funkcjonariusz

wymowa:

IPA: [ˌfũŋkt͡sʲjɔ̃ˈnarʲjuʃ], AS: [fũŋkcʹi ̯õnarʹi ̯uš], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• -nk- • akc. pob.• i → j 

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) adm. pracownik służb państwowych, zwykle mundurowych np. policji lub służby więziennej^[1]; zob. też funkcjonariusz w Wikipedii

(1.2) polit. działacz partii rządzącej piastujący wysokie stanowisko

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	funkcjonariusz	funkcjonariusze
dopełniacz	funkcjonariusza	funkcjonariuszy / funkcjonariuszów[2]
celownik	funkcjonariuszowi	funkcjonariuszom
biernik	funkcjonariusza	funkcjonariuszy / funkcjonariuszów
narzędnik	funkcjonariuszem	funkcjonariuszami
miejscownik	funkcjonariuszu	funkcjonariuszach
wołacz	funkcjonariuszu	funkcjonariusze

przykłady:

(1.1) Znajomy mojego brata jest funkcjonariuszem Policji.

(1.1) (…) funkcjonariusze z Bogatyni (woj. dolnośląskie) dorabiali, handlując narkotykami we Wrocławiu, Wałbrzychu, Jeleniej Górze^[3].

składnia:

(1.1) funkcjonariusz + D. • funkcjonariusz + przym.

kolokacje:

(1.1) funkcjonariusz policji / straży miejskiej / straży pożarnej / służby więziennej / straży granicznej / żandarmerii wojskowej / straży ochrony kolei / służby ochrony / służby penitencjarnej / inspekcji celnej / biura ochrony rządu / straży marszałkowskiej • funkcjonariusz celny / międzynarodowy • funkcjonariusz publiczny

synonimy:

(1.2) aparatczyk

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) pracownik

(1.2) działacz partyjny

hiponimy:

(1.1) policjant, sokista, strażnik, strażak, czekista, komornik, ubek, borowik, celnik, wopista, tajniak, żandarm

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. funkcja ż, funkcjonowanie n, zafunkcjonowanie n, funkcyjność ż, funkcjonalność ż

forma żeńska funkcjonariuszka ż

czas. funkcjonować ndk., zafunkcjonować dk.

przym. funkcyjny, funkcjonalny

przysł. funkcjonalnie

związki frazeologiczne:

etymologia:

niem. Funktionär < franc. fonctionnaire < łac. functio^[4]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) functionary, officer
• bułgarski: (1.1) функционер m
• duński: (1.1) betjent w; (1.2) partifunktionær w
• esperanto: (1.1) funkciisto
• francuski: (1.1) fonctionnaire m
• hiszpański: (1.1) funcionario m
• niemiecki: (1.1) Funktionär m
• portugalski: (1.1) funcionário m
• rosyjski: (1.1) функционе́р m; (1.2) функционе́р m
• sanskryt: (1.1) पुरुष m
• ukraiński: (1.1) функціонер m
• włoski: (1.1) funzionario m

źródła: