Vicente del Bosque
| |||
Kişisel bilgileri | |||
---|---|---|---|
Tam adı | Vicente del Bosque González | ||
Doğum tarihi | 23 Aralık 1950 | ||
Doğum yeri | Salamanca, İspanya | ||
Boyu | 1,84 m (6 ft 1⁄2 in) | ||
Mevkii | Ön libero | ||
Altyapı kariyeri | |||
1966-1968 | Salmantino | ||
1968-1969 | Real Madrid | ||
Profesyonel kariyeri* | |||
Yıllar | Takım | Maç | (Gol) |
1970-1984 | Real Madrid | 312 | (14) |
1970-1971 | → Castellón (kiralık) | 13 | (4) |
1971-1972 | → Córdoba (kiralık) | 19 | (1) |
1972-1973 | → Castellón (kiralık) | 30 | (5) |
Toplam | 374 | (24) | |
Millî takım kariyeri | |||
1969 | İspanya U-18 | 1 | (0) |
1975-1980 | İspanya | 18 | (1) |
Teknik direktörlük kariyeri | |||
1987-1990 | Real Madrid B | ||
1994 | Real Madrid | ||
1996 | Real Madrid | ||
1999-2003 | Real Madrid | ||
2004-2005 | Beşiktaş | ||
2008-2016 | İspanya | ||
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. |
Vicente del Bosque González (d. 23 Aralık 1950, Salamanca, İspanya) İspanyol teknik direktör ve eski futbolcudur. 1999-2003 yıllarında Real Madrid'de görev aldığı dönemde kulübün son yıllardaki en başarılı dönemlerini geçirmiş, 2004-2005 sezonunun ilk yarısında Beşiktaş'ta görev almıştır.
Futbolculuk kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Del Bosque, futbol hayatına 1966'da 16 yaşındayken Salmantino takımının altyapısında başladı. 2 sene burada oynayan del Bosque daha sonra İspanya'nın en önemli takımlarından Real Madrid'in altyapısına girmeyi başardı ve yıllarca sürecek Real Madrid kariyeri başlamış oldu.
1969'da o zamanki adıyla AD Plus Ultra olan Real Madrid'in rezerv takımı olan Real Madrid Castilla'da forma giydi. İspanya'nın üçüncü ligi olan Tercera División'da 3.'lük yaşadılar. del Bosque 11 maçta 5 gol kaydedince 1970'te Real Madrid ile profesyonel sözleşme imzaladı. Ancak tecrübe kazanması için ikinci lig Segunda División takımlarından Castellón'a kiralandı. 13 maçta 4 gol kaydedip ligde 6. oldular. Sonraki sezon bu sefer La Liga tecrübesi kazanması için lige yeni yükselen Córdoba'ye kiralandı. Ligde tutunamayıp küme düşseler de 21 yaşındaki del Bosque 15'i ilk 11'de olmak üzere 19 maça çıkıp bir de gol kaydetti.
1972-73 yılında del Bosque, bir kez daha Castellón'a kiralanmıştı. 26 yıl sonra tekrar La Liga'ya çıkan takımda del Bosque 30 maç forma giyerek takımın en önemli ismi oldu. Ligde 5. olarak 1943'te aldıkları 4.'lük sonraki en iyi derecelerine ulaştılar. Asıl sürprizi ise Copa del Rey'de finale kadar çıkıp kupayı Athletic Bilbao'ya kaybettiler. Del Bosque, bu performansı sonrası Real Madrid takımında kaldı.
Real Madrid
[değiştir | kaynağı değiştir]Del Bosque, 1973-74 sezonu ile birlikte Real Madrid'de oynamaya başladı. İlk sezonunda sadece 16 maçta forma giyen futbolcu, kariyerinin ilk Copa del Rey şampiyonluğunu bu senede yaşadı. 1974-80 arasında Real Madrid'in fırtına gibi estiği dönemlerde ise takımın değişmez isimlerinden biri haline geldi. 1975-80 arasında 9. oldukları bir sezon dışında 5 lig şampiyonluğu gördü. Bunun yanında iki kupa şampiyonluğuna yardım etti. Avrupa'da ise iki kez Şampiyon Kulüpler Kupası yarı finaline çıksalar da başarı gelemedi. Bu altın dönemde del Bosque millî takımda da yer almaya başladı.
