İçeriğe atla

Edgar Morin

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Edgar Morin
Edgar Morin, 2011.
DoğumEdgar Nahoum
8 Temmuz 1921 (103 yaşında)
Paris, Fransa
MilliyetFransız
MeslekFilozof, toplumbilimci

Edgar Morin (Edgar Nahoum) (d. 8 Temmuz 1921), Sefarad kökenli Fransız filozof ve sosyologdur. Akademik disiplinler arasındaki sınırları reddeden disiplinlerarası çalışmalarıyla tanınır.

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Temmuz 1921 tarihinde Edgar Nahoum adıyla Paris'te doğdu. Paris'te eğitim gördü. II. Dünya Savaşı'nda teğmen rütbesiyle Fransız Ordusu'nda savaştı. Fransa'nın işgalinden sonra, Fransız Direniş Hareketinde yer aldı ve 1941 yılında Fransız Komünist Partisi'ne katıldı.

1945 yılında Violette Chapellaubeau ile evlendi ve Almanya'da askeri ataşe olarak görev yapmak üzere karısı ile birlikte Landau'ya yerleşti. 1946'da, Paris'e geri döndü ve Komünist Parti'deki etkinliklerine devam etmek için askerliği bıraktı. Ancak eleştirel tavrından dolayı partiyle arası gitgide açılmaya başladı ve 1951 yılında "Le Nouvel Observateur"a yazdığı bir makalenin ardından partiden ihraç edildi. Aynı yıl Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'ne (CNRS) kabul edildi.

1950'li yıllarda gazetecilik yaptı. 1954-1962 yılları arasında kendi kurmuş olduğu Arguments dergisini yönetti ve Communications 'in genel yayın müdürlüğünü yaptı. 1959 yılında ilk kitabı, Autocritique yayınlandı. 1989 yılına kadar CNRS'de araştırmacı ve bölüm başkanı olarak görev yaptı. Karmaşık Düşünce Derneği 'ni kurdu. 1960'ta Jean Rouch ile Chronique d'un été filmini çekti.

1968'de Morin, Nanterre Üniversitesi'nde görevdeki felsefe profesörü Henri Lefebvre'in yerini aldı. Fransa'da ortaya çıkan 1968 Mayıs olayları'na katılan isimlerden oldu. Yaşanılanlar ilgili Le Monde için "Yüzü Olmayan Devrim" adlı bir dizi makale yazdı. 1969 yılında Cornelius Castoriadis ile ortak çalışmalar gerçekleştirdi.

Felsefi düşünceleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1948-1950 yıllarında kaleme aldığı İnsan ve Ölüm (L'Homme et la Mort), biyoloji ile insan bilimi arasındaki bağlantı ve kopuş noktasını araştırır. Morin, 1973 yılında yazdığı "Kaybolmuş Paradigma" adlı kitabında da aynı konuyu irdeler ve şöyle der: “...tarih öncesi, etnoloji, tarih, sosyoloji, çocuk psikolojisi, yani kısaca psikoloji üzerinde temellenen ölüm antropolojimiz, şimdi kendini gerçekten bilimsel olarak kanıtlamak istiyorsa, biyolojik teyidini bulmalıdır”. "Kaybolmuş Paradigma", insanlık tarihine yönelik olarak hem bir dönemeç, hem de çıkış noktasına geri dönüş şeklinde değerlendirilmektedir.

Edgar Morin, 1972'de Rio de Janeiro'daki bir kolokyumda.

Morin'e göre hiçbir bilim hataya karşı bağışık değildir, her bilgi kendi içinde hatalı olma ve yanılsama taşıma tehlikesine açıktır. Akılcılık Batı'nın tekelinde değildir. Batı paradigmaları ayırımcı, ikici ve damgalayıcıdır. Bunun için belirsizi beklemek, yeni ortaya çıktığında onu çarpık paradigmanın içinde konumlandırmaktan kaçınmak ve paradigmayı yeniden gözden geçirmek gerekmektedir.

Morin insanlık tarihinin ilerleme ve gerileme, yenilik ve yıkıcılık çatışkısıyla geliştiğini ve bilimlerin gerçekliği farklı farklı taraflara çekerek, sorumluluk ve dayanışmayı yok ettiğini ileri sürer. Morin'e göre, uzmanlaşma bilgiyi parçalamış; bunun sonucunda felsefe kendi içine kapanmış, iktisat insani bakımdan en geri kalmış bilim olmuştur. Tek boyutluluk yüzünden sorunlar üzerine düşünülemez hale gelinmiş, kör zeka insanı bilinçsiz ve sorumsuz kılmış ve insan bağlam, bütün, çok boyutluluk ve karmaşıklığı göremez hale gelmiştir.

Morin, ortaya koyduğu bu sorunun çözümünün antropoteizm olduğunu söyler. Bilgi, kendi konumunu bağlamına oturtmalı, "neredeyiz?", "nereden geldik?", "nereye gidiyoruz?" sorularına yanıt aramalıdır.

Morin, bir anlayış etiğinin üç ilkesini verir: (1)Benmerkezcilik, etnik merkezcilik, toplummerkezciliğin neden olduğu olumsuzluklara karşı iyi düşünmek, (2) durmadan öğrenmek, tekrar öğrenmek ve (3) içebakış ve hoşgörü.

