.[12]
2001 yilda Xitoyning ovozini dunyoga etkazishning dolzarbligi Tszyan Tszemin tomonidan tasis etitdi. Ingliz kanali g'oyasi 1996 yilda paydo bo'lgan. CCTV-4 har kuni uchta yarim soatlik ingliz yangiliklarini efirga uzatdi, ammo keyinroq, 2000 yil 25 sentyabrda CCTV-9 sun'iy yo'ldosh kanali chet el bozorini yo'lga qo'yishga qaratilgan birinchi 24 soatlik ingliz kanali tashkil etildi. 2001 yil oktyabr oyida CCTV AOL Time Warner va boshqa xorijiy yangiliklar korporatsiyalari bilan hamkorlik qilib, ularga AQSh va Yevropada kabel yetkazib berish evaziga Xitoy media bozoriga kirish imkonini berdi, asosan CCTV-9 dasturlarini yetkazib berdi.[13]
2007 yil 1 aprelda CCTV-4 kanali tomoshabinlarga xizmat ko'rsatishni yaxshilash maqsadida uchta alohida kanalga bo'lindi - har biri turli vaqt mobaynida dunyo bo'ylab xizmat qiladi: Xitoyning standart vaqti (CST), Grinvich vaqti (GMT) va Sharqiy standart vaqti (EST) .
2009 yil 25 iyulda CCTV o'zining arab tilidagi xalqaro kanalini ishga tushirdi va u arab davlatlari bilan mustahkam aloqalarni saqlab qolishni maqsadida ham tashkil etilgan edi.[14]
2015 va 2018 yillarda CCTV Rossiya davlat ommaviy axborot vositalari bilan hamkorlik shartnomasini imzoladi.[15][16][17]
2016-yil dekabr oyida CCTV-ning chet tilidagi xizmatlari Xitoyning global televizion tarmog‘iga (China Global Television Networking - CGTN) aylantirildi.[12]
Xitoy tarmoq televideniesi
[tahrir | manbasini tahrirlash]China Network Television (CNTV) 2009-yil 28-dekabrda ishga tushirilgan Xitoy markaziy televideniyesining internetga asoslangan eshittirishi edi[18]
2022 yilgi Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi haqidagi senzura va dezinformatsiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]2022 yilgi Qishki Paralimpiya o'yinlari paytida CCTV Xalqaro Paralimpiya qo'mitasi prezidenti Endryu Parsonsning Rossiyaning 2022 yilgi Ukrainaga bosqinini qoralagan nutqini senzura qildi .[19][20] CCTV Ukrainadagi biologik qurol laboratoriyalari haqidagi asossiz da'volar kabi Rossiya dezinformatsiyasini targ'ib qildi.[21][22][23][24] 2022 yil aprel oyida CCTV Rossiyaning Bucha qirg'ini uyushtirilgani haqidagi da'volarini takrorladi.[25]
2022 yilgi COVID-19 noroziliklari paytida senzura
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xitoyda 2022 yilgi COVID-19 norozilik namoyishlari paytida CCTV 2022 FIFA Jahon chempionatini yoritishda stadiondagi niqobsiz muxlislarning sahnalarini senzura qildi.[26][27] CCTV namoyishlarni bevosita yoritishdan qochdi.[28]
Dasturlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]CCTV kuniga uch marta o'z yangiliklar ko'rsatuvlarini ishlab chiqaradi va mamlakatdagi eng kuchli va samarali teledasturlar ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi. Uning o'ttiz daqiqalik kechki yangiliklari, Xinwen Lianbo (" CCTV Network News " yoki " CCTV Tonight ", Chinese ), har kuni soat 7:00 da efirga uzatiladi Pekin vaqti bilan kechqurun. Barcha mahalliy stansiyalar CCTV yangiliklarini ko'rsatishi shart. Ichki CCTV so'rovi shuni ko'rsatadiki, 500 dan oshiq butun mamlakat bo'ylab million kishi muntazam ravishda ushbu dasturni tomosha qiladi.
