Kontent qismiga oʻtish

UEFA Ayollar Chempionlar ligasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

UEFA Ayollar Chempionlar Ligasi (ilgari UEFA ayollar kubogi (2001-2009) deb nomlangan) Yevropa ayollar futbol assotsiatsiyasining musobaqasidir. UEFA Ayollar Chempionlar ligasida Yevropa boshqaruv organi UEFAga aloqador mamlakatlarning top klub jamoalari ishtirok etadi.

Gʻoliblar
UEFA Ayollar Chempionlar ligasi
Mavsum UEFA Ayollar kubogi
2001—2002 Germaniya Frankfurt
2002—2003 Shvetsiya Umeå
2003—2004 Shvetsiya Umeå (2)
2004—2005 Germaniya Turbine Potsdam
2005—2006 Germaniya Frankfurt (2)
2006—2007 Angliya Arsenal
2007—2008 Germaniya Frankfurt (3)
2008—2009 Germaniya FCR Duisburg
Mavsum UEFA Ayollar Chempionlar ligasi
2009—2010 Germaniya Turbine Potsdam (2)
2010—2011 Fransiya Lyon
2011—2012 Fransiya Lyon
2012—2013 Germaniya VfL Wolfsburg (2)
2013—2014 Germaniya Frankfurt (4)
2014—2015 Germaniya Frankfurt (4)
2015—2016 Fransiya Lyon (3)
2016—2017 Fransiya Lyon (4)
2017—2018 Fransiya Lyon (5)
2018—2019 Fransiya Lyon (6)
2019—2020 Fransiya Lyon (7)
2020—2021 Ispaniya Barcelona
2021—2022 Fransiya Lyon (8)
2022—2023

Musobaqa birinchi marta 2001—2002-yillarda UEFA ayollar kubogi nomi ostida oʻtkazilgan va 2009—2010-yilgi mavsum uchun musobaqaning nomi Chempionlar ligasi nomiga oʻzgartirilgan. 2009-yildagi eng muhim oʻzgarishlar: Reytingda birinchi oʻrinni egallagan sakkizta davlat bilan ikkinchi oʻrin egallagan davlatlarning ham finalga chiqa olishi; avvalgi yillardagi ikki oʻyinli finaldan farqli ravishda bir martalik final oʻyinlarining belgilaniashi; UEFA Ayollar Chempionlar ligasi final oʻyinlari erkaklar oʻrtasidagi UEFA Chempionlar Ligasi finali oʻtkazilgan shaharda oʻtkazilishi edi (2018-yilgacha bu amalda boʻlgan).

„ Lyon“ futbol klubi UEFA Ayollar Chempionlar ligasi tarixidagi eng muvaffaqiyatli klub boʻlib, 8 marta chempionlikni qoʻlga kiritgan.

UEFA Ayollar kubogi (2001—2009)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

UEFA Ayollar kubogida jamoalar sonini 32 taga qisqartirish uchun dastlabki bosqich oʻtkazilgan. Birinchi mavsumda faqat ikkita jamoa ikki oʻyinli uchrashuv oʻtkazgan. Keyingi mavsumlarda musobaqa toʻrtta jamoaviy mini-turnir shaklida oʻtkazilgan. Bu bosqichda gʻalaba qozongan gʻolib guruh bosqichiga yoʻl olgan. Keyin jamoalar toʻrttadan sakkizta guruhga boʻlingan. Guruhlar besh kun davomida yana bitta joyda mini-turnirlar sifatida uchrashuvlar oʻtkazishgan. Keyin guruh g‘oliblari chorak finalga yo‘l olgan. Pley-off uchrashuvlari ikki bosqichli tarzda oʻtkazilgan.

2004—2005-yilgi mavsumda guruh bosqichi toʻrtta guruhda oʻtkazilgan va eng yaxshi ikki jamoa chorak finalga yoʻl olgan.

