İçeriğe atla

Tros (Mitoloji)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Yunan mitolojisinde, Tros (Eski Yunanca: Τρώς: [trɔːs] ) Truva'nın kurucusudur. Erichthonius (Erichthonius da tahdı kardeşi İlos'tan almıştır) ve nehir tanrısı Simoeis'in kızı Astyoche oğludur.[1] Tros İlos, Assaracus ve Ganymedes isimli üç oğlanın ve Kleopatra ve Cleomestra iki kızın babasıdır.[2] Eponim olarak ismini Truva şehrine vermiştir ve aynı şehir oğlu İlos'un ardından Ilion olarak da anılmaktadır. Tros'un eşinin nehir tanrısı Skamandros'un kızı Callirrhoe,[3] veya Eumedes'in kızı Acallaris olduğu söylenir.[4]

Başka bir Tros ise Truva Savaşı'na katılan bir savaşçıdır. Homeros'un İlyada'sına göre Likyalı Alastor'un oğludur ve Akhilleus tarafından öldürülmüştür.[5]

Homeros'un anlatımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Homeros'un İlyada'sından aşağıdaki alıntılar, Tros'un atalarını ve torunlarını anlatır: [İlyada XX.kitap 215-235, Azra Erhat]

Bilmek istersen daha çok şey,
öğrenesin diye soyumuzu sopumuzu iyicene,
dinle bak, çok insan tanır bizi.
Bulut devşiren Zeus, baba oldu ilkin Dardanos’a,
Dardanos kurdu Dardanie’i,
o zamanlar kutsal İlyon yoktu,
ölümlü insanların büyük kenti yoktu ovada.
Dardanoslular çok pınarlı İda’nm eteklerinde otururdu.
Dardanos’tan Erikhtonios doğdu, kral oldu,
en varlıklı adamı oldu ölümlü insanların.
On bin kısrağı otlardı çayırlarda,
sevinirlerdi körpe taylarına bakıp.
Boreas, otlarken gördü onları, vuruldu,
bir at oldu kara yeleli, bindi kısraklara,
kısraklar gebe kalıp on iki tay doğurdular,
taylar bereketli tarlada hoplayıp zıpladılar,
koştular başakların tepesinde, başaklara dokunmadılar,
dört döndüler denizin engin sırtında,
alacalı köpükler üstünde dört döndüler.
Erikhtonios’tan Tros doğdu, Troyalıların kralı.
Kusursuz üç oğlu oldu Tros’un da:
İlos, Assarakos, tanrılara denk Ganymedes.
En güzeliydi Ganymedes ölümlü insanların,
tanrılar kaçırdı onu Olympos’a,
Zeus’a şarap sunan olsun diye,
dediler güzelliğiyle yaşasın tanrılar arasında,
İlos’un oğlu kusursuz Laomedon’du,
Tithonos’la Priamos doğdu Laomedon’dan,
Lampos Klytios, Ares’in dölü Hiketaon doğdu.
Assarakos’un oğlu Kapys, Kapys’in oğlu Ankhises’ti.[6]

Apollodorus'un anlatımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Antik yazar Pseudo-Apollodoros, Bibliotheka adlı kitabında Tros'un soyunu da verir:

Ve o (yani Dardanos) İlos ve Erichthonius adlı oğulları oldu ve erkek kardeşi İlos'un çocuksuz ölmesi üzerine Erichthonius krallığın başına geçti ve Simoeis'in kızı Astyoche ile evlenerek Tros'un babası oldu. Tros, krallığı elde edince ülkeye Truva adını verdi ve Skamander'ın kızı Callirrhoe ile evlenerek kızı Kleopatra'nın ve oğulları Ilos, Assaracus ve Ganymedes'in babası oldu. Bu Ganymedes'in güzelliği uğruna Zeus bir kartalı büyüledi ve onu cennetteki tanrıların sakisi olarak atadı; ve Assaracus, Simoeis'in kızı ve karısı olan Hieromneme'den Capys isimli bir oğlu vardı; ve Capys'in, İlos'un kızı ve karısı olan Themiste'den, Ankhises isimli oğlu oldu ve Ankhises ile Afrodit'in aşkla cilveleşti ve Aeneas ve çocuksuz ölen Lyrus'u doğdu.[7]

Halikarnaslı Dionysius'un anlatımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Halikarnaslı Dionysius adlı başka bir yazar, Tros'un ataları hakkında bizi Dardanos'a geri götüren ve Truva ırkının gerçekten de Yunan kökenli olduğunu kanıtlayan bir pasaj yazdı.