Fokus birinchi marta 1994 yilda taqdim etilgan CCTV mashhur shou bo'lib, u mahalliy amaldorlarning noqonuniy xatti-harakatlarini muntazam ravishda ochib beradi va bu hukumatning yuqori darajadagi jiddiy e'tiborini tortadi. Shuningdek, u Xitoy hukumatining korrupsiya ayblovlariga munosabatini ochib beradi.[29]
CCTV ning Xitoy Yangi yili uchun yillik maxsus dastur - eng ko'p ko'rilgan CCTV shousi.
2003 yilda CCTV o'zining birinchi 24 soatlik yangiliklar kanalini ishga tushirdi, dastlab kabel orqali tomoshabinlar foydalanishi mumkin bo'ldi.[30]
Tomoshabinlar ulushi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2008 yilgi Yozgi Olimpiya o'yinlarining CCTV orqali yoritilishi uning tarmog'ida jami 41% tomoshabin ulushiga olib keldi. Kontent diversifikatsiyalangani sayin, tomoshabinlar ulushi haqida xavotirlar paydo bo'ldi, chunki CCTV kabeli, sun'iy yo'ldosh va mintaqaviy tarmoqlardan mahrum bo'lmoqda edi.[31] Masalan, Guanchjouda CCTV dasturlari haftalik auditoriya ulushining atigi 45% ni tashkil qilardi,[32] Shanxayda esa mahalliy stansiyalar ham CCTV orqali ulushga ega.[33] Biroq, CCTV Yangi yil bayrami juda mashhur bo'lib qolmoqda; u butun mamlakat bo'ylab 90% dan ortiq tomoshabin ulushini oladi.[30]
Turli xil dasturlarni ishlab chiqaradigan Xitoy markaziy televideniyasi tarmoqdagi kundalik dasturlarda paydo bo'ladigan turli xil dastur boshlovchilari, yangiliklar boshlovchilari, muxbirlari va ishtirokchilariga ega.[34]
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Xitoyda ommaviy axborot vositalari
- Xitoy Xalq Respublikasida televideniye
- ↑ Brady, Anne-Marie. Marketing Dictatorship: Propaganda and Thought Work in Contemporary China (en). Rowman & Littlefield Publishers, 2009-11-16 — 17, 167-bet. ISBN 978-0-7425-6790-0.
- ↑ „Olympics Are Ratings Bonanza for Chinese TV“. The New York Times (2008-yil 22-avgust). 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 1-sentyabr.
- ↑ Cook. „China Central Television: A Long-standing Weapon in Beijing's Arsenal of Repression“. Freedom House (2019-yil 25-sentyabr). 2020-yil 17-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 15-noyabr.
- ↑ Lim, Louisa; Bergin, Julia. „Inside China's audacious global propaganda campaign“. The Guardian (2018-yil 7-dekabr). 2020-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 19-may.
- ↑ Pan, Jennifer; Shao, Zijie; Xu, Yiqing (2021). "How government-controlled media shifts policy attitudes through framing" (en). Political Science Research and Methods 10 (2): 317–332. doi:10.1017/psrm.2021.35. ISSN 2049-8470.
- ↑ Buckley, Chris. „China Gives Communist Party More Control Over Policy and Media“ (en-US). The New York Times (2018-yil 21-mart). 2021-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 12-noyabr.
- ↑ Ying Zhu. Two Billion Eyes: The Story of China Central Television. New Press, 4 May 2010. ISBN 978-1-59558-802-9. Qaraldi: 2019-yil 8-oktyabr.
- ↑ „CCTV-English Channel“. 2016-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 1-sentyabr.
- ↑ 9,0 9,1 Davis, Rebecca. „'China Nature' Series Set Up by BBC and CITVC“ (en-US). Variety (2019-yil 5-noyabr). 2021-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-avgust. Manba xatosi: Invalid
<ref>
tag; name ":3" defined multiple times with different content - ↑ Kops & Ollig, pp. 34.
