Tatra T18
 makieta drezyny na wystawie w Stacji Muzeum w Warszawie | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu |
drezyna pancerna |
| Załoga |
3-5 osób |
| Historia | |
| Prototypy |
lata 20. XX wieku |
| Produkcja |
II poł. lat 20. XX wieku |
| Egzemplarze |
16 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
silnik gaźnikowy, 4-suwowy Tatra T-12 o mocy 12 KM |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Pancerz |
nitowny z płyt pancernych o grubości do 8 mm |
| Długość |
3350 mm |
| Szerokość |
1750 mm |
| Wysokość |
2140 mm |
| Rozstaw osi |
150 mm |
| Prześwit |
140 mm |
| Masa |
3 700 kg (bez uzbrojenia i załogi) |
| Moc jedn. |
3,2 KM/t |
| Osiągi | |
| Prędkość |
45 km/h |
| Zasięg pojazdu |
do 700 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 x ckm Maxim MG08 lub ckm wz. 25 | |
| Użytkownicy | |
| Czechosłowacja, Polska, III Rzesza | |
Tatra T18 – czechosłowacka drezyna pancerna z okresu międzywojennego.
Drezyny Tatra T18 w Wojsku Polskim
[edytuj | edytuj kod]W roku 1926 Wojsko Polskie zakupiło sześć kompletnych drezyn Tatra T18 (nr fabr. 5545-5550), zamówiono też dziewięć dodatkowych podwozi z myślą opancerzeniu i uzbrojeniu ich w kraju. Zakupione drezyny miały pełnić rolę rozpoznawczą dla pociągów pancernych[1][2].
Po przeprowadzonych w styczniu 1927 roku testach w Dywizjonie Szkolnym w Jabłonnie okazało się, że zakup jest nieudany. Zakupione drezyny Tatra miały kardynalną wadę – silnik z samochodu Tatra 11 był za słaby. Pojazd przyspieszał dość wolno, a zakładane 45 km/h można było osiągnąć jedynie w płaskim terenie. Wymiana silnika była niemożliwa – podwozie drezyny było zaprojektowane dokładnie pod ten silnik. Ewentualnie zastosowanie innego silnika wymagałoby całkowitego przekonstruowania podwozia[1][2].
Jednakże posiadane dziewięć podwozi postanowiono wykorzystać i prace nad ich opancerzeniem i uzbrojeniem kontynuowano. Pojawił się jednak problem z blachami pancernymi o dostatecznych parametrach co ostatecznie spowodowało zaniechanie dalszych prac. Posiadane drezyny Tatra rozdysponowano pomiędzy dywizjony w Jabłonnie i Niepołomicach. W latach 30. XX wieku po wyprodukowaniu nowego rodzaju drezyn – prowadnic z czołgami Renault FT-17 i TKS, drezyny Tatra przesunięto do zapasu mobilizacyjnego[1][2].
We wrześniu 1939 roku cztery drezyny Tatra przydzielono do pociągu PP13, zaś pozostałe dwie do PP15. Prawdopodobnie kilka sztuk drezyn Tatra zdobyli Niemcy i być może przyjęto je na wyposażenie armii niemieckiej[1][2].
Drezyny Tatra T18 w armii czechosłowackiej
[edytuj | edytuj kod]30 grudnia 1926 roku armia czechosłowacka zakupiła jeden egzemplarz drezyny Tatra T18. Egzemplarz o numerze fabrycznym 7077 dostarczono latem 1927 roku. Następnie zakupioną drezynę, jako pojazd eksperymentalny przydzielono do kompanii pociągów pancernych, stacjonujących w centralnym ośrodku szkolenia oddziałów pancernych w Milovicach. W marcu 1939 roku drezynę tę, jak i inny sprzęt pancerny przejęli Niemcy i włączyli do uzbrojenia Wehrmachtu[2].
Opis techniczny
[edytuj | edytuj kod]Drezyna pancerna Tatra składała się z kilku zasadniczych zespołów: podwozia z silnikiem i układem transmisyjnym, pancernego nadwozia, uzbrojenia, instalacji elektrycznej oraz urządzeń dodatkowych[2].
Ramę podwozia wykonano ze stalowych ceowników, w niej umieszczono chłodzony powietrzem silnik, zblokowany z mechaniczną skrzynią przekładniową. Moc z silnika przekazywana była na osie obu zestawów kołowych. Rama spoczywała na zestawach kołowych za pomocą resorów śrubowych, co eliminowało część wstrząsów powstających podczas jazdy. Zestawy kołowe wyposażono w hamulce klockowe uruchamiane mechanicznie pedałem nożnym lub dźwignią ręczną. W sytuacji wystąpienia poślizgu kół na szynach otwierano piasecznice[2].
Na ramie zamocowano pancerne nadwozie chroniące załogę oraz mechanizmy drezyny przed ostrzałem z broni małokalibrowej. Wykonano je z blach stalowych o grubości do 8 mm. Poszczególne blach mocowano do ramy za pomocą nitów. Podłoga wykonana była z jednej płyty pancernej o grubości ok. 5 mm. Na górnej płycie kadłuba, na łożysku kulkowym umieszczona była wieża w kształcie walca, w której zamocowano dwa jarzma dla karabinów maszynowych. Dodatkowo w pokrywie wieży było specjalne jarzmo do strzelań przeciwlotniczych. Natomiast w bocznych ścianach wieży znajdowały się otwory obserwacyjne zamykane zasuwami[2].
W skład instalacji elektrycznej o napięciu znamionowym 6 V wchodził akumulator (o pojemności 100 Ah), prądnica Bosch, rozrusznik Bosch oraz lampy oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego. Drezynę można było połączyć z wagonem lub innym pojazdem tego typu za pomocą sprzęgu. Ponadto każdą drezynę wyposażono w specjalne urządzenie, które umożliwiało przerzucenie jej na inny tor[2].
Załoga drezyny składała się z trzech osób: dwóch kierowców (siedzących tyłem do siebie) oraz dowódcy pełniącego jednocześnie obowiązki strzelca. Ponadto w Wojsku Polskim przewidywano możliwość zwiększenia załogi do 5 osób[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Adam Jońca. Tatra T18. Opancerzona drezyna. „Technika Wojskowa Historia”. 5/2013, s. 94-97, 2013. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 2080-9743. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Janusz Magnuski. Drezyna Pancerna Tatra. „Nowa Technika Wojskowa”. 1/1998, s. 17-21, 2013. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Jońca. Tatra T18. Opancerzona drezyna. „Technika Wojskowa Historia”. 5/2013, s. 94-97, 2013. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 2080-9743. (pol.).
- Janusz Magnuski. Drezyna Pancerna Tatra. „Nowa Technika Wojskowa”. 1/1998, s. 17-21, 2013. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. (pol.).