Gayrinizami harp
| Savaş |
|---|
| dizisinin bir parçası |
Gayrinizami harp; düzenli ve büyük birlikler yerine küçük ve işlevsel birliklerle düşmanı yıpratmak, moralini bozmak, kayıplar verdirmek için yapılan savaş şeklidir. Psikolojik harp, istikrar harekâtı ve gayrinizami harp olarak üçe ayrılan özel harbin son parçasıdır. Askerî terminolojide Düşük Yoğunluklu Çatışma olarak da geçer. Gayrinizami Harp genellikle yedi aşama olacak şekilde; hazırlık safhası, akabinde kurulan ilk temas, hedef noktaya sızma, organizasyon ve toplanma, ana amaç olan; görev ve son olarak geri intikal ile gerçekleştirilir.[1] Bu aşamalar, bazı durumlarda eş zamanlı olarak meydana gelebilir veya gerekli olmayabilir. Geçmiş yıllarda nizami harpten farklı olarak düşünülen ve sadece gerillaların yaptığı bu çarpışma şekli günümüzde dünya ordularında nizami harbin bir parçası olarak düşünülmeye başlanmıştır. Amerika Birleşik Devletleri Ordusunun özellikle uzun yıllar süren Vietnam Savaşı yenilgisinden sonra yeni bir savaş biçimi geliştirmesi sonrası,[2] millî ve devrimci hareketlere karşı girişilen bastırma kampanyalarında derinleştirilen yeni savaş doktrini ve bu doktrinin pratiği "özel harp" adını aldı.
Geçmiş yıllarda gayrinizami harp hakkında ABD Savunma Bakanlığı yapan Robert McNamara; Partizan savaşların devam ettiği bölgelerde büyük miktarda askerî birlik ve büyük çapta silahlar yerine, gerilla ve anti-gerillla savaş taktik ve biçimlerini iyice öğrenmiş ve özel silahlarla donatılmış küçük birlikler kullanmak gerektiğini söylemiştir.[3] Yine ABD ordusunun 2001 yılında El Kaide ve Taliban'a karşı kıtalararası harekât yaparak başlattığı Afganistan Savaşı'nda ABD ordusu tarafından gayrinizami harp şartlarının gerçekleştirilmemesi sonrası Afganistan halkının ABD karşıtlığını[2] yükseltmiştir.
En eski insan topluluklarından beri yaşanan gayrinizami harp, daha önce yalnızca zayıfın güçlüye karşı uyguladığı bir yöntemken, 20. ve 21. yüzyılda güçlünün güçlüye ve güçlünün zayıfa karşı da uygulamaya başladığı görülmektedir. Gayrinizami harp zaman içinde defalarca form değiştirdiği gibi, ivme kazanarak yaygınlaşmıştır.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Emre Çakıcı (25 Aralık 2019). "Kısaca Gayri Nizami Harp (GNH) Nedir?". 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ a b Mithat Işık (18 Eylül 2019). "Gayri Nizami Harp Teknikleri ve Taliban'ın Başarısı". Stratejik Düşünce Enstitüsü. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ “Resmi Belgelerle Kontrgerilla ve MHP”. İstanbul. 1978.
- ^ Levent, Zeynel (8 Eylül 2020). Gayrinizami Harp [Harb-i Sagir] Teorisi ve Türk Gayrinizami Harp Tarihi. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık. ISBN 978-6-25406-252-0. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020.