Chempionlar ligasi (2009—2021)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2008-yil 11-dekabrda UEFA musobaqa formati qayta o‘zgartirilishini va UEFA Ayollar Chempionlar ligasi nomini olishini eʼlon qildi[1]. Erkaklar oʻyinida boʻlgani kabi, yangi turnir ham Yevropaning eng yaxshi ayollar futbol ligalarida ikkinchi oʻrinni egallagan jamoalarni oʻz ichiga olagan edi[2].

Musobaqada UEFAning barcha 55 assotsiatsiyasi chempionlari qatnashishi mumkin. Biroq, barcha assotsiatsiyalar ayollar ligasiga ega emas yoki hamma davlatlar ham unda har yili ishtirok etishni afzal koʻrmaydilar. Har xil ishtirok tufayli saralash bosqichida oʻynaydigan jamoalar soni yildan-yilga oʻzgarib turadi. Prinsiplar kirish roʻyxatidan xulosa qilinadi[3]: Raqamlar uchta printsipga asoslanadi:

  • Saralash bosqichida 4 ta jamoadan iborat guruhlar bahs olib boradi.
  • Guruh g‘oliblari asosiy bosqichga yo‘llanma oladi.
  • Saralash guruhida ikkinchi o‘rinni egallagan eng kam sonli ishtirokchilar asosiy bosqichga yo‘llanma oladi.

Misol uchun, 53 jamoa ishtirokidagi turnirda 25 ta jamoa toʻgʻridan-toʻgʻri R32 ga kiritiladi.

Turnir tuzilishiga misol
Ushbu turga kiruvchi jamoalar Oldingi turdan oldinga chiqqan jamoalar
Birinchi tur



avgust
Chempionlar yoʻli

(44 jamoa)
  • 7-50 assotsiatsiyalardan 44 ta chempion
Liga yoʻli

(16 ta jamoa)
  • 7-16 assotsiatsiyalardan 10 ta ikkinchi oʻrin
  • 1-6 assotsiatsiyalardan 6 ta uchinchi oʻrinni egallagan jamoalar
Ikkinchi davra



Avgust/sentyabr
Chempionlar yoʻli

(14 ta jamoa)
  • 4-6 assotsiatsiyalardan 3 ta chempion
  • Birinchi bosqichdan 11 ta final gʻolibi (Chempionlar yoʻli)
Liga yoʻli
(10 ta jamoa)
  • 1-6 assotsiatsiyalardan 6 nafar ikkinchi oʻrin
  • Birinchi davradan 4 ta final gʻolibi (Liga yoʻli)
Guruh bosqichi

(16 ta jamoa)

oktyabr-dekabr
  • UEFA ayollar oʻrtasidagi Chempionlar ligasi sovrindori
  • 1-3 assotsiatsiyalardan 3 ta chempion
  • Ikkinchi bosqichning 7 ta gʻolibi (Chempionlar yoʻli)
  • Ikkinchi davradan 5 ta gʻolib (Liga yoʻli)
Soʻnggi bosqich


(8 jamoa)


Mart-may

  • Guruh bosqichidan 4 ta guruh g‘olibi
  • Guruh bosqichidan 4 ta guruh ikkinchi o‘rinlari

Musobaqadgi birinchi mukofot puli birinchi marta 2010-yilda (ikkala finalchiga ham) topshirildi. 2011-yildan pul mukofotlari yarim va chorak finalda magʻlub boʻlgan jamoalarga ham beriladigan boʻldi[4]. Hozirgi pul mukofoti tuzilmasi

  • 250 000 yevro yutgan jamoa
  • €200 000 yutqazgan finalchi
  • 50 000 yevro yutqazgan yarim finalchilar
  • 25 000 yevro chorak finalchilarga
Rasmiy homiylar

Natijalar va statistika

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klublarning UEFA Ayollar kubogi va UEFA Ayollar Chempionlar ligasidagi gʻalabalar
Klub Gʻoliblar Ikkinchi o‘rin Yillar gʻalaba qozondi Yillar ikkinchi oʻrinlari
Fransiya Lyon 8 2 2011, 2012, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2022 2010, 2013
Germaniya Frankfurt 4 2 2002, 2006, 2008, 2015 2004, 2012
Shvetsiya Umeå 2 3 2003, 2004 2002, 2007, 2008
Germaniya VfL Wolfsburg 2 3 2013, 2014 2016, 2018, 2020
Germaniya Turbine Potsdam 2 2 2005, 2010 2006, 2011
Ispaniya Barcelona 1 2 2021 2019, 2022
Angliya Arsenal 1 0 2007
Germaniya Duisburg 1 0 2009
Fransiya Paris Saint-Germain 0 2 2015, 2017
Daniya Fortuna Hjørring 0 1 2003
Shvetsiya Djurgården/Älvsjö 0 1 2005
Rossiya Zvezda Perm 0 1 2009
Shvetsiya Tyresö 0 1 2014
Angliya Chelsea 0 1 2021

Millat boʻyicha

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Millat Gʻoliblar Ikkinchi o‘rin Yarim finalchilar Gʻolib Ikkinchi o‘rin Yarim finalchilar
Olmoniya bayrogʻi Olmoniya 9 7 9
Fransiya bayrogʻi Fransiya 8 4 8
 Shvetsiya 2 5 4
Angliya bayrogʻi Angliya 1 1 10
  • Chelsea (1)
 Ispaniya 1 2 2
  • Barcelona (1)
  • Barcelona (2)
  • Barcelona (2)
 Daniya 0 1 3
 Rossiya 0 1 0
  • Zvezda Perm (1)
 Norvegiya 0 0 2
 Finlandiya 0 0 1
  • HJK (1)
 Italiya 0 0 1
  • Bardolino Verona (1)

Turnir boʻyicha eng yaxshi toʻpurarlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eng yaxshi toʻpurar mukofoti butun musobaqada eng koʻp gol urgan oʻyinchiga beriladi. Islandiyalik Margrét Lára Vidarsdóttir bu sovrinni uch marta qoʻlga kiritgan. Ada Hegerberg bir mavsumda eng koʻp gol urish boʻyicha rekordchi hisoblanadi.

Mavsum Eng yaxshi toʻpurar(lar) (klub) Gollar
2021—2022 Alexia Putellas (Barcelona) 11
2020—2021 Jenni Hermoso (Barcelona)
Fren Kirby („Chelsea“)
6
2019—2020 Vivianne Miedema (Arsenal)
Emueje Ogbiagbevha (Minsk)

Berglind Björg Þorvaldsdótti(Breiðablik)

10
2018—2019 Pernille Harder (VfL Wolfsburg) 8
2017—2018 Ada Hegerberg (Olympique Lyonnais) 15
2016—2017 Zsanett Jakabfi (VfL Wolfsburg)
Vivianne Miedema („FC Bayern München“)
8
2015—2016 Ada Hegerberg (Olympique Lyonnais) 13
2014—2015 Célia Šašić(Frankfurt) 14
2013—2014 Milena Nikolić(„Spartak“) 11
2012—2013 Laura Rus (Apollon Limassol) 11
2011—2012 Camille Abily (Olympique Lyonnais)
Eugénie Le Sommer (Olympique Lyonnais)
9
2010—2011 Inka Grings (FCR 2001 Duisburg) 13
2009—2010 Vanessa Burki („FC Bayern München“) 11
2008—2009 Margret Lara Viðarsdottir (Valur Reykyavik) 14
2007—2008 Vera Djatel (Zhilstroy-1 Karkhiv)
Patrizia Panico (ASD CF Bardolino Verona)
Margret Lara Viðarsdottir (Valur Reykyavik)
9
2006—2007 Julie Fleeting (Arsenal LFC) 9
2005—2006 Margret Lara Viðarsdottir (Valur Reykyavik) 11
2004—2005 Conny Pohlers (1. FFC Turbine Potsdam) 14
2003—2004 Maria Gstottner (Neulengbach) 11
2002—2003 Hanna Ljungberg (Umeå IK) 10
2001—2002 Gabriela Enache (FC Codru Anenii Noi) 12

