North American F-100 Super Sabre
| F-100 Super Sabre | |
|---|---|
 | |
| Türü | Av-bombardıman uçağı |
| Ulusal köken |  ABD |
| Üretici | North American Rockwell |
| İlk uçuş | 25 Mayıs 1953 |
| Hizmete giriş | 27 Eylül 1954 |
| Hizmetten çıkış | 1979 ABD Hava Kuvvetleri 1988 Türk Hava Kuvvetleri |
| Durumu | Hizmet Dışı |
F-100 Super Sabre (Süper Kılıç); ilk prototip uçuşu 25 Mayıs 1953'te gerçekleştirilen, North American firması tarafından geliştirilen ve tasarımı F-86 Sabre'a dayandırılan bir av-bombardıman uçağıdır. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-19'dur.
F-100C’lere ilaveten av-bombardıman tipi olan F-100D tipi de geliştirilmiş ve geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Avcı yetenekleri geliştirilmiş, 4 adet AIM-9 havadan havaya füze ile donatılmış ve taktik bombardıman uçağı olarak gövde altında M-61 nükleer bomba taşıyacak duruma getirilmiştir. Ayrıca iki kişilik eğitim tipi olan F-100F de mevcuttur. Her üç tip de Türk Hava Kuvvetleri’nde kullanılmıştır. 1953-1959 yılları arasında 2294 adet üretilmiş olup bunun 1274’ü F-100D tipindedir. Bu uçaklarda Pratt & Whitney tarafından F-86’lar için üretilen J47 jet motorlarının geliştirilmiş modeli olan J57’ler kullanılmıştır. “Afterburner”lı olan bu motorlar 10.000lb üzerinde itiş gücü üreten ilk Amerikan turbojetidir. F-100’lerin takma adı “Super Sabre”dır.
Türk Hava Kuvvetleri Geçmişi
[değiştir | kaynağı değiştir]1958’den itibaren Türk Hava Kuvvetleri F-100’leri MAP programı dahilinde teslim almaya başladı. İlk gelenler F-100D ve F-100F modelleri olup USAF envanterinden gönderilmiştir. Bu uçaklardan toplam 163 adet teslim alınmıştır. Bunların içinde çok az miktarda Danimarka’dan gelenler de vardır. Bu sevkiyatı 1972 yılından başlamak üzere F-100C’ler izlemiştir. Bunlardan 115 adet gönderilmiştir. Bu uçakların en az beş hava üssü tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Türk F-100’leri Kıbrıs Harekâtı'nda yoğun ve etkili bir şekilde kullanılmıştır. Son THKv F-100’ü 1988’de emekliye ayrılmıştır.
Kıbrıs Harekâtı'nda Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]1964 hava operasyonu ve öncesinde yoğun bir biçimde Kıbrıs'ta kullanılan uçaklar Türk mücahitlere hava desteği sağlayıp hava harekâtı ve keşif görevi yapmıştır.
Kıbrıs Harekâtı'nda, çıkarmanın ilk günü olan 20 Temmuz 1974 tarihinde belirlenen hedefleri bombalamışlardır.
21 Temmuz 1974'te Kocatepe Olayında bölgedeki Yunan konvoyuna yönelik saldırı yapmak için havalanan Lockheed F-104 Starfighter ile F-100D uçaklarından oluşan bir hava filosu tarafından dost ateşi ile TCG Kocatepe (D-354) batırılmıştır.
Harekâtın geri kalan sürelerinde keşif uçuşları,bombardıman ve hava önleme görevleri icra etmiştir.
Özellikler (F-100D)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Veri kaynağı Quest for Performance[1]
Genel özellikler
- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 50 ft (15 m)
- Kanat açıklığı: 38 ft 9 in (11,81 m)
- Yükseklik: 16 ft 2,75 in (4,9467 m)
- Kanat alanı: 400 ft2 (37 m2)
- Açıklık oranı: 3,76
- Kanat profili: NACA 64A007[2]
- Boş ağırlık: 21.000 lb (9.525 kg)
- Brüt ağırlık: 28.847 lb (13.085 kg)
- Maksimum kalkış ağırlığı: 34.832 lb (15.800 kg)
- Güç kaynağı: 1 × Pratt & Whitney J57-P-21/21A artyakıcılı turbojet motor, 10.200 lbf (45 kN) itme dry, 16.000 lbf (71 kN) with afterburner
Performans
- Maksimum sürat: 924 mph (1.487 km/sa, 803 kn)
- Maksimum sürat: Mach 1,4
- Menzil: 1.995 mi (3.211 km, 1.734 nmi)
- Azami irtifa: 50.000 ft (15.000 m)
- Tırmanma oranı: 22.400 ft/dak (114 m/s)
- Taşıma-sürükleme oranı: 13,9
- Kanat yükü: 72,1 lb/ft2 (352 kg/m2)
- İtme/ağırlık: 0,55
Mühimmat
- Silahlar: 4× 20 mm (0,787 in) M39A1 revolver top, silah başına 200 mermi ile
- Hardpoint: 6 7.040 lb (3.190 kg) kapasitesiyle, aşağıdakilerin kombinasyonlarını taşıyabilir:
- Füzeler: ** 4× AIM-9 Sidewinder ya da
- 2× AGM-12 Bullpup ya da
- 2× ya da 4× Mk 4/Mk 40 2.75" (70 mm) güdümsüz roket fırlatıcı[3]
- Bombalar: Konveksiyonel bomba veya Mark 7, Mk 28, Mk 38 veya Mk 43 nükleer bombaları[4]
Aviyonik
- Minneapolis-Honeywell MB-3 otopilot[5]
- AN/AJB-1B alçak irtifa bombalama sistemi[5]
- AN/APR-26 arka radar uyarısı[5]
Kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Türk Hava Kuvvetlerinde F-100 Super Sabre - F-100 Super Sabre in Turkish Air Force. Başara, Levent. Hobbytime, Ankara, 2011. (Türkçe) (İngilizce)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Loftin, L.K. Jr. Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft. 29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NASA SP-468. Retrieved: 22 April 2006.
- ^ Lednicer, David. "The Incomplete Guide to Airfoil Usage". m-selig.ae.illinois.edu. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2019.
- ^ Rhodes, Jeffrey P. "Fighters." 5 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. USAF Magazine: Archives, 20 February 1997, p. 15.
- ^ "Archived copy" (PDF). 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2015.
- ^ a b c "Collections". airandspace.si.edu. 7 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022.
Wikimedia Commons'ta North American F-100 Super Sabre ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