Ama konu, Aeneas'ın nasıl soyunu anlatmamı gerektiriyor: Bunu da kısaca yapacağım. Dardanos, ona ilk oğullarını veren Pallas'ın kızı Chryse'nin ölümünden sonra, Teucer'in kızı Bateia ile evlendi ve ondan hem babasının hem de anne tarafından büyük babasının krallığını miras aldığından beri tüm insanların en şanslısı denen Erichthonius oldu. Erichthonius ve Skamander'ın kızı Callirrhoê'den, Truva milletin adını aldığı Tros doğdu; Eumedes'in kızı Acallaris ve Tros'tan Assaracus doğdu; Assaracus ve Laomedon'un kızı Clytodora'dan Capys; Capys ve bir naiad Hieromnemê'den Ankhises ; Ankhises ve Afrodit'den, Aeneas doğdu.[8]

Zeus, Ganymedes'i kaçırdığında, Tros oğlu için yas tuttu. Sempati duyan Zeus, Hermes'i suyun üzerinde koşabilecek kadar hızlı iki atla gönderdi. Hermes ayrıca Tros'a Ganymedes'in ölümsüz olduğuna ve tanrıların sakisi olacağına, büyük bir ayrıcalıklı konuma sahip olacağına dair güvence verdi.[9]

Homeros'un İlyada'sında, Kitap V, 265'te, Zeus'un Tros'a gençliği kaçırmasının telafisi olarak verdiği atlar anlatılır: [İlyada V. Kitap 255-275, Homeros - Azra Erhat çevirisi]

Çevik atlar onları bir daha geri götüremez,
belki de kurtulur elimden bir tanesi.
Sonra şunu da diyeyim bak, kafana koy:
Athene ikisini de öldürmek ününü bağışlarsa bana,
şu çevik atları sen burada tut,
dizginleri parmaklığa bağla,
Aineias’ın atlarına saldırmayı da unutma,
al götür, güzel dizlikli Akhalara doğru sür.
Gür sesli Zeus’un Tros’a verdiği soydandır onlar,
oğlu Ganymedes’e karşılık vermişti onları,
güneşin altında yaşayan atların en iyileridir.
Erlerin başbuğu Ankhises bu soydan çalmıştı bir-iki tane,
çiftleştirmişti kısraklarını Laomedon’dan gizli,
evinde altı tay gelmişti dünyaya, kendisi yetiştirdi ahırda dördünü.
Düşmanı püskürtmede usta Aineias’a verdi ikisini.
Büyük bir ün kazanırız bu iki atı geçirirsen ele.

Farklı versiyonlarda Ganymedes, Laomedon'un oğludur;[10] Ancak diğerleri ona İlos'un [11] Erichthonius'un veya Assaracus'un oğlu der.[12]

Tros'tan bu yana Dardanyalılara Truvalılar denmiştir ve onların topraklarına Troad adı verilmiştir.

OkeanosTethys
AtlasPleioneSkamandrosIdaeaSimoeis
ZeusElektraTeucer
DardanosBatea
IlosErichthoniusAstyoche
CallirrhoeTros
IlosGanymedesAssaracusHieromneme
LaomedonThemisteCapys
PriamosAnkhisesAfroditLatinus
KreusaAeneasLavinia
AscaniusSilvius
SilviusAeneas Silvius
BrutusLatinus Silvius
Alba
Atys
Capys
Capetus
Tiberinus Silvius
Agrippa
Romulus Silvius
Aventinus
Procas
NumitorAmulius
Ares/MarsRhea Silvia
HersiliaRomusRemus
  1. ^ Homer, Iliad 20.230; Tzetzes on Lycophron, Alexandra 29
  2. ^ Dictys Cretensis, Trojan War Chronicle 4.22 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Scholiast on Homer's Iliad 20.231 who refers to Hellanicus as his authority; Tzetzes on Lycophron, Alexandar 29
  4. ^ Dionysius of Halicarnassus, Antiquitates Romanae 1.62.2
  5. ^ Homer, Iliad 20.462
  6. ^ Homer, Iliad 20.213–241
  7. ^ Apollodorus, 3.12.2
  8. ^ Dionysius of Halicarnassus, Antiquitates Romanae 1.62
  9. ^ Homer, Iliad 5.265 & 20.231; Pausanias, Graeciae Descriptio 5.24.5 with a reference to Homer
  10. ^ Cicero, Tusculan Disputations 1.26
  11. ^ Tzetzes on Lycophron, Alexandra 34
  12. ^ Hyginus, Fabulae 224 & 271