Barnaba
Za ostala značenja, vidi Barnaba (razvrstavanje).
| Sveti Barnaba/Varnava | |
|---|---|
 Ikona Svetog Varnave | |
| Apostol Antiohije i Cipra | |
| Rođen/a | nepoznat, Cipar |
| Umro/la | 61, Salamina na Cipru |
| Štuje se u | Rimokatolička crkva, pravoslavne crkve, Istočne crkve, Anglikanska zajednica, Luteranska crkva |
| Kanoniziran/a | Pre-kongregacija |
| Glavno svetište | Manastir sv. Varnave u Famagusti na Cipru[1] |
| Kalendar svetaca | 11. jun |
| Atributi | Hodočasnički štap; maslinova grana; držanje Evanđelja po sv. Matiji |
| Zaštitništvo | Cipar, Antiohija, protiv tuče, zazivan kao mirotvorac |
Varnava ili Barnaba (starogrčki: Βαρναβᾶς), po rođenju Josif, je bio ranohrišćanski propovednik i apostol.
Josija Varnava je među hrišćanima helenistima po svoj prilici imao vodeću ulogu.[2] Jedno vreme je bio saradnik apostola Pavla na misionarskim putovanjima, ali se kasnije sa njim razišao.
Josif Barnaba je bio Jevrejin (Levit) helenista iz dijaspore, rodom sa Kipra.[2] Dela apostolska opisuju da je bio “izvrstan čovek, pun Duha Svetoga i vere”.[3] Bio je veoma pobožan i darežljiv, a Biblija spominje da je prodao komad zemlje koji je imao da bi podelio stečeni novac apostolskoj zajednici.
Prvi jevrejski hrišćani, među koje je spadao i Barnaba, su se striktno držali Mojsijevog zakona. Jerusalimska zajednica je veoma poštovala Varnavu, koji se u Antiohiji pojavljuje kao prvi vođa hrišćana. Njegova uloga je bila bitna u očuvanju jedinstva između crkvi Antiohije i Jerusalima.[2]
Varnava je bio aktivan u propovedanju mnogo pre Pavlovog primanja hrišćanstva. Nakon Pavlovog preobraćenja, postali su bliski suradnici.
Prvi prijem „nejevreja“ u jevrejsku hrišćansku zajednicu dogodio se s potpunom saglasnošću vođstva hrišćanske zajednice u Jerusalimu pre 46–47. godine, kada su Pavle i Varnava posetili Jerusalim da bi doneli pomoć hrišćanske zajednice u Antiohiji za zajednicu u Jerusalimu.[2] Nakon prihvatanja neznabožaca u hrišćansku zajednicu, Crkva čini dalji korak u traženju neznabožaca misionarskom metodom. Dok je u početku propoved bila upućena samo Jevrejima, ovim potezom i „Grci“ postaju objekat „milosti Božije“. Pavle, zajedno sa Varnavom, predstavlja možda inicijatora ovog plana.[2]
Barnaba je sa Pavlom krenuo u propovedničku misiju (Dela 9:26-28), na prvo misionarsko putovanje (47–48) koje počinje u Antiohiji i obuhvata Kipar, Pergu i Pamfiliju, Antiohiju Pisidijsku, gradove Likaonije (severna Galatija), kao Ikoniju, Listru i Derve. Varnava je bio veoma uticajan među hrišćanima. U gradu Listri, ljudi su prozvali Varnavu Zevsom (vrhovno božanstvo), dok su za Pavla odabrali ime Hermes (glasnik bogova) (Dela 14:12). U svim ovim gradovima i oblastima Galatije osnivane su zajednice koje čine hrišćani Jevreji i nejevreji, koji u početku žive harmonično bez naročitih problema, kao što je bio slučaj u Antiohiji.[2]
Prva ozbiljna kriza u pogledu položaja „nejevreja“ u hrišćanstvu nastaje u Galatiji i Antiohiji 49. godine, kada se postavlja veliko pitanje obaveznosti obrezanja hrišćana.[2] Među hrišćanima su se razvile dve različite struje, usled čega je došlo do razlaza između Varnave i Pavla. Judeohrišćani su propovedali jevanđelje samo Jevrejima (Dela 11:19), dok je Pavle želeo da se ona propovedaju svim narodima. Pavle je želeo da ukine obrezivanje i ostale zakone kojih su se oni pridržavali (Dela 21:21), zbog čega je sav Jerusalim bio u pometnji (Dela 21:31).
Varnava je verovao da ljudi neće zaslužiti spasenje ukoliko se ne obrežu po običaju Mojsija i ostalih poslanika. Pošto nije hteo da se odrekne zakona, postao je protivnik Pavlovog učenja koje nije insistiralo na zakonu. Između njih dvojice “...dođe do zaoštrenosti, tako da se rastaše jedan od drugoga” (Dela 15:39).
Pavlovo učenje je potisnulo judeohrišćansko na prvom Jerusalimskom saboru oko 50. godine.
Postradao je na ostrvu Kipru od Jevreja, bio je kamenovan 61. i bio je sahranjen iza zapadnih vrata grada Salamine.
Pripisivana mu je i Barnabina poslanica koja, verovatno zbog opadanja judeohrišćanstva, nije uključena u Bibliju. Postoje i Dela Barnabina iz 5. veka.
Njegovim imanom je nazvano i Jevanđelje po Varnavi, koje se datira u 16. vek.
Barnaba se i danas slavi kao osnivač Crkve na Kipru.[2]
- Biography of St Barnabas Arhivirano 2008-07-08 na Wayback Machine-u
- Gospel of Barnabas
- The Ecole Glossary about Barnabas Arhivirano 2005-10-30 na Wayback Machine-u
- The Epistle of Barnabas
- St. Barnabas the Apostle
- Jewish Encyclopedia: Barnabas
- Parish of St Barnabas in Tunbridge Wells, England, UK
- Barnabas Community Church, Shrewsbury, England, UK
- Cyprus44, the North Cyprus Guide: St Barnabas Monastery and Icon Museum