1980'den sonra ise ligdeki başarılar geride kalmaya başlamıştı. 1980-81 sezonunda lig ve Avrupa ikincisi oluyorlardı. del Bosque, finalde 90 dakika forma giyse de Liverpool karşısında alınan yenilgiyi engelleyemedi. 1981-82'de ise del Bosque son kez Copa del Rey'i gördü. 1982'den itibaren del Bosque artık takımda eskisi kadar yer bulmamaya başladı. 82-83 sezonunda sadece 6 maçta forma giyen del Bosque'li Real Madrid, katıldığı her turnuvada ikinci olmayı başarıyordu. (La Liga, Copa del Rey, Lig Kupası, Süper Kupa, Kupa Galipleri Kupası). 1983-84'te de lig ikincisi olan tak��mda del Bosque sadece bir maçta ilk 11'de başlayıp, toplamda sadece 5 maçta forma giydi ve sezon sonunda 33 yaşındayken futbolu bıraktı.
Millî takım kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1980 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde forma giyen del Bosque ilk ve tek millî golünü 13 Aralık 1978'de Kıbrıs'a kaydetti. İspanya, grup birincisi olarak şampiyonaya katılmaya hak kazandı. del Bosque, EURO 1980 kadrosuna teknik direktör Ladislao Kubala tarafından eklendi.
Teknik direktörlük kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Real Madrid Castilla
[değiştir | kaynağı değiştir]del Bosque, ilk teknik direktörlük deneyimini Real Madrid Castilla'da yaşadı. Castilla'nın teknik direktörü Amancio Amaro'nun Real Madrid'in başına geçmesiyle boşalan koltuğa geçen del Bosque, 1990'a kadar takımın teknik direktörlüğünü yaptı. İkinci ligdeki takımı 1987-88 sezonunda lig üçüncüsü yaptı ancak Real Madrid'in La Liga'da olması nedeniyle birinci lige çıkma hakkını kazanamadılar. Bunun dışında iki kez Copa del Rey'de çeyrek finale kadar çıkma başarısını gösterdiler. 1989-90 sezonunda ise lig sonuncusu olan takım 3. lig Segunda División B düşünce del Bosque takımdan ayrıldı.
Real Madrid
[değiştir | kaynağı değiştir]1970'lerden itibaren Real Madrid'in her kademesinde görev alan Vicente Del Bosque, aktif futbolu tamamladıktan sonra genç takım antrenör ve yönetici olarak kulübe hizmet etti. İlk olarak 1994 sezonunda Benito Floro Sanz'ın kovulmasıyla kısa bir süre teknik direktörlük yaptı. Mayıs'ta ilk ve son kez düzenlenen İber-Amerikan Kupası'nda Real Madrid'in başında olan del Bosque, Boca Juniors ile yapılan iki maç sonunda toplamda 4-3 kazanarak kupayı müzeye götüren isim oldu. Mart-Mayıs arasında 11 maçta 5 galibiyet 1 beraberlik 5 mağlubiyet aldı.
1994'te yerine Jorge Valdano geçti. Ocak 1996'da kovulan Valdano'nun yerine bir maçlığına geçen del Bosque o maçtan da galibiyetle ayrıldı ve yerini Arsenio Iglesias'a bıraktı.
1999-2000 sezonunda kulüp yönetimi önemli masraflar yaparak yıldız oyunculardan kurulan takımı yöneten yabancı ve kariyer sahibi teknik direktörlerden beklediğini bulamayınca John Toshack'ı Kasım ayında kovup yerine del Bosque'yi tam yetkili olarak takımın başına getirdi. del Bosque'nin yardımcısı, eski takım arkadaşı José Antonio Grande'ydi. Kadroya Premier League'den eklenen Steve McManaman ve Nicolas Anelka'nın yanında Raúl González, Iker Casillas, Guti ve Fernando Morientes gibi altyapı oyuncuları, Roberto Carlos ve Hierro gibi eski nesil Real Madrid futbolcularıyla kaynaştı. del Bosque'nin bu dengeleri sağlaması zaman aldı ve ligde 5. olabildiler. Ancak del Bosque'li Real Madrid, 2000-01 UEFA Şampiyonlar Ligi'de finale çıktı. Paris'te oynanan finalde Real Madrid, Valencia'yı 3-0 yenerek Avrupa'nın en büyüğü oldu. Bu başarı del Bosque'nin kariyerindeki ilk kupa oldu.
