Vaduz

Ten artykuł dotyczy gminy w Szwajcarii. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Vaduz

gmina
Herb Flaga
Państwo	Liechtenstein
Region	Oberland
Powierzchnia	17,28 km²
Wysokość	460
Populacja (30 czerwca 2022) • liczba ludności	5771
• gęstość	334 os./km²
Kod pocztowy	9490
Tablice rejestracyjne	FL
Położenie na mapie
47°08′24,0″N 9°31′17,3″E/47,140000 9,521472
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Vaduz (wymowa^ⓘwymowa; IPA: [faˈdʊʦ]) – gmina (Politische Gemeinde) w Liechtensteinie oraz jego stolica, siedziba administracyjna regionu Oberland, Landtagu, rządu, Sądu Najwyższego i Rodziny Książęcej.

Gmina Vaduz znajduje się w zachodniej, najgęściej zaludnionej części kraju i jest zamieszkiwana przez 5771 osób. Powierzchnia gminy wynosi 17,28 km². Vaduz nie stanowi samodzielnego ośrodka miejskiego, a wraz z sąsiednimi gminami Schaan i Triesen tworzy aglomerację o łącznej populacji 17 243 (30 czerwca 2022). Do gminy należy sześć eksklaw.

Pochodzenie nazwy „Vaduz” nie jest znane, jednak najprawdopodobniej wywodzi się od staroromańskiego słowa avadutg, oznaczającego „fosę” lub „kanał dla młyna”, a wywodzącego się z kolei od łacińskiego aquaeductus^[1][2].

Vaduz

Vaduzer Riet

Forst

Dachsegg

Rüttistein

Hindervalorsch

Pradamee wraz z
Hahnenspiel

Gmina Vaduz i jej eksklawy

Gmina Vaduz leży na lewym brzegu Renu, który stanowi jednocześnie zachodnią granicę Liechtensteinu. Od południa Vaduz graniczy z gminą Triesen, od zachodu z gminą Triesenberg, zaś od północy z największą gminą Księstwa – Schaan. Vaduz położone jest u podnóża masywu Drei Schwestern, a wschodnią część terenu gminy stanowią strome, zalesione zbocza, zaś jego wschodnią granicę – granie masywu.

Najwyższy punkt gminy stanowi szczyt Silberhorn – 2150 m n.p.m.^[1]

Poza główną częścią Vaduz w skład gminy wchodzą także cztery eksklawy na północy Oberlandu w dolinie Renu: Dachsegg, Forst, Rüttistein i Vaduzer Riet. Dwie eksklawy znajdują się w jego wschodniej, alpejskiej części: Hindervalorsch i Pradamee wraz z Hahnenspiel^[1].

Ścisłe centrum Vaduz stanowi plac Peter-Kaiser-Platz i ulica Städtle, przy których zlokalizowane są liczne instytucje rządowe i kulturalne oraz lokale usługowe. Na północ w kierunku Schaan dolina Renu rozszerza się, a w niej rozciąga się gęsta zabudowa mieszkaniowa w dzielnicy nazywanej Ebenho, natomiast północy skrawek, częściowo odizolowany od reszty zabudowy doliną potoku Mölibach, stanowi dzielnica i dawna osada handlowa Mühleholz. Obszar ten bezpośrednio przylega do Schaan. Na południe w kierunku Triesen dolina Renu pozostaje wąska i również sieć osadnicza nie jest tak gęsta jak w północnej części gminy.

Sama osada nie znajduje się bezpośrednio nad Renem, a jest od niego oddzielona pasem dawniej wykorzystywanym głównie rolniczo, co wynika z historycznego zagrożenia powodziowego. Przez gminę przepływa Liechtensteiner Binnenkanal.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1150. W 1342 r. stała się ona stolicą hrabstwa Vaduz, będącego od 1712 r. w rękach Liechtensteinów. W 1719 r. hrabstwa Vaduz i Schellenberg zostały połączone w suwerenne (w ramach Rzeszy Niemieckiej) Księstwo Liechtensteinu, które w 1866 r., po wystąpieniu ze Związku Niemieckiego, uzyskało pełną niepodległość. Miejscowość Vaduz zostało jego stolicą.

W dniu święta narodowego Liechtensteinu, 15 sierpnia, odbywają się parady i pokazy sztucznych ogni. Turyści mogą również degustować wina pochodzące z książęcych winnic, ale odbywa się to tylko w grupach zorganizowanych, liczących co najmniej jedenaście osób.

Liechtenstein Tourism (Städtle 37) pomaga znaleźć kwatery osobom, które osobiście zjawią się w biurze oraz dysponuje bogatymi informacjami o kraju. Personel jest stale zajęty przybijaniem stempli pamiątkowych w paszportach turystów (usługa płatna, 3 CHF). Główny urząd pocztowy (Äulestrasse 38) prowadzi sekcję filatelistyczną tuż obok głównego budynku.

Najważniejsze zabytki Vaduz to gotycki zamek z XII w. – rezydencja książąt Liechtensteinu, neogotycka katedra św. Floriana (St. Florian) z lat 1868–1873, siedziba rządu z lat 1903–1905 oraz ratusz powstały w latach 30. XX wieku.

Zamek Vaduz góruje nad miastem i nie jest otwarty dla turystów, można jednak wspiąć się na wzgórze, aby przyjrzeć się twierdzy z bliska. Ze szczytu roztaczają się widoki na miejscowość i góry. Rozchodzi się stąd kilka znakowanych szlaków pieszych.

Neogotycki kościół św. Floriana (St. Florian) został zbudowany w latach 1868–1873 jako kościół parafialny. Po utworzeniu archidiecezji Vaduz awansował do rangi katedry. W świątyni znajduje się arcyksiążęca krypta grobowa.

• Postmuseum (Muzeum Pocztowe) przy ul. Städtle 37, obok centrum informacji turystycznej zajmuje zaledwie jedną salę, eksponując aż 300 serii znaczków emitowanych w Liechtensteinie od 1912 r.
• Kunstmuseum Liechtenstein przy ul. Städtle 32 oprócz historycznych ekspozycji prezentuje również prace współczesne
• Kunstraum (Galeria Sztuki) przy ul. Städtle 37, specjalizuje się w wystawach czasowych, a Liechtensteińskie Muzeum Narodowe (Liechtensteinisches Landesmuseum) przy ul. Städtle 43 zaprasza do obejrzenia wystaw poświęconych historii i kulturze ludowej księstwa. Warto również odwiedzić Muzeum Narciarstwa (Skimuseum) przy ul. Bengarten 10.

Miejscowości partnerskie:

• La Paz, Boliwia
• Zell am Ziller, Austria

• 
  Zamek książęcy
• 
  Herb na placu Rathausplatz
• 
  Postmuseum: listonosz i sanie do przewozu przesyłek pocztowych
• 
  Postmuseum
• 
  Vaduz 3D

• oficjalna strona miasta (niem.)
• galeria fotografii Księstwa Liechtenstein