Ika suyu
Apariencia
| ||
---|---|---|
Naska siq'ikuna, Ika suyu | ||
Ika suyu | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Piruw | |
Tinkurachina siwikuna | ||
Pruwinsyakuna | 5 | |
Distritukuna | 43 | |
Uma llaqta | Ika | |
Simikuna | kastilla simi | |
Runakuna | 638.922 () | |
Runa ñit'inakuy | - runa / km² | |
Hallka k'iti kanchar | 21 305,51 km² | |
Hanaq kay | 4 893 m | |
Kamasqa wata | 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1866 watapi | |
Kamachiq runa | Javier Gallegos Barrientos (2019-2022) | |
Karu rimay yupay | ||
Pacha suyu | UTC-5 | |
Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
Kastilla simipi llika tiyanan | www.regionica.gob.pe | |
Ika suyup pruwinsyankuna | ||
Ika suyu (aymara simipi: Ika jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Ica) nisqaqa Piruw mama llaqtayuq huk suyum. Uma llaqtanqa Ika llaqtam. Aqu aqu suyupimi kaykan. Hatun qucha manyanpi.
Wiñay kawsay
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Kamasqa 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1866 watapi.
Allpa saywachi
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Amachasqa sallqa suyukuna: Paraqas mama llaqta waripacha churasqa
- Mayukuna: San Huwan mayu (Chincha pruwinsyapi), Pisqu mayu, Ika mayu, Hatun mayu (Palpa pruwinsyapi Naska pruwinsyapiwan).
- Q'asakuna: Yana Caccha (4.400 m) (Chincha pruwinsyapi), Rumi Chakana (4.200 m) (Chincha pruwinsyapi).
- Wat'akuna: San Qallan wat'a, Wallistas wat'akuna, Chakwaskaq wat'a (Independencia), Chincha wat'akuna.
- Quchakuna: Wakachina qucha
Yurakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- (Cressa truxillensis)
- (Distichlis spp.)
- (Gigartina chamissoi)
- (Gigartina glomerata)
- Uqa (Oxalis spp.)
- (Porphyra columbina)
- (Sesuvium spp.)
- (Solanum ferreyrae)
- (Tetragonia pedunculata)
- (Ulva fasciata)
- (Ulva papenfussii)
Uywakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Ukumari asuka (Arctocephalus australis)
- (Calidris alba)
- (Calidris mauri)
- (Calidris pusilla)
- Suyuntu (Cathartes aura)
- (Charadrius sempalmatus)
- (Chelonia agassizzii)
- (Dermochelys coriacea)
- (Larosterna inca)
- (Lepidochelys olivacea)
- (Lutra felina)
- (Microlophus peruvianus)
- (Otaria byronia)
- (Pelecanoides garnotii)
- (Pelecanus thagus)
- Wanay (Phalacrocorax bougainvillii)
- Tukuku (Phoenicopterus chilensis)
- (Phyllodactylus angustidigitus)
- Sichura atuq (Pseudalopex sechurae)
- Patranka (Spheniscus humboldti)
- (Sterna elegans)
- (Sterna lorata)
- (Sterna maxima)
- (Sula variegata)
- Delphin (Tursiops truncatus)
- Kuntur (Vultur gryphus)
Pulitika Rakiy
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Pichqa pruwinsyanmi kan, tawa chunka kimsayuq distritunmi kan.
Pruwinsya | Uma llaqta |
---|---|
Chincha | Hanan Chincha |
Ika | Ika |
Naska | Naska |
Palpa | Palpa |
Pisqu | Pisqu |
Simikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Pruwinsya | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
---|---|---|---|---|
Chincha | 169,099 | 97.2 | 4,597 | 2.6 |
Ika | 274,804 | 94.3 | 16,200 | 5.6 |
Naska | 48,143 | 91.5 | 4,303 | 8.2 |
Palpa | 10,752 | 92.1 | 902 | 7.7 |
Pisqu | 107,612 | 95.2 | 5,192 | 4.6 |
Llapan | 610,410 | 95.0 | 31,194 | 4.9 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [1]
Yachachiy
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Wawa wasikuna : 394
- Huch'uy yachay wasikuna: 574.
- Chawpi yachay wasikuna: 181
- Yachay sunturkuna
Suyupi paqarisqa
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Apaykachana
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Kamachiq runa
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- 2019-2022:
- 2015-2018: Fernando Cillóniz
- 2011-2014: Alonso Navarro
- 2007-2010: Rómulo Triveño
- 2003-2006: Manuel Tello.
Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Puykukuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Ika suyu | ||
---|---|---|
Uma llaqta: Ika | ||
Pruwinsyakuna: Chincha • Ika • Naska • Palpa • Pisqu | ||
Amachasqa sallqa suyukuna: Paraqas mama llaqta risirwa | ||
Quchakuna: Wakachina qucha | ||
Mayukuna: Ika mayu • Pisqu mayu | ||
Wat'akuna: San Gallán wat'a • Ballestas wat'akuna • La Vieja wat'a • Chincha wat'akuna | ||
Mawk'a llaqtakuna: Naska siq'ikuna • Pukatampu • Qhawachi |
Suyukuna (Piruw) | ||
---|---|---|
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |