Gironde
Zhironda
Gironda (Ocitanisht) Gironde (Frëngjisht) | |
|---|---|
 Ndërtesa e prefekturës në Bordo | |
 Flamuri  Stema | |
 Vendndodhja e Zhirondës në Francë | |
| Shteti | Franca |
| Rajoni | Akuitania e Re |
| Prefektura | Bordo |
| Nënprefekturat | Arcachon Blaye Langon Lesparre-Médoc Libourne |
| Sipërfaqja | |
| • Gjithsej | 10.000 km2 (4,000 sq mi) |
| Popullsia (Janar 2020) | |
| • Gjithsej | 1.636.391 |
| • Vendi | 6 |
| • Dendësia | 000.016/km2 (000.042/sq mi) |
| Zona kohore | UTC+1 (CET) |
| • Verës (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Numri i departamentit | 33 |
| Qarqet | 6 |
| Kantonet | 33 |
| Komunat | 535 |
Zhironda ( /ʒ ɪ ˈ r ɒ n d / zhi-ROND, SHBA zakonisht /dʒ ɪ ˈ -/ ji-, [1] Frëngjisht: [ʒiʁɔ̃d] (
dëgjoni) ; Ocitanisht: Gironda , shqiptuar [dʒiˈɾundo] ; Shqip: Zhironda) është departamenti më i madh në rajonin Nouvelle-Aquitaine të Francës Jugperëndimore. I emërtuar sipas grykëderdhjes së Girondës, një rrugë ujore kryesore, prefektura e saj është Bordoja . Në vitin 2019, ajo kishte një popullsi prej 1,623,749 banorësh. [2] Rajoni i famshëm i verës Bordo është në Zhirondë. Ai ka gjashtë zona, duke e bërë atë një nga departamentet me më shumë qarqe ( Nord gjithashtu ka gjashtë, ndërsa Pas-de-Calais ka më shumë nga çdo departament, me shtatë).
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Zhironda është një nga 83 departamentet origjinale të krijuara gjatë Revolucionit Francez më 4 mars 1790. Ajo u krijua nga pjesë të provincave të mëparshme të Gujenës dhe Gaskonjës .
Nga 1793 deri në 1795, emri i departamentit u ndryshua në Bec-d'Ambès për të shmangur lidhjen me partinë politike Zhirondiste të Revolucionit Francez.
Në korrik 2022, Zhironda u prek nga zjarre të mëdha . [3]
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Zhironda është pjesë e rajonit aktual të Akuitanisë së Re dhe është i rrethuar nga departamentet e Landesit, Oltit-dhe-Garonës, Dordonjës dhe Sharentës-Detare dhe Oqeani Atlantik në perëndim. Me një sipërfaqe prej 10.000 km 2, Zhironda është departamenti më i madh në Francën metropolitane . Megjithatë, nëse përfshihen departamentet jashtëdetase, sipërfaqja e tokës së Zhirondës është zbehet në krahasim me 83,846 km 2 të Guajanës Franceze .
Zhironda është i mirënjohur për plazhin Côte d'Argent i cili është më i gjati në Evropë dhe kështu tërheq shumë surfistë në Lacanau çdo vit. Është gjithashtu vendlindja e Jacques-Yves Cousteau, i cili studioi detin dhe të gjitha format e jetës në ujë.
Duna e Madhe e Pyla në gjirin Arcachon pranë Bordosë është duna më e lartë e rërës në Evropë. [4]
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Qytetet kryesore
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Komuna më e populluar është Bordoja, prefektura. Që nga viti 2019, ka 7 komuna me më shumë se 30,000 banorë: [2]
| Komuna | Emri shqip | Popullsia (2019) |
|---|---|---|
| Bordeaux | Bordo | 260.958 |
| Mérignac | Merinjak | 72,197 |
| Pessac | Pesak | 65,245 |
| Talenca | Talencë | 43,820 |
| Villenave-d'Ornon | Navë-Ornon | 36754 |
| Saint-Médard-en-Jalles | Shën-Medardi-në-Jalë | 31808 |
| Bègles | Beglë | 30642 |
Turizmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]-
-
-
-
Gjiri Arcachon -
-
Château de la Brède, vendlindja e Monteskjësë -
Grykëderdhja e Zhirondës parë nga kapela e Blajës -
-
- ^ "Gironde". Collins English Dictionary. HarperCollins. Marrë më 28 gusht 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Populations légales 2019: 33 Gironde, INSEE
- ^ "Wildfires in Gironde, France, burn through 10,000 hectares". Sky News (në anglisht). Marrë më 2022-07-18.
- ^ C.G. (14 August 2009). Les Adresses de Mathilde Seigner et Fabien Onteniente. Le Figaro Magazine. (in frëngjisht)