Barcha davrlarning eng yaxshi toʻpurarlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Reyting Eng yaxshi toʻpurar Gollar Klublar
1 Norvegiya Ada Hegerberg 59 Stabæk, 1. FFC Turbine Potsdam, Olympique Lyon
2 Germaniya Anja Mittag 51 1. FFC Turbine Potsdam, FC Rosengård, Paris Saint-Germain, Wolfsburg, FC Rosengård
3 Germaniya Conny Pohlers 48 1. FFC Turbine Potsdam, 1. FFC Frankfurt, Wolfsburg
4 Fransiya Eugénie Le Sommer 47 Olympique Lyon
5 Braziliya Marta 46 Umeå IK, Tyresö FF, FC Rosengård
6 Fransiya Camille Abily 43 Montpellier, Olympique Lyon
7 ShvetsiyaLotta Schelin 42 Olympique Lyon, FC Rosengård
8 AvstriyaNina Burger 40 SV Neulengbach
8 ShotlandiyaKim Little 40 Hibernian, Arsenal
10 ShvetsiyaHanna Ljungberg 39 Umeå IK

Xalqaro teleradiokompaniyalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

DAZN kompaniyasi musobaqaning 2021—2022-yildan 2024—2025-yilgacha boʻlgan global huquqlariga ega. 2021—2022 va 2022—2023-yillar mavsumlaridagi 61 ta oʻyin DAZN UEFA Ayollar Chempionlar ligasi YouTube kanalida bepul jonli translyatsiya qilinadi[13].

Guruh bosqichidan finalgacha boʻlgan barcha oʻyinlar 2023—2024-yilgi mavsumgacha beIN Sports telekanalida jonli efirda namoyish etiladi.

  1. „Women's Champions League launches in 2009“. UEFA.com. Union of European Football Associations (2008-yil 11-dekabr). Qaraldi: 2009-yil 8-may.
  2. „Women's Champions League details confirmed“. UEFA.com. Union of European Football Associations. 2012-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 8-may.
  3. „Access list for the 2014/15 season“. UEFA.com. Union of European Football Associations. 2014-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 5-iyun.
  4. „UEFA Women's Champions League factsheet“. UEFA.com. Union of European Football Associations. 2012-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 21-yanvar.
  5. „Visa signs ground-breaking seven-year women's football deal with UEFA“. UEFA.com. Union of European Football Associations (2018-yil 6-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 27-may.
  6. „adidas Kick Off Partnership with WUCL Ahead of the 2021/22 Champions League Group Stages“ (en-GB). VERSUS (2021-yil 13-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 15-sentyabr.
  7. UEFA.com „Hublot becomes official partner of UEFA Women's EURO 2021 | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2020-yil 23-fevral). Qaraldi: 2020-yil 24-fevral.
  8. UEFA.com „PepsiCo signs 5-year deal to sponsor UEFA Women's football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2020-yil 26-avgust). Qaraldi: 2020-yil 27-avgust.
  9. UEFA.com „Just Eat Takeaway.com to sponsor UEFA Champions League & UEFA Women's EURO in wide-ranging partnership | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 22-mart). Qaraldi: 2021-yil 20-may.
  10. UEFA.com „Euronics Group becomes official sponsor of UEFA Women's Football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 20-may). Qaraldi: 2021-yil 20-may.
  11. UEFA.com „Grifols becomes official partner of UEFA Women's Football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 14-iyul). Qaraldi: 2021-yil 16-iyul.
  12. UEFA.com „Heineken becomes official partner of UEFA Women's Football | Inside UEFA“ (en). UEFA.com (2021-yil 26-avgust). Qaraldi: 2021-yil 29-avgust.
  13. „DAZN and YouTube to stream Women's Champions League“. UEFA. Qaraldi: 2021-yil 30-iyun.