Нигер (елга)
| Нигер | |
| Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-ff" does not exist. | |
.jpg) | |
| Су агымы башы | Гвинея |
|---|---|
| Кушыла: | Гвинея култыгы |
| Кушылдыгы | Сокото[d], Бенуэ, Бани[d], Béli River[d], Gorouol[d], Сирба[d], Tapoa River[d], Мекру[d], Dallol Bosso[d], Санкарани[d], Мило[d], Тинкисо[d], Кадуна[d], Сото[d], Goroubi[d], Алибори (река)[d], Анамбра[d], Oli River[d], Ин-Атес[d] һәм Gurara River[d] |
| Елгадагы сулык | Каинджи[d] |
| Су җыю бассейны | бассейн Нигера[d] |
| Объектның бассейны илләре | Гвинея |
| Су чыгымы | 8630 м³/с |
| Бассейн мәйданы | 2 117 700 км² |
| Дөнья кисәге | Африка |
| Дәүләт |
 Бенин Гвинея Мали Нигер Нигерия |
| Озынлык | 4180 km |
 | |
| Бассейн категориясе | Төркем:Нигер бассейны[d] |
 | |
 Нигер Викиҗыентыкта | |
һәм
Нигер (фр. Niger [niˈʒɛʁ], ингл. Niger [ˈnaɪdʒər], йоруба Niger, Ọya) — Көнбатыш Африкадагы елга. Озынлыгы 4180 км, мәйданы 2 117 700 км², Африкада параметрлары буенча Нил һәм Конгодан кала өченче урында тора.
Этимология
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Атаманың ничек килеп чыкканы төгәл билгеле түгел. Тикшеренүчеләр арасында да моның турында бәхәсләр бара. «Негр» сүзе генә билгеле. Бәлки термин европалылар тарафыннан килеп чыккандыр дигән фаразлар бар. Чөнки аңа тамырдаш милләт исеме бар. Алар тарихи тамырдаш исемнәр исәпләнә.
Фаразлардан иң популяр туареги nehier-ren — агым елга, елга. Кайбер мәгълүматлар буенча тамырын "егерев н'егерев" сүзләренә дә бәйлиләр Ул тамак телендә зур елга дигән мәгънәдә. Яр буенда яшәгән башка халыклар да Нигер дип атап йөрткән.
Латин сүзе «niger»дән алынган дигән гипотезалар да бар. Ул кара дигән мәгънә бирә.
Яр буенда яшәгән җирле халык елганы төрлечә атый: Джолиба (мандинго телендә — «зур елга»), Мэйо, Эгхирреу, Изо, Кворра (Куарра, Ковара), Баки-н-руу һәм башка телләрдә дә барысы да елга мәгънәсен бирә.
Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Дмитревский Ю. Д. Внутренние воды Африки и их использование — Л.: Гидрометеорологическое изд-во, 1967.
- River studies and recommendations on improvement of Niger and Benue — Amsterdam: North-Holland Pub. Co., 1959.
- Reader, John (2001), «Africa», Washington, D.C.: National Geographic Society, ISBN 0-620-25506-4
- Thomson, J. Oliver (1948), «History of Ancient Geography», Biblo & Tannen Publishers, ISBN 0-8196-0143-8
- Welcomme, R.L. (1986), "The Niger River System", in Davies, Bryan Robert & Walker, Keith F., «The Ecology of River Systems», Springer, сс. 9–60, ISBN 90-6193-540-7
- Нигер // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.