Zygentoma
| Zygentoma | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 The firebrat (Thermobia domestica) (Lepismatidae) | |||||||||||
 | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Familyalar | |||||||||||
Zygentoma (kıl kuyruklular), böcek sınıfında yer alan bir takımdır ve bilinen yaklaşık 550 türden oluşur.[1] Zygentoma, gümüşçün veya balık güvelerini içerir. Takımın göze çarpan bir özelliği üç uzun kuyruk filamanıdır. İki yanal filaman cerci'dir ve ortada olan bir epiprokt veya apendiks dorsalis'tir. Bu açıdan Archaeognatha'ya benzerler ancak Zygentoma'nın cerci'si, sonraki takımın aksine neredeyse epiprokt kadar uzundur.[2]
Yirminci yüzyılın sonlarına kadar Zygentoma, Thysanura takımının bir alt takımı olarak kabul edildi,[3] ta ki Thysanura takımının parafiletik olduğu kabul edilene kadar. Böylece iki alt takımı bağımsız monofiletik takımlar statüsüne yükseltti.[4][5]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]"Zygentoma" adı Grekçe: ζυγόν zygón'dan türetilmiştir. Bağlamda "boyunduruk" veya "köprü" anlamına gelir ve Grekçe: ἔντομα (entoma), "böcekler" anlamına gelir.[6] İsmin arkasındaki fikir, taksonun Pterygota ve Apterygota arasında kavramsal bir bağlantı oluşturmasıydı.[7] Bu görüş artık tamamen geçerliliğini yitirmiştir ancak böceklerin filogenisi 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında emekleme dönemindeydi ve daha sofistike görüşler geliştirildiğinde isim artık sağlam bir şekilde yerleşmişti.
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Takım Zygentoma Börner 1904[8]
- Alttakım Archizygentoma Engel 2006
- Aile Tricholepidiidae Engel 2006
- Alt takım Neozygentoma Engel 2006
- Infraorder † Parazygentoma Engel 2006
- Aile † Lepidotrichidae Silvestri 1913
- Infraorder Euzygentoma Grimaldi & Engel 2005
- Aile Maindroniidae Escherich 1905
- Aile Lepismatidae Latreille 1802
- Aile Protrinemuridae Mendes 1988
- Aile Nicoletiidae Escherich 1905
- Infraorder † Parazygentoma Engel 2006
- Alttakım Archizygentoma Engel 2006
Tricholepidiidae, Kuzey Kaliforniya ormanlarından Tricholepidion gertschi tarafından temsil edilmektedir.
Lepidotrichidae, Baltık kehribarından bilinen soyu tükenmiş Lepidotrix pilifera ile temsil edilir.
Lepismatidae en büyük ailedir ve fiziksel olarak en büyük canlıları içerir. Aile, 200'den fazla türle kozmopolittir. Birçoğu antropofiliktir, insan yerleşimlerinde yaşar. Bazı türler karınca kolonilerinde inquilinlerdir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Børstehaler Zygentoma". Artsdatabanken (Norveççe). Naturhistorisk museum, University of Oslo. 2018. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020.
- ^ Contemporary Insect Diagnostics: The Art and Science of Practical Entomology. Academic Press. 2014. ss. 1-345. ISBN 978-0-12-404692-4. Erişim tarihi: 27 Ekim 2014. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Richards, O. W.; Davies, R.G. (1977). Imms' General Textbook of Entomology: Volume 1: Structure, Physiology and Development Volume 2: Classification and Biology. Berlin: Springer. ISBN 0-412-61390-5. Yazar eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ Blanke (2014). "Head morphology of Tricholepidion gertschi indicates monophyletic Zygentoma". Frontiers in Zoology. 11 (16): 1-19. doi:10.1186/1742-9994-11-16. PMC 3975249 $2. PMID 24625269.
- ^ The Insects: An Outline of Entomology. John Wiley & Sons. 3 Kasım 2014. ss. 1-624. ISBN 978-1-118-84615-5. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ H. G. Liddell (1889). An Intermediate Greek-English Lexicon: Based on the 7th Ed of Liddell & Scott's Lexicon. page 488
- ^ Börner, Carl Julius Bernhard (1904). "Zur Systematik der Hexapoden". Zoologischer Anzeiger. 27: 511-533.
- ^ "Order Zygentoma (silverfish)". The Paleobiology Database. 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Thysanura 14 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Hayat Ağacı Web Projesi
- Virginia Uzatma Hizmeti Makalesi 25 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.