- ↑ „About Us“ (en). www.chinatvcorp.com. 2022-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-avgust.
- ↑ 12,0 12,1 Hu, Zhengrong; Ji, Deqiang; Gong, Yukun (2017-11-27), Thussu, Daya Kishan; de Burgh, Hugo; Shi, Anbin (muh.), „From the outside in: CCTV going global in a new world communication order“, China's Media Go Global (inglizcha) (1-nashr), Routledge: 67–78, doi:10.4324/9781315619668-5, ISBN 978-1-315-61966-8 Manba xatosi: Invalid
<ref>
tag; name ":4" defined multiple times with different content - ↑ Zhu, Ying. Two billion eyes, 2012. ISBN 9781595584649.
- ↑ „China launches Arabic TV channel“ (en-GB). BBC News (2009-yil 25-iyul). Qaraldi: 2022-yil 27-noyabr.
- ↑ Davidson, Helen. „Close ties allow Russian propaganda to spread swiftly through China, report claims“. The Guardian (2022-yil 31-mart). 2022-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.
- ↑ „CCTV and Russian RT TV signed a memorandum of understanding on cooperation“ (zh). China Central Television (2015-yil 25-iyun). 2022-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.
- ↑ „CCTV signed a cooperation agreement with Russia Today News Agency“ (zh). China Daily (2018-yil 12-sentyabr). 2022-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.
- ↑ Lin, Lisa. Convergent Chinese Television Industries: An Ethnography of Chinese Production Cultures (en). Springer Nature, 2022-06-15 — 32-bet. ISBN 978-3-030-91756-2. OCLC 1333705685.
- ↑ „Paralympic Committee asks Beijing why anti-war speech censored“ (en). France 24 (2022-yil 5-mart). 2022-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-mart.
- ↑ „Paralympic Body Asks China Why it Censored Anti-War Speech“. Bloomberg News (2022-yil 5-mart). 2022-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-mart.
- ↑ Yuan, Li. „How China Embraces Russian Propaganda and Its Version of the War“ (en-US). The New York Times (2022-yil 4-mart). 2022-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-mart.
- ↑ Wong, Edward. „U.S. Fights Bioweapons Disinformation Pushed by Russia and China“ (en-US). The New York Times (2022-yil 11-mart). 2022-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-mart.
- ↑ Rising, David. „China amplifies unsupported Russian claim of Ukraine biolabs“. Associated Press (2022-yil 11-mart). 2022-yil 11-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-mart.
- ↑ McCarthy, Simone. „China's promotion of Russian disinformation indicates where its loyalties lie“. CNN (2022-yil 10-mart). 2022-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-mart.
- ↑ McCarthy, Simone; Xiong, Yong. „As the world reacts in horror to Bucha, China's state media strikes a different tone“. CNN (2022-yil 6-aprel). 2022-yil 9-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.
- ↑ Mellor, Sophie. „China’s state-owned television is editing maskless fans out of its World Cup coverage“. Fortune (2022-yil 28-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 28-noyabr.
- ↑ Wei, Low De. „World Cup Fans Without Masks Pose Dilemma for Chinese TV Amid Protests“. Bloomberg News (2022-yil 28-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 28-noyabr.
- ↑ Yerushalmy, Jonathan. „How Chinese media have – and haven’t – covered widespread protests against zero-Covid“. The Guardian (2022-yil 28-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 28-noyabr.
- ↑ Shirk, S. L. (2007).
- ↑ 30,0 30,1 Latham, K. Pop Culture China!: Media, Arts, and Lifestyle.
- ↑ Li, J. & Lee, C. Chinese Media, Global Contexts: Global Contexts.
- ↑ Yuan, Elaine J. (University of Illinois at Chicago).
- ↑ Wang, J. Brand New China: Advertising, Media, and Commercial Culture.
- ↑ „China Central Television“. 2016-yil 15-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 1-sentyabr.