Assimilation (Phonetik)
Assimiliation is n phonetisk Protsäs. Dät rakt two Soarten Assimilation, regressive un progressive Assimilation. Regressive Assimilation rakt dät ap maaste.
Regressive Assimilation
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Ju wirket ätter links, dät hat, dät n bestimd Luud n uur Luud beienfloudet, wät eer kumt.
Assimilation fon Steede
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Deerbie wäd n Luud fon sien Artikulationssteede leeken, so t.B. dät n, dät gewöönelk dentoal uutspreeken wäd:
- Foar dät veloare k of g annert dät n sik tou dät veloare ng [].
Biespil: en gouden Gong wäd tou eng goudn Gong []. Deeruut sjucht me, dät ju Assimilation nit altied apträt: in dät Biespil kumt ju Kombination n-g twäie foar, man bloot in dän eerste Fal rakt dät Assimilation.
- Foar dät bilabioale m, p, of b annert sik dät n tou dät bilabioale m.
Biespil: dien Määme wäd tou diem Määme [].
Assimilation fon Stämme
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Deerbie rakt dät two Haudräägele.
- Stämloosen Plosiv
- Stämloosen Plosiv + stämhaften Plosiv wäide tou ne stämhafte Luudgruppe.
Biespil: apbierge wäd tou abbierge [].
- Stämloos Wrieuweluud
- Stämloos Wrieuweluud + stämhaft Luud wäide tou ne stämhafte Luudgruppe.
Biespil: loos läite wäd tou looz läite [], wierbie z stoant foar stämloos Wrieuweluud [].
Progressive Assimilation
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Ju wirket ätter gjuchts, dät hat, dät n bestimd Luud n uur Luud beienfloudet, wät leeter kumt.
- Stämloos Wrieuweluud of stämloosen Plosiv + d fon litje Woude as di, dät, disse, dan, der, doo moaket dät d stämloos.
Biespil: ap dän Bierich wäd tou ap tän Bierich [].
- Dät s fon dät Foarwoud se wäd tou z [].
Biespil: wol se wäd tou wol ze [].
Ferbiendengen
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- Experimentelle Untersuchung zu Stimmhaftigkeitsunterschieden im Niederdeutschen.
- Assimilation im Saterfriesischen. (Meent fuul Uunräägelmäitegaide tou fienden).