Shtetet Papale

Shteti i Kishës
Patrimonio di San Pietro/Stato Pontificio (Italisht)
Patrimonium Sancti Petri/Status Ecclesiasticus (Latin)
Shteti i Kishës Patrimonio di San Pietro/Stato Pontificio (Italisht); Patrimonium Sancti Petri/Status Ecclesiasticus (Latin)
754–1870; Interregna (1798–1799, 1809–1814 dhe 1849–1850)
	Ngjyrat e këmbësorisë dhe flamuri civil "de facto" (shekulli i 19-të) Stema; (15th–19th cent.) Coat of arms; (Sede vacante)
	Himni: Marcia trionfale (1857–1870); Marshi i madh triumfal; Skeda:Gran Marcia Trionfale.ogg
	Mburoja Papale;
	Shtetet Papale më 1815 pas Luftërave Napoleonike
	Harta e Shteteve Papale (jeshile) në 1789 përpara se francezët të kapnin tokat papale në Francë, duke përfshirë enklavat e saj të Benevento dhe Pontecorvo në Italinë jugore, dhe Comtat Venaissin dhe [[Avignon] ]] në Francën jugore
Kryeqyteti	Roma; 41°54′00″N 12°29′15″E / 41.90000°N 12.48750°E
Gjuhët e zakonshme	Latinisht, Italisht, Oksitanisht
Besimi	Kisha Katolike Romake (Feja shtetërore)
Qeveria
Lloji i qeverisjes	Monarki absolute zgjedhore teokratike feudale; (756–1798; 1800–1809); Monarki absolute zgjedhore teokratike unitare; (1814–1848; 1850–1870); Monarki gjysmëkushtetuese zgjedhore teokratike unitare; (1848)
Papa
• 756–757 (first)	Stefani II
• 1846–1870 (i fundit)	Piu IX
Sekretari i Shtetit Kardinal
• 1551–1555 (i pari)	Girolamo Dandini
• 1848–1870 (i fundit)	Giacomo Antonelli
Kryeministri
• 1847–1848 (i pari)	Gabriele Ferretti
• 1848–1849 (i fundit)	C. E. Muzzarelli
Kuvendi	Parlamenti (1848)
Historia
• Dhurim i Pepinit	754
• Kodifikim	781
• Traktati i Venecias (pavarësia nga Perandoria e Shenjtë Romake)	1177
• Shpërbërja e 1-rë	18 shkurt 1798
• Deklaratat e Pallatit Schönbrunn	17 maj 1809
• Shpërbërja e dytë	20 shtator 1870
• Qyteti i Vatikanit	11 shkurt 1929
Popullsia
• 1853	3,124,668
Ekonomia
Monedha	Papal States scudo (deri më 1866); Lira papale (1866–1870);
Të dhëna të tjera
Paraprirë nga	Pasuar nga
	Perandoria Bizantine nën dinastinë Isauriane
Republika e Cospaia
Duka e Parmës dhe Piacenza
Republika e Tiberinës
Roman Republic (1798–1799)
Perandoria e Parë Franceze
Republika Romake (1849–1850)
Mbretëria e Italisë
Sot pjesë e	Italia; Franca; Qyteti i Vatikanit;

Shtetet Papale (italisht: Stato Pontificio; latinisht: Dicio Pontificia), zyrtarisht Shteti i Kishës (italisht: Stato della Chiesa [ˈstaːto della ˈkjɛːza]; latinisht: Status Ecclesiasticus),^[6] ishin një seri territoresh në Gadishullin Italian nën sundimin e drejtpërdrejtë sovran të Papës nga viti 756 deri më 1870.^[7] Ata ishin ndër shtetet kryesore të Italisë nga shekulli i 8-të deri në bashkimin e Italisë, midis viteve 1859 dhe 1870.

