İçeriğe atla

Bhumibol Adulyadej

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bhumibol Adulyadej
ภูมิพลอดุลยเดช
Tayland Kralı
Hüküm süresi9 Haziran 1946 – 13 Ekim 2016 (70 yıl, 4 ay ve 4 gün)
Taç giymesi5 Mayıs 1950
Önce gelenAnanda Mahidol
Sonra gelenMaha Vajiralongkorn
Doğum5 Aralık 1927(1927-12-05)
Cambridge, Massachusetts, ABD
Ölüm13 Ekim 2016 (88 yaşında)
Bangkok, Tayland
Eş(ler)iSirikit Kitiyakara (1950-2016)
Çocuk(lar)ıPrenses Ubolratana Rajakanya
Kral Vajiralongkorn
Prenses Sirindhorn
Prenses Chulabhorn Walailak
HanedanÇakri Hanedanı
BabasıMahidol Adulyadej
AnnesiSrinagarindra
DiniTheravada Buddhism
İmza

Bhumibol Adulyadej (Tayca: ภูมิพลอดุลยเดช) (5 Aralık 1927 - 13 Ekim 2016), Asya ülkesi Tayland'da 1946 yılından öldüğü 2016 yılına kadar kral olarak tahtta bulunmuştur. 70 yıl 126 gün süren saltanatıyla, Kral XIV. Louis ve Kraliçe II. Elizabeth'ten sonra dünya tarihinde en uzun süre tahtta kalan üçüncü hükümdardır.[1]

Bhumibol, 2006 yılından sonra, kötüleşen sağlığı nedeni ile Siriraj Hastanesi'nde uzun dönemler geçirdi. Kendisinden önceki Kral Ananda Mahidol'un henüz 20 yaşında ölmesinden sonra 9 Haziran 1946'da yeni Tayland Kralı olan Bhumibol, öldüğü 2016 yılına kadar aralıksız 70 yıl boyunca tahtta kalması ile birlikte dünyanın en uzun süre tahtta kalan 2. kralı olma özelliğini elde etmiştir.

Kral Bhumibol uzun süredir yaşadığı sağlık sorunlarının ardından 13 Ekim 2016 tarihinde 88 yaşında ölmüştür.[2]

Özel hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bhumibol bir ressam, müzisyen, fotoğrafçı, yazar ve çevirmendi. Phra Mahachanok adlı kitabı Budist kutsal kitaplarının geleneksel bir Jataka hikâyesine dayanmaktadır. Thong Daeng'in Hikâyesi, köpeği Thong Daeng'in hikâyesidir.

Gençliğinde, Bhumibol ateşli silahlarla çok ilgilendi. Yatak odasında bir karabina, bir Sten tabancası ve iki otomatik tabanca tuttu ve o ve ağabeyi Kral Ananda Mahidol, genellikle sarayın bahçelerini hedef antrenmanı için kullandı.

Bir tahmin, servetini 35 milyar ABD Doları olarak belirleyerek onu dünyanın en zengin devlet başkanı yapıyor.[3]

Kötüleşen sağlığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kral Bhumibol, lomber spinal stenozdan muzdaripti ve Temmuz 2006'da durum için mikrocerrahi dekompresyon aldı.[4][5] Ekim 2007'de hastaneye kaldırıldı ve beynine kan sıkıntısı teşhisi kondu.[6] Kalp sorunları dahil çeşitli rahatsızlıklar için tedavi gördü ve üç hafta sonra taburcu oldu.[7]

Bhumibol, görünüşe göre grip ve zatürreden muzdarip olduğu Eylül 2009'da Siriraj Hastanesine tekrar yatırıldı. 2011 yılında, WikiLeaks'in Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belgelerinin sızdırılmasının bir parçası olarak, Parkinson hastalığı ve depresyonundan muzdarip olduğu ortaya çıktı.[8] Kasım 2011'de hastanede divertikülit tanısı kondu ve Ocak 2012'de tedavi gördü.[9] Bhumibol, Temmuz 2012'de tedavi gördüğü beyninin sol ön bölgesinde çok az subdural kanama geçirdi.[10] Bhumibol, Temmuz 2013'te hastaneden ayrıldı[11] ve 2 Ağustos 2013'te Hua Hin'deki Klai Kangwon Sarayına gitti[12] ancak sonraki yıllarda, en son 1 Haziran 2015'te, aralıklı olarak geri döndü.[13] Bhumibol, 5 Aralık 2015'teki[14] doğum gününü halka açık olarak kutlamak için çok hastaydı, ancak birkaç aydır ilk kez 14 Aralık'ta televizyonda göründü.[15] Kral, 11 Ocak 2016'da Chitralada Kraliyet Köşkü'nü ziyaret etmek için geçici olarak hastaneden ayrıldı ancak o gün daha sonra geri döndü.[16]

1 Ekim 2016'da saray, iyileşmesinin ardından Kral Bhumibol'un kan enfeksiyonunu ortaya çıkaran testlere girdiğini ve bir röntgende akciğerlerinde su ile birlikte sol akciğerinde iltihap bulunduğunu belirten bir bülten yayınladı.[17] Bir süredir böbrek yetmezliği çekiyordu ve diyalize girmişti. 9 Ekim'de ventilatöre yerleştirildi ve doktorlar durumunun "henüz stabil olmadığını" açıkladılar.[18] Pek çoğu sağlık ve şansı simgeleyen pembe giyinmiş iyi dileklerini sunmak için toplanan kalabalıklar, dualar ve desteklerini sunmak için Siriraj Hastanesi ve Büyük Saray'ın önünde toplandı.[19]