Morin, küreselleşmeyi de sorunsallaştırır. Günümüzde kültürlerin çeşitliliği ve küreselleşmenin olağanüstü boyutlarda olduğunu, fakat küreselleşmenin birleştirici mi yoksa parçalayıcı mı olduğunun belli olmadığını söyler. Modernliğin öldüğünü ve insanlığın çok kimlikli bir yeryüzü yurttaşlığına doğru gittiğini ileri sürer.

Morin'e göre demokrasi mükemmel bir sistem değildir, halâ kendi içinde eksiklikleri vardır. Ayrıca demokrasi henüz her yerde gerçekleşmemiştir, totaliter rejimler yeryüzündeki varlığını korumaktadır ve ancak düşünce reformuyla, insanlık siyasetiyle, gerçek hümanizm ve Dünya-Vatan bilinci ile bu konuda bir ilerleme sağlanabilir.

2002'de Morin, Uluslararası Etik, Bilimsel ve Politik Kolej'in kuruluşuna katıldı. Aynı yıl, Daryuş Şayegan ile İran'a bir gezi yaptı. 2009'da Fas'ın Fes kentindeki bir müzik festivalinde bir toplantının ardından Morin, sosyoloji profesörü Sabah Abouessalam ile tanıştı. Çift 2012'de evlendi.

2020 yılında yılında verdiği Koronavirüs hakkında verdiği röportajda ''Bu kriz bize küreselleşmenin, dayanışmanın olmadığı karşılıklı bir bağımlılık olduğunu gösterdi. Küreselleşme tekno-ekonomik bir birleşme üretti ama insanlar arasındaki anlayış konusunda ilerleme sağlamadı.Pandemiyle mücadelede uluslararası dayanışma ve ortak kuruluşların yoksunluğunda, bencil milletlerin kendi içlerine kapandığına tanık oluyoruz. Ayrıca tecrit her zaman ‘‘Ben'i tatmin etmemize yardımcı olabilir'' demiştir.[1]

Eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1951, L’Homme et la mort (İnsan ve Ölüm)
  • 1957, Les Stars (Yıldızlar)
  • 1969, La Rumeur d'Orléans (Orleans Söylentisi)
  • La Méthode (6 cilt) (Yöntem)
    • 1977, La Nature de la nature (Doğanın Doğası)
    • 1980, La Vie de la vie (Yaşamın Yaşamı)
    • 1986, La Connaissance de la connaissance (Bilginin Bilgisi)
    • 1991, Les Idées (Fikirler)
    • 2001, L'Humanité de l’humanité (İnsanlığın İnsanlığı)
    • 2004, L'Éthique complexe (Karmaşık Etik)
  • 1970, Journal de Californie (Kaliforniya Günlüğü)
  • 1973, Le paradigme perdu: la nature humaine (Kayıp Paradigma: İnsan Doğası)
  • 1981, Pour sortir du XXe siècle, (XX. Yüzyıldan Çıkmak İçin)
  • 1982, Science avec conscience (Vicdan ile Birlikte Bilim)
  • 1983, De la nature de l’URSS (URSS'nin Doğası)
  • 1990, Introduction à la pensée complexe (Karmaşık Düşünceye Giriş)
  • 1993, Terre-patrie (Dünya Vatan)
  • 1994, Mes démons (Benim Şeytanlarım)
  • 1994, La Complexité humaine (İnsanın Karmaşıklığı)
  • 1997, Comprendre la complexité dans les organisations de soins
  • 1999, L’Intelligence de la complexité (Karmaşıklığın Zekası)
  • 1999, Relier les connaissances
  • 1999, La Tête bien faite
  • 2000, Les Sept savoirs nécessaires à l'éducation du futur
  • 2001, Journal de Plozévet, Bretagne (Plozévet, Breton Günlüğü)
  • 2002, Pour une politique de civilisation (Bir Uygarlık Politikası İçin)
  • 2002, Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens (Bilgi Üzerine Diyalog. Liseliler ile Birlikte Dinleyiciler)
  • 2003, La Violence du monde (Yeryüzündeki Şiddet)
  • 2003, Éduquer pour l'ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l'incertitude humaine
  • 2003, Les Enfants du ciel : entre vide, lumière, matière
  • 2004, Pour Entrer dans le XXIe siècle (XXI. Yüzyıla Girmek İçin)

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Morin'den coronavirüs yorumu". BBC Türkçe. 10 Aralık 2020. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020. 
  • Edgar Morin, "Kaybolmuş Paradigma: İnsan Doğası", Birey ve Toplum, 1989.
  • Edgar Morin, Aşk Şiir Bilgelik, Om, 1999.
  • Edgar Morin, Geleceğin Eğitimi İçin Gerekli Yedi Bilgi, İBÜY, 2003.
  • Edgar Morin, Dünya Vatan, İletişim, 2001.
  • Edgar Morin, Bir Uygarlık Siyaseti, Om, 2000.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de Edgar Morin ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Edgar_Morin&oldid=33878425" sayfasından alınmıştır