a didingay a katinengan tu tapukuway a cudad

adidingay a katinengan tu tapukuway a cudad

mahica saw ku cilal sa demiamiad sa namaka wali tapabaw pakay nu tipan mu tasasa.  kah mueacan nu cilal, kimulmulay malecad tu lamal a cilal namakay nwaliyan a tapabaw, u sansandeb sa mudebu waca inu tipan, malecad tu sa demiamiad sananay mu liutay tu lala’ ku cilal, namaka wali mu liud tasa nu tipan, maliut aca a tayni. nikasa, caay kaw cilal kumuliutay tu lala’, lineng sa ciniza nika i tiza tizatu caykasumad ku kakitizaan, wyza aca u kakitizaan ita ku cayay sa mengmeng muliwliw tu cilal, yu mulawlaw tu cilal sa, masiul tu ciniza, u sakasa nu lala’ namaka nu tipan masiul talawali, kyusa u tademaw malecad tu namaka waliay ku cilal tahkal：tala nu tipan haymawsa caytu kaazih ku cilal, malecad twaca uta nu tipan mahcekem ku cilal, u lala’ tu kusiul sananay kyusa maapa tu ku nisimsiman tademaw, hanaw caay kalimad ku cilal i tizatiza tu. kapah kita misakaku minalay：palacilalen kya lu’kal（桌燈）, kaw u la’li（地球儀）ku palalala’en, i nu waliyan nu lali、atu nu tipan malkapadepitan tu kimuluway a sumanahay, lineng hantu kya la’li namaka nu tipan tawaliyan, mapacu’ay kyanca u nuwaliyan ku sayaway malikat, tanutipan malawpes tu ku likat. hanaw caykaw u lu’kal ku malinengay, u la’li aca ku malinengay. winiyan u nipitapal ita tu cilal sa demiamiad sa ta hekal i nuwaliyan mahcelem i nutipan sa malecaday twyniyan.

u sananal atu sansandeb sumanah ku cilal

u nipiadih ita tu cilal sa u salengacay atu kalawlaway kaydengan, nika u sananal、atu sansandeb tatusa sumanah ku cilal, mahica mahiza saw ? cikahiza, u likat nu cilal caaykaw salengacay, caaykaw sumanahay, wadan ciniza u sumanahay紅、kakamaay橙、takuliway黃、landaway綠、sumilaway藍、靛ay、kalawlaway紫 u pulung nu pituay aka kulitan. matineng kita, matabutabu nu ku betulay a bali ku lala’, wadan u 大氣層 kuhan i labuay nu 大氣層 yadah adiadiay a nanum、ungabul atu tuud a uningan. yumi cumud ku likat nu cilal i 大氣層, makahabelut tu tuutuud a uning hawsa, u zuma a kulit malawa nu uning mabulis, u zuma a kulit mungangiw ta zumazuma tu, uza dada’ unu mami a sumanahay a likat saicelangay, u tuud amin cay pakapulu’, patelek sa mihabelut tayni i lala’. u labi atu nananal sa, u likat nu cilal masiwit, mibaat ku cilal tu lala’, i teban sa malawa nu yadahay a ku betulay a uning, u culil niza i zazan u zuma a kulit mamin tu nu uning malawa 差不多 a inayi’ tu, wiza tu dada’ u mamiyay a sumanahay a likat ku cayka talawlawaan katukuh i lala’ ku likat, kyu tulabi tu atu sananal u likat nu cilal sa u sumanahay.

mahica kya izaw ku 日食 atu 月食 hananay saw

matineng kita：mulawlaw ku bulad tu lala’ masiul, u lala’ mulawlaw tu cilal masiul. u 日食 atu 月食 sa namakayni ina tusaay anikasiul nuheni sakahiza. anu makatukuh ku bulad i teban nu cilal atu lala’ kya, ina tatuluay apatelek anu caay sa macapi tu apatelik kya haw, madihing nu bulad ku liked nu cilal, anumahiza kancamab日食. malcad tu, au bulad tu ku tayzaay i nuzikudan nu lala’,  anu patelek tuhaw samadihing nu lala’ ku likat nu cilal sa ma月食 tu. alahican u tatiding nu tademaw cay kalecad atu u baad nu lala’ atu bulad caykalecad, uni kamlawan tu 月食 atu 日食 caykalecad kya：anu ma日食 sa, madihing nu bulad ku cilal, u adingu niza kumi tahpuway tu lala’, itiza i katahpuway nu adingu, caycay kaazih ku cilal, uniyan sa u 日食 han ku sausi, anu mutiding kisu i pangkiw nu lidung, adiding kuni kadihan is utu cilal, anu mahiza sa u偏食an. alahican, anu caykalecad ku baat tu lala’ atu bulad, wiza dada’ u teban nu cilal, u mahiniyay sa u日環食 sa. anu ma月食haw sa, u adingu nu lala’ anu maahtahpu ku bulad tu pakadh kui lala’ay tu bulad sa u 月全食han kuma hiniyay：u lidung nu lala’ anu adiding ku matahpuway bulad sa u mahiniyay u月偏食han kuyaan.

nasulitan nay pabalucu'ay a kawaw nu subana'ay a pu 2018-1

nasulitan ni Nuwa Watan o Kumud

kulit