Amarna

Amarna er det moderne namnet på eit omfattande arkeologisk område som primært er restane etter byen Akhetaten («Atens horisont» på egyptisk), som for ein kort periode var hovudstaden i Egypt. Byen vart bygd, men også fråflytta i løpet av kring femten år i siste halvdel av det 18. dynastiet, det vil seie i tidsrommet frå 1347 til 1332 fvt., under det nye riket.

Tell el-Amarna ligg i ørkenen nær den austlege elvebredda av Nilen i provinsen el-Minja, omtrent midt mellom dagens Kairo og Luxor (under det nye riket mellom Memfis og Teben). Kongen Akhenaten (også kjent som Amenhotep 4.) valde denne staden på grunn av at han låg politisk og strategisk til, men også på grunn av særskilde formasjonar i landskapet. Desse formasjonane var sentrale i dyrkinga av solskiva, guden Aten, som Akhenaten fremma til statsgud i staden for dei mange andre gudane. Fleire forskarar hevdar Akhenaten sitt religiøse ’eksperiment’ er det som seinare danna grobotn for monoteisme.

Byen var spreidd utover store delar av ørkensletta mellom Nilen og høgørkenen. Det er estimert at så mange som 20–30 000 menneske, beståande av byråkrati, soldatar, folk som var involvert i produksjon, og diverse tenestemenn og -kvinner, som alle følgde det kongelige hoff, budde i byen. Særleg mange budde det kring dei store palassområda, men ein har også funne spor etter fleire mindre arbeidarlandsbyar på sletta mellom byen og høgørkenen.