Wikipedysta:Martazaza/brudnopis

Almikowate

Solenodontidae
Gill, 1872
Almik kubański, ilustracja z 1863 r. Almiki nie mają zgrabnej sylwetki, a ich ogon przypomina ogon szczura
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	ryjówkokształtne
Rodzina	almikowate
Rodzaje
Solenodon Brandt, 1833 – almik
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Almikowate, almiki, myszoryjki (Solenodontidae) – monotypowa rodzina ssaków owadożernych z rzędu ryjówkokształtnych (Soricomorpha). Są to nocne ssaki o wydłużonym pysku, przypominającym ryjek ryjówki. Występowały kiedyś na całym obszarze Ameryki Północnej. Obecnie Hispaniolan Solenodon (Solenodon paradoxus) żyje jedynie na wyspie Haiti, zajmując tereny od suchych nizinnych lasów do wysokich sosnowych lasów i Arredondoi Solenodon (Solenodon cubanus) na wsypie Kuba. Almiki wielkością i pokrojem zbliżone są do szczura. Odżywiają się bezkręgowcami wykopywanymi z ziemi. Ślina obu gatunków zawiera jad.

Almiki przypominają duże ryjówki i są często do nich porównywane. Mają wydłużony, elastyczny pysk, co umożliwia zwierzęciu badanie wąskich szczelin, gdzie może się ukrywać potencjalna zdobycz. Charakterystyczne są również: długi, nagi, łuszczący się ogon, bezwłose stopy i małe oczy. Kubański solenodon jest mniejszy niż jego hispaniolański odpowiednik. Myszoryjki mają od 28 do 32 cm od nosa do zadu, ważą od 0,7 do 1,0 kg. Arredondoi Solenodon jest czarno-brązowy na szyi i plecach, podczas gdy Hispaniolan Solenodon jest ciemnobrązowy z żółtawym odcieniem na pysku. Almikowate są znane z piżmowego, koziego zapachu.

Solenodony mają kilka niezwykłych cech, z których jedną jest pozycją dwóch sutków samicy, prawie na pośladkach zwierzęcia, a drugą jest jadowita ślina. Almikowate należą do garstki jadowitych ssaków. Skamieniałości wskazują, że niektóre inne, obecnie wymarłe już organizmy ssaków, również miały podobny system wydzielania jadu. Wskazuje to, że najbardziej charakterystyczna cecha myszoryjków mogła być pradawną cechą ssaków, która została utracona w większości współczesnych przedstawicieli i zachowała się tylko u niektórych gatunków. Solenodon był często nazywany "żywą skamieliną", ponieważ w przybliżeniu pozostawał niezmieniony przez ostatnie 76 milionów lat.

Ślina almikowatych wypływa ze zmodyfikowanych gruczołów ślinowych w żuchwie, poprzez rowki z dolnych siekaczy. "Solenodon" pochodzi od greckiego "zęba rowkowego". Mieszkańcy zachodnich Indii od dawna wiedzą o jadowitym charakterze ukąszenia alimkowatych. Badania naukowe nad naturą śliny ssaków wykazały, że jest bardzo podobny do neurotoksycznego jadu niektórych węży. Solenodony wytwarzają jad w powiększonych gruczołach pod-pachowych i tylko wstrzykują go poprzez ich dolny zestaw zębów. Objawy ich ugryzienia to między innymi: depresja ogólna, trudności w oddychaniu, paraliż i drgawki; wystarczająco duże dawki spowodowały śmierć w badaniach laboratoryjnych na myszach.

Ich dieta składa się głównie z owadów, dżdżownic i innych bezkręgowców, ale także nawet niektóre żywe kręgowce, takie jak małe gady czy płazy. Wiadomo też, że żywią się owocami, korzeniami i warzywami. Piją podczas kąpieli. Dane te zostały zebrane podczas obserwacji almikowatych znajdujących się w niewoli.

Solenodony mają stosunkowo niespecjalistyczne uzębienie: 3.1.3.3/3.1.3.3.

Samice almikowatych rodzą w norach od jednego do dwóm młodym, jeśli pojawi się następne potomstwo, stanie się niedożywione i umrze. Okres karmienia może trwać do siedemdziesięciu pięciu dni. Młode pozostają z matką przez kilka miesięcy i początkowo podążają za nią, zawieszając się na jej wydłużonych strzykach. Po osiągnięciu dojrzałości myszoryjki są samotnymi zwierzętami i rzadko wchodzą w interakcje, z wyjątkiem rozmnażania. Współczynnik reprodukcyjny solenodonów jest stosunkowo niski (produkują tylko dwa mioty rocznie). Samce nie pomogą w opiece nad młodymi.

Almikowate budują swoje domy w krzaczastych obszarach leśnych. W ciągu dnia szukają schronienia w jaskiniach, norach lub pustych kłodach. Łatwo je sprowokować. Mówi się, że Solenodony wydają dźwięki podobne do świni lub ptaka, gdy czują się zagrożone. Jeśli chodzi o drapieżnictwo, używają one serii odgłosów, które wytwarzają fale dźwiękowe odbijające się od obiektów na swojej drodze. Ta forma echolokacji jest głównym sposobem nawigacji, a także znalezienia źródła pożywienia, ponieważ mają wyjątkowo małe oczy i słabo widzą. Dobrze rozwinięty zmysł słuchu, w połączeniu z ponadprzeciętnym węchem pomaga przetrwać solenodonowi pomimo braku rozwiniętego zmysłu wzroku

Oba zachowane gatunki są zagrożone z powodu drapieżnictwa małej azjatyckiej mangusty (Herpestes javanicus auropunctatus), która została wprowadzona w czasach kolonialnych do polowania na węże i szczury, a także dzikich kotów i psów. Uważano, że kubański solenodon wyginął, do czasu znalezienia żywego okazu w 2003 r. Solenodon Marcana (Solenodon marcanoi). Solenodon Hispaniolana był kiedyś uważany za wymarły, prawdopodobnie ze względu na jego skryte i nieuchwytne zachowanie. Ostatnie badania dowiodły, że gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony na wyspie Hispaniola, ale nie toleruje degradacji siedlisk. Działalność ludzka miała niekorzystny wpływ na populację Almikowatych. Rozwój człowieka na Kubie i Hispanioli spowodował fragmentację i utratę siedlisk, przyczyniając się do zmniejszenia zasięgu i liczby osobników.

Kiedy naukowcy szukają Almikowatych w świetle dziennym, zwracają uwagę na następujące ślady ich obecności:

• Dziury, które stworzenia robią w ziemi swoimi długimi nosami, szukając owadów, które mogą upolować i zjeść. Po stosunkowo długim okresie czasu będą pokryte liśćmi, ale świeża dziura będzie pokryta wilgotną ziemią.
• Zadrapania w pniach, które zostały wykonane za pomocą długich pazurów.
• silny, piżmowy, kozi zapach wydostający się z nory.

Zbieranie nowych informacji na temat Almikowatych jest znaczące, ponieważ niewiele wiadomo na temat obecnej ekologii, zachowania, stanu populacji i genetyki, a bez tej wiedzy naukowcom trudno jest zaprojektować skuteczną ochronę. Przetrwanie myszoryjków jest niepewne, o ochronie mówi się w ramach projektu "Last Survivors Project", który współpracuje z rządem dominikańskim. W 2009 r. sfinansowano pięcioletni plan, który został wprowadzony w celu przeprowadzenia badań terenowych, odkrycia najlepszych sposobów ochrony oraz zorganizowania narzędzi monitorowania w celu zapewnienia ich długotrwałego przetrwania.

1. Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 62-63. ISBN 978-83-88147-15-9.
2. ↑ ^{Skocz do: a b} Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Solenodon. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-08-03]

1. Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
2. Hutterer, R. (2005). "Order Soricomorpha". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M. Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 222–223. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
3. Whidden, H. P.; Asher, R. J. (2001). "The origin of the Greater Antillean insectivorans". In Woods, Charles A.; Sergile, Florence E.Biogeography of the West Indies: Patterns and Perspectives. Boca Raton, London, New York, i Washington, D.C.: CRC Press. pp. 237–252. ISBN 0-8493-2001-1.
4. Savage, RJG; Long, MR (1986). Mammal Evolution: an illustrated guide. p. 51. ISBN 0-8160-1194-X.
5. Brandt, Adam L.; Grigorev, Kirill (April 2016). "Mitogenomic sequences support a north–south subspecies subdivision within Solenodon paradoxus". Mitochondrial DNA Part A. 28 (5). doi:10.3109/24701394.2016.1167891.
6. Brace, Selina; Thomas, Jessica A.; Dalén, Love; Burger, Joachim; MacPhee, Ross D.E.; Barnes, Ian & Turvey, Samuel T. (13 September 2016). "Evolutionary history of the Nesophontidae, the last unplaced Recent mammal family". Molecular Biology and Evolution (Epub ahead of print). 33: 3095–3103. doi:10.1093/molbev/msw186. PMID 27624716.
7. Solenodon Genome Sequenced | Genetics | Sci-News.com
8. Ley, Willy (December 1964). "Anyone Else for Space?". For Your Information. Galaxy Science Fiction. pp. 94–103.
9. Brace, Selina; Thomas, Jessica A.; Dalén, Love; Burger, Joachim; MacPhee, Ross D.E.; Barnes, Ian; Turvey, Samuel T. (13 September 2016). "Evolutionary history of the Nesophontidae, the last unplaced Recent mammal family". Molecular Biology and Evolution (Epub ahead of print). 33: 3095–3103. doi:10.1093/molbev/msw186. PMID 27624716
10. "Solenodon". Columbia Encyclopedia (6th ed.). 1 Wrzesień 2013.
11. Nicoll, Martin (1984). Macdonald, D., ed. The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. pp. 748–749. ISBN 0-87196-871-1.
12. Morelle, Rebecca (2009-01-09). "Venomous mammal caught on camera (video)". BBC News. Retrieved 2010-05-31.
13. "Solenodons: Solenodontidae - Behavior And Reproduction". źródło: Animal Life .
14. Ligabue-Braun, Rodrigo; Verli, Hugo; Carlini, Célia Regina (2012). "Venomous Mammals: A Review". Toxicon. 59 (7): 680–695. doi:10.1016/j.toxicon.2012.02.012
15. Willson, Judith. "Solenodons". Animal Facts and Resources
16. Eisenberg, J. F.; Edwin, G. (1966). "The Behavior of Solenodon paradoxus in Captivity with Comments on the Behavior of other Insectivora" (PDF). Zoologica. 51 (4): 49–60. Retrieved 24 October2012
17. "Hispaniolan Solenodon: Reproduction". Hannah Lawinger.
18. "Solenodons". animal.discovery.com. Archived from the originalon 2013-08-06.
19. "Solenodon marcanoi". IUCN Redlist. Retrieved 16 March 2018.
20. Turvey, S. T.; Meredith, H. M. R.; Scofield, R. P. (2008). "Continued survival of Hispaniolan solenodon Solenodon paradoxus in Haiti". Oryx. 42 (4): 611–614. doi:10.1017/S0030605308001324
21. Cohn, Jeffrey P. (February 2010). "Opening Doors to Research in Cuba". BioScience. 60 (2): 96–99. doi:10.1525/bio.2010.60.2.3.
22. Morelle, Rebecca. "Solenodon hunt: On the trail of a 'living fossil'". BBC News.
23. "Adaptation". Hispaniolan Solenodon.
24. Theusch, Melissa. "Cuban Solenodon". Animal Diversity Web
25. "Hispaniolan Solenodon". Edge of Existence. The Zoological Society of London.
26. "Solenodon". Durrell Wildlife Conservation Trust.
27. Last Survivors". lastsurvivors.org