Grigori Semyonov

Grigori Mihayloviç Semyonov veya Ataman Semyonov (Rusça: Григо́рий Миха́йлович Семёнов (13 (25) Eylül 1890 - 30 Ağustos 1946) Rus İç Savaşı sırasında Sibirya Müdahalesi döneminde Japonya tarafından Sibirya bölgesinde desteklenen Beyaz Ordu komutanı ve Baykal Kazaklarının Atamanı. Rusya'da 1918-1922 yılları arasında gerçekleşen, pek çok Bolşevik'in ve sivilin katledilmesine sebep olan Beyaz Terör'ün en önemli komutanlarından biridir.

Ekim Devrimi ile birlikte iktidarı alan Bolşeviklere karşı ayaklanma çıkartmaya çalışır ve başarısız olunca Mançurya’ya kaçar. Ağustos 1918’de bölgeye gelen Çekoslovak Lejyonu sayesinde bazı bölgelerde egemenlik kurar. Bölgede her türlü hırsızlık, yağma, soygun ve katliam düzenleyerek kötü bir şöhrete ulaşmıştır.^[1] Sibirya’da genel olarak iktidarı ele alan Beyaz Ordu komutanı Amiral Aleksandr Kolçak istemeyerek de olsa Semyonov’u Chita Garnizon komutanı atar. 1919 yılı başlarında Semyonov kendisini Baykal Kazaklarının Atamanı ilan eder. Semyonov Sibirya Müdahalesi olarak adlandırılan İtilaf Devletlerinin Rus İç Savaşına Beyazlar lehine müdahalesine katılan ve kendi bölgesel amaçları için işgal politikası güden Japonya Ordularının desteğini arkasına alır. Ataman Semyonov’un egemenliğindeki bölge Japonların da desteğiyle genişler.

Beyaz Ordu, Bolşeviklere yenilince Amiral Kolçak bölgedeki iktidarı Semyonov’a devrederek görevinden istifa eder. Ancak Semyonov birliklerini kontrol altında tutmaz: Soygun, kundaklama, katliam, tecavüz uygulamaları yaygınlaşır. Temmuz 1920’de Japon Ordusu Gongota Antlaşmasını imzalamak zorunda kalarak çekilmeye başlayınca Semyonov desteksiz kalır. Ekim 1920’de Baykal bölgesindeki partizanlar ve Genrich Eiche komutasındaki 5. Sovyet Kızılordusu Semyonov birliklerini yenerek bölgeden atar. Semyonov tutunmaya çalışsa da Eylül 1921’de Rus topraklarından kaçacaktır.

Semyonov önce Mançurya’ya daha sonra da Japonya’da Nagasaki’ye geçer. Bir süre ABD’ye gidecek ancak burada Sibirya’da kendisine bağlı askerlerin ABD sefer kuvveti mensuplarına yönelik şiddet eylemlerinden ötürü kovuşturmaya uğrar. Suçsuz bulunarak serbest bırakılınca Çin’e geri döner, burada Japon hükûmetine bağlı olarak ajanlık yapmaya başlar. Çin bölgesinde eski Beyaz Ordu mensupları ve sürgün Kazakları, Rus aydınlarını izler, Bolşeviklere karşı istihbarat toplar.

II. Dünya Savaşı sırasında Japonya’nın kukla devleti Mançukuo’da yaşar. Savaş sonrasında bölge Kızılordu tarafından işgal edilmekteyken uçakla kaçmak üzereyken Sovyet paraşütçü birlikleri tarafından yakalanır. Yaklaşık bir yıl boyunca SMERSH tarafından sorgulanır. Sovyetler Birliği Yüksek Askeri Mahkemesi tarafından karşı-devrimci faaliyetlerinden dolayı idam cezasına çarptırılır. 29 Ağustos 1946 günü idam edilir^[2]