Shteti e kishte prejardhjen në ngritjen e krishterimit në të gjithë Italinë, dhe bashkë me të ndikimin në rritje të Kishës së Krishterë. Nga mesi i shekullit të 8-të, me rënien e Perandorisë Bizantine në Itali, Papati u bë efektivisht sovran. Disa sundimtarë të krishterë, duke përfshirë mbretërit frankë Karli i Madh dhe Pepin i Shkurti, dhuruan më tej toka për t'u qeverisur nga Kisha.^[8] Gjatë Rilindjes, territori papal u zgjerua shumë dhe Papa u bë një nga sundimtarët laikë më të rëndësishëm të Italisë, si dhe kreu i Kishës. Në kulmin e tyre, Shtetet Papale mbuluan shumicën e rajoneve moderne italiane të Lazios (që përfshin Romën), Marche, Umbria dhe Romagna, dhe pjesë të Emilia. Këto zotërime konsideroheshin si një manifestim i fuqisë së përkohshme të papës, në kundërshtim me primatin e tij kishtar.

Deri në vitin 1861, pjesa më e madhe e territorit të Shteteve Papale ishte pushtuar nga Mbretëria e Italisë. Vetëm Lazio, përfshirë Romën, mbeti nën kontrollin e përkohshëm të Papës. Në vitin 1870, Papa humbi Lazion dhe Romën dhe nuk kishte fare territor fizik, përveç Qyteti Lenonine të Romës, të cilin shteti i ri italian nuk e pushtoi ushtarakisht, pavarësisht aneksimit të Lacios. Në vitin 1929, udhëheqësi fashist italian Benito Musolini, kreu i qeverisë italiane, i dha fund problemit "I burgosuri në Vatikan" që përfshin një Itali të bashkuar dhe Selinë e Shenjtë duke negociuar Traktatin Lateran, të nënshkruar nga të dy palët. Ky traktat njohu sovranitetin e Selisë së Shenjtë mbi një entitet territorial ndërkombëtar të sapokrijuar, një qytet-shtet brenda Romës i kufizuar në një territor simbolik që u bë Qyteti i Vatikanit.

Referime

^ World Monarchies and Dynasties
^ Rome: A History in Seven Sackings
^ Historical Time Line of Charlemagne - Medieval Legal History
^ "Inno Pontificio e la sua storia" (në italisht). Statto della città del Vaticano. Arkivuar nga origjinali më 13 mars 2010. Marrë më 26 gusht 2021.
^ Statistica della popolazione dello Stato pontificio dell'anno 1853 (PDF) (në italisht). Ministero del commercio e lavori pubblici. 1857. fq. XXII. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2 mars 2018. Marrë më 1 mars 2018.
^ Frederik de Wit, "Status Ecclesiasticus et Magnus Ducatus Thoscanae" (1700) Arkivuar 2018-03-06 tek Wayback Machine
^ "Papal States". Encyclopaedia Britannica (në anglisht). 30 prill 2020. Arkivuar nga origjinali më 5 tetor 2021. Marrë më 11 gusht 2021.
^ "Papal States | historical region, Italy | Britannica". www.britannica.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2021-11-15. Marrë më 2021-11-21.

[1] World Monarchies and Dynasties

[2] Rome: A History in Seven Sackings

[3] Historical Time Line of Charlemagne - Medieval Legal History

[4] "Inno Pontificio e la sua storia" (në italisht). Statto della città del Vaticano. Arkivuar nga origjinali më 13 mars 2010. Marrë më 26 gusht 2021.

[census1853-5] Statistica della popolazione dello Stato pontificio dell'anno 1853 (PDF) (në italisht). Ministero del commercio e lavori pubblici. 1857. fq. XXII. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2 mars 2018. Marrë më 1 mars 2018.

[6] Frederik de Wit, "Status Ecclesiasticus et Magnus Ducatus Thoscanae" (1700) Arkivuar 2018-03-06 tek Wayback Machine

[7] "Papal States". Encyclopaedia Britannica (në anglisht). 30 prill 2020. Arkivuar nga origjinali më 5 tetor 2021. Marrë më 11 gusht 2021.

[8] "Papal States | historical region, Italy | Britannica". www.britannica.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2021-11-15. Marrë më 2021-11-21.

[1]