12 Ekim'de kraliyet çocukları Siriraj Hastanesine ulaştı ve Veliaht Prens Vajiralongkorn başbakanla görüştü.[20][21]

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kral Bhumibol Adulyadej, aynı gün kraliyet sarayı tarafından duyurulduğu üzere, 13 Ekim 2016 tarihinde, yerel saatle 15:52'de, Tayland'ın Bangkok şehrindeki Siriraj Hastanesinde 88 yaşında öldü. Ertesi gün, bedeni geleneksel yıkanma ayini için konvoyla Büyük Saray'a götürüldü. Binlerce yas tutan kişi, "kralların kralına" olan sevgisini göstererek rotayı kapladı. Kraliyet alayı, 17:00'de Viset Chaisri Kapısı'ndan Büyük Saray'a ulaştı. Krallığı yönetmek için sıradaki tek oğlu Veliaht Prens Maha Vajiralongkorn, Phiman Rattaya Taht Salonu'ndaki banyo ritüeline başkanlık etti.[22]

Ekim 2017'nin sonunda beş gün boyunca bir kraliyet yakma töreni gerçekleşti. Televizyonda yayınlanmayan gerçek ölü yakma, 26 Ekim 2017 akşamı geç saatlerde yapıldı.[23][24] Yakılmanın ardından külleri Büyük Saray'a götürüldü ve Chakri Maha Phasat Taht Salonu'nda (kraliyet kalıntıları), Wat Ratchabophit'teki Kraliyet Mezarlığı'nda ve Wat Bowonniwet Vihara Kraliyet Tapınağı'nda (kraliyet külleri) kutsandı. Cenazenin ardından yas dönemi 30 Ekim 2017 gece yarısında resmen sona erdi ve Thais, 4–6 Mayıs 2019 tarihleri arasında ev sahipliği yapacak olan Kral Vajiralongkorn'un gelecekteki taç giyme törenini beklerken normal renklerle yeniden giymeye başladı.[25]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "A Royal Occasion speeches". Journal. Worldhop. 1996. 12 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2006.  12 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Kral Bhumibol, 88 yaşında hayatını kaybetti[ölü/kırık bağlantı]
  3. ^ ""The world's richest royals". The Telegraph. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022. 
  4. ^ "Doctors to Perform Surgery on Thai king, 78". Bangkok Post. 10 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2006. 
  5. ^ "Doctors to perform surgery to cure lumbar spine stenosis for His Majesty". The Nation. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2006. 
  6. ^ "Thailand's king taken to hospital". BBC News. 28 Mayıs 2014. 15 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2007. 
  7. ^ "Thai King sparks pink shirt craze". BBC News. 28 Mayıs 2014. 2 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2007. 
  8. ^ WikiLeaks cables reveal scandal and disease in Thai royal family 30 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Australian, 24 June 2011
  9. ^ "Household Bureau: The King incurs diverticulitis". Manager Online. 22 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2011. 
  10. ^ "Thai king suffers brain bleeding". 13 Temmuz 2012. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 
  11. ^ "Thailand peaceful for king's birthday". The Guardian. 28 Mayıs 2014. 5 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2013. 
  12. ^ "Thailand's King Bhumibol Adulyadej leaves hospital". BBC News. 2 Ağustos 2013. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 
  13. ^ "Thailand's ailing King Bhumibol Adulyadej returns to hospital". Sydney Morning Herald. 1 Haziran 2015. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 
  14. ^ "Thailand celebrates long-reigning, but ailing King Bhumibol's 88th birthday". Straits Times. 5 Aralık 2015. 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 
  15. ^ "Thailand's King Bhumibol Adulyadej makes rare appearance". BBC News. 22 Aralık 2015. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 
  16. ^ "Well-wishers flock to Siriraj as King leaves for palace visit". Bangkok Post. Reuters. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 
  17. ^ Matt Thomas, Fears over Thai king's health continue to grow 19 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. International Business Times, 1 October 2016.
  18. ^ Ailing Thai king's health 'not stable' says palace 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Yahoo News, 9 October 2016.
  19. ^ Amy Sawitta Lefevre and Panarat Thepgumpanat, Thais wear auspicious pink to help hospitalized king recover. 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Reuters, via Yahoo News, 10 October 2016.
  20. ^ Philip Sherwell, Thailand's longtime king, a figure of unity and stability, gravely ill. 8 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Washington Post, 12 October 2016.
  21. ^ Richard C. Paddock, Worries Over King Bhumibol Adulyadej’s Health Shake Thailand 8 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. New York Times, 12 October 2016.
  22. ^ "Rituals in a Royal's death". The Nation (İngilizce). 30 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2017. 
  23. ^ "Thailand's King Bhumibol Adulyadej, world's longest-reigning monarch, dies". Reuters. 13 Ekim 2016. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi – The Hindu vasıtasıyla. 
  24. ^ "Thailand's King Bhumibol Adulyadej dead at 88". BBC News. 13 Ekim 2016. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "Coronation of HM King Maha Vajiralongkorn to be held 4–6 May: palace". The Nation (İngilizce). 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2019. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Rama IX. ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Bhumibol Adulyadej
Doğumu: 5 Aralık 1927
Resmî unvanlar
Önce gelen
Ananda Mahidol 		Tayland Kralı
1946–2016 		Sonra gelen
Maha Vajiralongkorn
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bhumibol_Adulyadej&oldid=33472554" sayfasından alınmıştır