2000-01 sezonu kulüp başkanı Perez'in Galaticos dönemini başlattığı yıl oldu. Luís Figo transfer rekorlarıyla kulübe katıldı. Ancak sezonun başında 2000 UEFA Süper Kupası finalinde Galatasaray'a kupa kaptırıldı. Sezon içinde Kıtalararası Kupa'da ikincilik, Şampiyonlar Ligi'nde ise yarı final geldi. Takımın forveti olan Morientes'in geçirdiği sakatlık takımı forvetsiz bıraksa da del Bosque'nin, Guti'yi forvete çekmesiyle bu sıkıntı da çözüldü. Ligde 14. hafta birinciliği kapan kadro 24 hafta boyunca liderliğini korudu ve RC Deportivo de La Coruña'nın 7 puan önünde lig şampiyonu oldular.
2001-02 sezonu Real Madrid'in 100. yılı olması nedeniyle çok önemliydi. Perez, bu sezonda ise yüksek transfer ücretiyle takıma Zinedine Zidane'ı kattı. Sezona İspanya Süper Kupası ile başlandı. Ligde ise takım ilk üç sıra arasına gidip geliyordu. Kupada da finale çıkan Real Madrid, finali kendi sahası Santiago Bernabéu Stadyumu'nda hem de 100 yıl önce kurulduğu tarih olan 6 Mart'ta Deportivo ile oynayacaktı. Hem ligde hem Avrupa'da fırtına gibi esen takımın, kupayı alacağı tahmin ediliyordu. Kupadan sonra Madrid'in 100. yılının kutlanması için her şey hazırdı ancak Real Madrid, maçı 2-1 kaybetti. del Bosque'de Real Madrid kariyerinde katılıp da alamadığı tek kupa olan Copa del Rey'i yine alamıyordu. Avrupa'da başarılı olan takım Şampiyonlar Ligi kupasını Glasgow'da, Bayer Leverkusen'i 2-1 yendikleri maçın sonrasında kaldırdı. La Liga'da ise 34. haftada liderliği kaybedip, ligi üçüncü olarak tamamladılar.
Sonraki sezonda takıma kazandırılan yıldız Brezilyalı Ronaldo oldu. 2002-03 sezonuna Real Madrid, Feyenoord'u 3-1 yenip UEFA Süper Kupası'nı kazanarak başladı. Bu Real Madrid tarihinin ilk Süper Kupası oldu. Sezon içinde takım Kıtalararası Kupa'yı da kazanmayı bildi ve del Bosque, daha önce kazanmadığı bir kupayı daha kazanmış oldu. Avrupa'da yarı finalde kalan takım, Real Sociedad ile çekişmeli geçirdiği ligi şampiyon olarak tamamladı. Ancak 2003'teki şampiyonluk sonunda beklenmedik bir şekilde Real Madrid, del Bosque'nin kontratını yenilemedi. Real Madrid başkanı Florentino Pérez ile del Bosque arasında ortaya çıkan fikir ayrılıkları bunun en büyük nedeni olarak gösterildi. del Bosque ile birlikte onun iyi anlaştığı Steve McManaman, Fernando Hierro ve Claude Makélélé de takımdan gönderildi. Sonuç olarak 2003-04 sezonunda İspanya Süper Kupası dışında Real Madrid bir kupa kazanamadı ve 4 senede 4 teknik direktör değiştirerek sarsıntılı bir dönem yaşadı.
del Bosque, Real Madrid'deki son döneminde 233 resmî maçta 127 galibiyet almıştır. Toplamda 8 tane kupayı müzeye getirmiştir. 2000 ve 2002'de UEFA Kulüp Futbol ödüllerinde yılın en iyi teknik direktörü ödülünü kazandı.
Real Madrid'de geçirdiği dört sezon içinde Del Bosque, modern futbolun en başarılı dönemini geçirdi. Bu dönemde Real Madrid, iki UEFA Şampiyonlar Ligi Şampiyonluğu, iki kez de La Liga Şampiyonluğu, 1 kez Supercopa de España, 1 kez UEFA Süper Kupası, 1 kez de Kıtalararası Kupa şampiyonluğu yaşadı. Başkan Florentino Pérez'in dünya futbolunun en önemli isimlerini büyük paralar vererek topladığı "Los Galacticos" döneminde sabırlı, değişik egoların çatışmasını önleyici tarzıyla dikkat çekti. Bu dönemde 186 maçta 104 galibiyetle büyük başarı kazandılar.
Beşiktaş
[değiştir | kaynağı değiştir]2004-05 sezonu başında Beşiktaş'ın başına gelen Yıldırım Demirören yönetimi tarafından Haziran 2004'te takımın başına del Bosque getirildi. Sezona üst üste transferlerle başlayan Beşiktaş, İbrahim Toraman, Çağdaş Atan, Mustafa Doğan, Murat Şahin, Veysel Cihan, Fatih Sonkaya, Okan Buruk, Ali Güneş, Berkant Göktan'ı alırken, del Bosque'nin etkisiyle yabancı olarak John Carew ve Juan Francisco García transfer edildi.
7 Ağustos 2004'te Beşiktaş, Malatyaspor deplasmanına giderek ilk resmî maçını oynadı. Ancak maçta 1-1'lik beraberlik 90. dakikada Ali Güneş'in attığı golle geldi. İkinci maçta ise Ahmet Yıldırım'ın kırmızı kartıyla 10 kişi kalan Beşiktaş, bu sefer Gençlerbirliği ile berabere kaldı. Ağustos ayını galibiyetsiz geçen Beşiktaş, Eylül'deki ilk maçında Sakaryaspor'u deplasmanda 4-1 yendi. UEFA Kupası macerasına başlayan Beşiktaş, Norveç ekibi FK Bodø/Glimt ile 86. dakikada Ahmed Hassan'ın attığı golle berabere kalabildi. İstanbul'da alınan 1-0'lık galibiyetle ise UEFA Kupası'nda gruplara kalınma sevinci yaşanıyordu.
Ekim ayına Trabzonspor maçıyla başlayan Beşiktaş, iki kırmızı kart gördüğü maçı 1-0 kaybetti. Böylece Beşiktaş 8 haftada 6 puan toplayarak ligde 14. oluyordu. Üst üste alınan Diyarbakırspor, Ankaragücü ve Fenerbahçe galibiyetleri ile Beşiktaş'ta hem sorunlar diniyor hem de 8.liğe yükseleniyordu.
Kasım ayına UEFA Kupası'nda alınan Athletic Bilbao galibiyetiyle başlandı. Ancak Konyaspor ve Rizespor karşısında alınan 2-2'lik beraberlikler Beşiktaş'ın lig zirvesinden uzaklaşması anlamına geliyordu. UEFA'daki ikinci maçta ise Steaua București karşısında 2-1'lik bir mağlubiyet alındı. Samsunspor karşısında alınan 4-2'lik galibiyette Beşiktaş yine kırmızı kart nedeniyle maçı 10 kişi tamamlıyordu.
Aralık ayına Avrupa'da R. Standard de Liège beraberliği ile başlandı. Ligde ise yine 10 kişiyle tamamladıkları bir İstanbulspor maçını kazandılar. Ligin ilk yarısı Kayserispor ve Akçaabat Sebatspor galibiyetleriyle bitiyordu. del Bosque'nin Beşiktaş'ı lider Fenerbahçe'nin 13 puan gerisinde 5.ciydi. Ancak önce UEFA Kupası'nda alınan Parma mağlubiyeti ile Avrupa macerası sonlandı. Bunun sonunda yönetim kurulundan istifalar gelmeye başladı. Bu sırada Beşiktaş'ın Türkiye Kupası macerası başlıyordu. İkinci Lig takımlarından Göztepe'yi 1-0 yenen Beşiktaş, 23 Ocak 2005'te yine 10 kişi tamamladığı Konyaspor maçını 3-1 kaybedip, Türkiye Kupası'ndan da elendi. Bu mağlubiyetten birkaç gün sonra del Bosque takımdan kovuldu ve yerine Rıza Çalımbay getirildi.
