Prijeđi na sadržaj

Geografija Egipta

Izvor: Wikipedija
Egipatsko selo, južno od Kaira

Geografski položaj Egipta je izuzetno povoljan. Sinajsko poluostrvo predstavlja kopneni most koji povezuje Egipat sa Azijom. Sredozemnim morem povezan je sa Evropom, a Suecki kanal predstavlja važan trgovački čvor između dva kontinenta.

Na severu je Sredozemno more, na istoku Gaza, Izrael i Crveno more; na jugu Sudan i na zapadu Libija. Maksimalna dužina sever-jug iznosi 1105 km i maksimalna širina 1129 km. Površina Egipta iznosi 997,739 km². Manje od desetine od ukupne teritorije Egipta je naseljeno i civilizovano. Teritorija obuhvata dolinu i deltu Nila, određen broj zemlju duž Sueckog kanala koji povezuje Sredozemlje sa Sueckim zalivom, rukavcem Crvenog mora.

Reljef

[uredi | uredi kod]
Lokacija jezera Naser

Više od 90% teritorije zauzimaju pustinje, uključujući Libijsku (tzv. Zapadnu pustinju) na zapadu; deo Sahare, Arabijsku pustinju (tzv. Istočnu) koja graniči sa Crvenim morem i Sueckim zalivom, na istoku. Libijska pustinja poznata je kao «veliko peskovito more» u kome postoji nekoliko depresija od kojih je najveća Katara. Od pustinjskih oaza u Libijskoj pustinji najpoznatija su: Barija, Daktila, Karija, Farafra i mnoge druge.

Na izrazitom jugu duž granice sa Sudanom nalazi se Nubijska pustinja, ogromna teritorija kamenih površina i peskovitih dina. Sinajsko poluostrvo obuhvata peskovite pustinje na severu i ogromne planinske vence na jugu sa zastrašujućim vrhovima koji se izdižu i do 2100 m iznad Crvenog mora. Planina Katarina (Džabal Katrinah, 2637 m) najveća je planina u Egiptu. Nalazi se na Sinajskom poluostrvu kao i planina Sinaj (Džabal Musa) gde je prema hebrejskoj Bibliji Mojsije primio deset božijih zapovesti.

Reka Nil ulazi u Egipat iz Sudana i teče severno prema Sredozemnom moru. Svojom celom dužinom od južne granice do Kaira Nil podseća na dugi hodnik, jer se iznad njegove doline izdižu visoke stene.

Južno od grada Idfua dolina Nila retko da dostiže širinu veću od 3 km. Od Idfua do Kaira prosečna širina doline iznosi čak i do 23 km i veći deo zapadne strane je iskorišten za poljoprivredu. Oko Kaira dolina se stapa sa deltom i zauzima 250 km sredozemne obale. Nanosi aluvijalnog mulja i drugog rečnog materijala posle poplava Rozete, Damijete i drugih reka načinili su deltu najplodnijom regijom Egipta. Ipak, iako poplave donose plodan mulj [Asuan] čini sve da smanji godišnji broj poplava, zbog erozije u priobalnom području koju vrši slana voda.

U Egiptu postoji mnogo jezera. Jezero Naser, ogromni rezervoar blizu Asuana, prostire se od Sudanske granice. Niz plitkih i slanih jezera smešteni su na krajevima delte prema moru. Drugo veće jezero je Birkat Kvarun koje se nalazi u unutrašnjosti tj. u pustinji severno od grada Fajum.

Klima

[uredi | uredi kod]
Peščana oluja

Egipat se nalazi u suptropskom području. Klimu odlikuju vruća i suva leta i tople zime, tj. topli periodi od maja do septembra i hladni od novembra do marta. Najviše temperature u oba perioda uslovljene su severnim vetrovima. U obalnim područjima prosečne temperature kreću se od maksimalne 37°C do minimalne 14°C. Velika temperaturna variranja najčešća su pojava u pustinjama od maksimalne dnevne 46°C do minimalnih 6°C tokom noći. Tokom zimskog perioda temperature tokom noći padaju i do 0º. Područja sa najvećom vlažnosti nalaze se duž sredozemne obale, a prosečna kol. padavina iznosi 200 mm godišnje, dok je prosečna količina padavina u Kairu samo 26 mm godišnje, a u pustinjskim oblastima kiša pada jednom u nekoliko godina. Količina padavina opada idući ka jugu, dok temperatura raste.

Kamsin (suv i topao pustinjski olujni vetar) javlja se u aprilu i maju, a dostiže brzinu i do 150 km/h.

Nil je druga reka po dužinina na svetu, duga 6497 km. Njen tok kroz Egipat je dug 1550 km, a površina delte Nila je 24.000 km².

Nil ulazi u Egipat kod Vadi Halfe na njegovoj južnoj granici. Teče kroz pustinju 1,5-2 km širokom dolinom do Asuana. Od Asuana, pošto pređe svoju poslednju kataraktu, Nil teče kroz dolinu koja se širi od 5-20 km i proteže do Kaira nekih 700 km. Daljih 300 km do mora prolaze vode Nila kroz vrlo prostranu deltu, razgranatu u mnogo rukavaca. Delta završava sa lagunskom obalom dugom 250 km.

Dolinu i deltu Nila pokriva izuzetno plodno zemljište koje je reka hiljadama godina taložila u sloj debeo 10-12 m. Svake godine od avgusta do oktobra vodostaj Nila poraste, reka se izlije iz korita i poplavi svoju dolinu i deltu. Posle povlačenja ostavlja za sobom mulj koji obnavlja plodnost tla.

Na teritoriji Egipta Nil ne prima nijedanu stalnu pritoku. Klima koja vlada nad dolinom je izrazito topla, pustinjska. Samo morska obala poznaje kiše. U dolini Nila vlada trajna vedrina. Vegetacijsko doba uopšte se ne prekida; biljke neprestano rastu i dozrijevaju. Te prirodne okolnosti stvorile su od doline Nila najveću rečnu oazu na svetu. Koliko se može iz istorijskih izvora zaključiti ljudi se već 6.000 godina koriste tim tlom i poplavama Nila: grade kanale, podižu nasipe, izvlače vodu, sve do naših dana.

Osim plodnog tla i nilske vode priroda je obdarila Egipat i značajnim rudnim bogadstvom. Na Sinajskom poluostrvu i u crvenomorskom primorju ima izdašnih izvora nafte. U tom primorju javljaju se i fosfati. Zapadno od delte u sredozemnom primorju ima kamene soli.