Przejdź do zawartości

szmata

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
szmaty (1.1)
wymowa:
IPA[ˈʃmata], AS[šmata] ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) kawałek tkaniny, zwykle brudnej
(1.2) liche, bezwartościowe ubranie
(1.3) przen. pogard. wulg. człowiek bezwartościowy[1]
(1.4) przen. wulg. kobieta rozwiązła seksualnie[1]
(1.5) przen. środ. bramka zdobyta po nieudolnej interwencji bramkarza[1]; słaby, lekki strzał nieobroniony przez bramkarza
(1.6) przen. pogard. gazeta, zwłaszcza brukowa lub kolaboracyjna
(1.7) przen. pot. żegl. lm szmaty: żagle
(1.8) przen. pogard. o jakimś dokumencie, piśmie, legitymacji
(1.9) przen. pot. uczn. ocena niedostateczna[1]
odmiana:
(1.1-9)
przykłady:
(1.1) Wziąłem jedną ze szmat i wytarłem ręce brudne od smaru.
(1.1) Dłoń miał owiniętą szmatami, które szybko przesiąkały krwią.
(1.2) Podszedł do mnie pijak ubrany w śmierdzące szmaty i prosił o dwa złote na piwo.
(1.3) Po co odmawiasz? To firmowa szmata, zaraz nam przyniesie dwie gorące kawy.
(1.4) Sąd powinien zabrać dziecko tej szmacie.
(1.4) Nie chcę mieć nic wspólnego z szmatą.
(1.5) Bramkarz Liverpoolu wpuścił szmatę.[2]
(1.7) W górę szmaty ciąg Jolly![3]
(1.9) Po pierwszym egzaminie posypały się same szmaty, jednak mało kto się tym przejął.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) ścierka; reg. śl. hadra
(1.2) ciuch; reg. śl. hadra
(1.3) szmaciarz, ścierwo
(1.4) kurwa, dziwka; reg. śl. gónka, reg. śl. hadra
(1.6) szmatławiec
(1.7) ożaglowanie
(1.9) pała, laga, jedynka, lufa
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. szmaciarz mos, szmaciara ż, szmatławiec mzw/mrz, szmacianka ż, szmaciak mzw, szmateks mrz, szmaciar m, szmacenie n, oszmacenie n, zeszmacenie n
zdrobn. szmatka ż, szmateczka ż
czas. szmacić ndk., oszmacić dk., zeszmacić dk.
przym. szmaciany, szmaciarski, szmatławy, szmateksowy
przysł. szmatławo, szmaciarsko
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Maciej Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 83-01-14631-1, ISBN 978-83-01-14631-3, s. 302.
  2. z Internetu
  3. z piosenki żeglarskiej W górę szmaty, sł. Janusz Sikorski, Marek Siurawski