del Bosque'nin Türkiye karnesi ligde 17 maçta 8 galibiyet, kupada 2 maçta 1 galibiyet, Avrupa'da ise 6 maçta 2 galibiyet oldu. del Bosque'ye Beşiktaş'ın Şampiyonlar Ligi gelirlerinden 7.961.767 € tazminat ödendi.
Türkiye' de "Yeniköy Kasabı" olarak bilinir. Yıllar sonra verdiği röportajda ''Beşiktaş'tan ayrılmak istememiştim. Ne yazık ki Türkiye'de günlük başarı düşünülüyor. Uzun vadeli düşünülmüyor'' dedi.[1]
İspanya millî takımı
[değiştir | kaynağı değiştir]2008 Avrupa Futbol Şampiyonası sonrası teknik direktör Luis Aragonés, millî takımı bırakıp Fenerbahçe'ye transfer olunca, del Bosque İspanya Futbol Federasyonu tarafından İspanya millî futbol takımının başına getirildi.
Vicente del Bosque'li İspanya, Dünya Kupası elemelerinde Bosna-Hersek, Türkiye, Belçika, Estonya ve Ermenistan'dan oluşan gruba düştü. İlk altı maçının altısını da kazan del Bosque'nin İspanya'sı 2009 FIFA Konfederasyonlar Kupası'na katıldı. Kupa öncesi hazırlık maçları yapan İspanya, 9 Haziran 2009'da Azerbaycan hazırlık maçını da kazandı. Böylece ilk 10 maçını da kazanan Del Bosque, Brezilya'nın eski teknik direktörlerinden João Saldanha'nın ilk 9 maçının dokuzunu kazanması rekorunu kırdı.
del Bosque ilk turnuva sınavını Konfederasyon Kupası'nda verdi. İspanya, Güney Afrika, Irak ve Yeni Zelanda'nın grubunda 3 maçını da gol yemeden kazanarak yarı finale çıktı. Bu sonuçlarla del Bosque, hem 13 arka arkaya galibiyetle millî takımlar bazında bir dünya rekoru kırarken, Brezilya'nın 35 maçtır yenilmeme rekoruna ortak oldu. 24 Haziran 2009'da ise yarı finalde ABD'ye yenilerek bu seriye son verildi. İspanya, Güney Afrika'yı uzatmalarda yenerek turnuva üçüncüsü oldu.
İspanya geri kalan Dünya Kupası eleme maçlarını da kazanıp 10 maçta 28 gol atıp 5 gol yiyerek, tüm maçlarını kazanarak 2010 FIFA Dünya Kupası'na katılma hakkı kazandı. Dünya Kupası öncesi, İspanya millî takımlar dünya sıralamasında ikinci sıraya çıkmıştı.
Dünya Kupası'na 1-0'lık sürpriz İsviçre mağlubiyetiyle başlansa da Honduras'ı 2-0, Şili'yi ise 2-1 yendiler ve averaj ile grup birincisi oldular. Portekiz'i de 1-0'la geçip çeyrek finale kaldılar. Andrés Iniesta'nın golüyle Paraguay'ı 1-0 ile geçince 1950'den bu yana ilk kez son dörde kalmış oldular. Almanya'yı da Carles Puyol'un kafa golüyle 1-0 yenen İspanya, tarihinde ilk kez finale kaldı. Finalde Iniesta'nın uzatma dakikalarındaki golüyle Hollanda'yı 1-0 yenerek tarihlerinde ilk kez Dünya şampiyonu oldular. Turnuvada 8 gol atıp 2 gol yiyen İspanya, hem en az gol atan hem de en az gol yiyen şampiyon oldu. Ayrıca turnuvanın son dört maçında gol yemeyen tek takım oldular.
del Bosque, Marcello Lippi'den sonra hem Şampiyonlar Ligi hem de Dünya Kupası'nı kazanan ikinci teknik direktör oldu. Teknik adam, 17 Kasım 2010 itibarıyla 38 maçta 33 galibiyet 1 beraberlik ve 4 mağlubiyet almıştır.2012 Avrupa Futbol Şampiyonasında da İspanya millî takımının başında olmuştur ve İspanya finalde İtalya'yı 4-0 mağlup ederek kupaya uzanmıştır.
2016 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde C grubuda yer aldılar ve dokuz galibiyet ile tek yenilgiyle grubu lider tamamlayıp, 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası'na direkt olarak katıldılar. 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda D grubunda Türkiye, Hırvatistan ve Çek Cumhuriyeti ile eşleşti. İki galibiyet ve bir yenilgi ile ikinci turda İtalya'nın rakibi oldular. Maçı 2-0 kaybedince turnuvadan elenmiş oldular ve bunun üzerine Del Bosque görevinden istifa etti.[2]
Başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Futbolcu olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- Takım
- Real Madrid
Teknik direktör olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- Takım
- İspanya
- FIFA Dünya Kupası (1): 2010
- Avrupa Futbol Şampiyonası (1): 2012
- FIFA Konfederasyonlar Kupası (1): 2013 (Final)
- FIFA Konfederasyonlar Kupası (1): 2009 (3.cü)
- Kıtalararası Kupa (1): 2002
- UEFA Şampiyonlar Ligi (2): 2000, 2002
- La Liga (2): 2001, 2003
- Supercopa de España 2001
- İber-Amerikan Kupası (1): 1994
- UEFA Süper Kupası (1): 2002
- UEFA Süper Kupası (1): 2000 (Final)
- Kişisel
- World Soccer; 2012
- IFFHS Dünya'da Yılın En İyi Kulübü Teknik Direktör: 2002
- IFFHS Dünya'da Yılın En iyi Millî Takım Teknik Direktörü: 2009, 2010, 2012
- FIFA Ballon d'Or Yılın Teknik Direktörü: 2012
- IFFHS Dünyada 21. Yüzyılın en iyi Teknik Direktörleri 7.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sevabı Beşiktaş'ı şampiyon yapar". Milliyet. 26 Mart 2009. 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
- ^ "DEL BOSQUE, İSPANYA MİLLİ TAKIMI'NDAKİ GÖREVİNDEN İSTİFA ETTİ". Goal.com. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Sportif görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Mircea Lucescu |
Beşiktaş 44. teknik direktörü 2004-2005 |
Sonra gelen: Rıza Çalımbay |
- 1950 doğumlular
- İspanyol erkek futbolcular
- İspanyol teknik direktörler
- Real Madrid CF teknik direktörleri
- Beşiktaş teknik direktörleri
- İspanya millî futbol takımı teknik direktörleri
- 1980 Avrupa Futbol Şampiyonası futbolcuları
- Yaşayan insanlar
- 2009 FIFA Konfederasyonlar Kupası teknik direktörleri
- 2010 FIFA Dünya Kupası teknik direktörleri
- 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası teknik direktörleri
- UEFA Şampiyonlar Ligi kazanan teknik direktörler
- 2013 FIFA Konfederasyonlar Kupası teknik direktörleri
- İspanyol gurbetçi teknik direktörler
- Türkiye'deki gurbetçi teknik direktörler
- Süper Lig yabancı teknik direktörleri
- Türkiye'deki İspanyol gurbetçiler
- 2014 FIFA Dünya Kupası teknik direktörleri
- İspanya millî futbol takımı futbolcuları
- İspanya 18 yaş altı millî futbol takımı futbolcuları
- 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası teknik direktörleri
- Kıtalararası Kupa kazanan teknik direktörler
- La Liga futbolcuları
- Avrupa Futbol Şampiyonası kazanan teknik direktörler
- Orta saha futbolcuları
- İspanya amatör millî futbol takımı futbolcuları
- FIFA Dünya Kupası kazanan teknik direktörler