Stonoga murowa

Ten artykuł od 2022-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Stonoga murowa

Oniscus asellus[1]
Linnaeus, 1758
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	skorupiaki
Gromada	pancerzowce
Rząd	równonogi
Podrząd	Oniscidea
Rodzina	Oniscidae
Rodzaj	stonoga
Gatunek	stonoga murowa
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Stonoga murowa (Oniscus asellus) – skorupiak z rodziny Oniscidae, nazywany również stonogiem myszatym. Jest to niewielkich rozmiarów zwierzę, które często zamieszkuje piwnice lub szklarnie, wyrządzając przy tym ogromne szkody, głównie w uprawach roślin^[3].

Gatunkiem pokrewnym stonogi murowej, z którym często jest mylona, jest prosionek szorstki. Niektóre stonogi murowe żyją we wspólnych siedliskach z prosionkami szorstkimi.

• Długość: do 18 mm, szerokość: 6–10 mm;
• Kształt: jajowaty, szeroki, spłaszczony grzbietobrzusznie^[2];
• Pancerz: chitynowy, wodoodporny, stanowi ochronę ciała;
• Ubarwienie: w większości szare, z jasnymi plamkami na grzbiecie;
• Głowa (a dokładnie głowotułów, cefalotoraks)^[2]:
  • Czułki: biczyk (flagellum) czułków II pary, czyli ich końcowy odcinek, składa się z 3 segmentów^[2];
  • Oczy: złożone, występują po bokach^[2][4];
  • Przednia krawędź po obydwu bokach tworzy wyraźny płat między okiem i podstawą czułka^[2].
• Pereon (tułów, toraks)^[2]:
  • Liczba segmentów: 7^[2];
  • Odnóża: 7 par odnóży krocznych^[2], słabo widoczne spod pancerza;
• Pleon (odwłok, abdomen)^[2]:
  • Liczba segmentów: 6–5 wolnych oraz pleotelson, będący połączeniem ostatniego segmentu i telsonu^[2];
  • Szerokość na granicy pereonu i pleonu zmniejsza się stopniowo, nie gwałtownie^[2].
  • Płuca: brak płuc pleopodialnych widocznych jako pogrubione białe łatki^[2];
  • Pleotelson: wydłużony, spiczasty^[2];
• Nie potrafi zwinąć się w kulkę^[2]

Stonogi mogą żyć jedynie w środowisku wilgotnym. Unikają miejsc nasłonecznionych, ponieważ może to doprowadzić do śmierci przez wyschnięcie. Można je spotkać pod odstającą korą w lesie, w butwiejących kłodach oraz na cmentarzach czy ruinach zamków. Gdy środowisko nie sprzyja stonogom, ukrywają się one w piwnicach lub szklarniach.

Podstawowym pożywieniem stonogi są butwiejące resztki roślin oraz szczątki zwierząt. Rzadziej żywią się świeżymi roślinami. Czasami zjadają martwe szczątki swojego gatunku, a w czasie linienia dochodzi do kanibalizmu.

Do kopulacji dochodzi w całkowitych ciemnościach. Samiec przekazuje nasienie samicy, gdy znajdzie się na grzbiecie pod nią. Cały proces trwa ok. 5 minut. Po zakończeniu kopulacji, samica składa jaja do komory lęgowej, która znajduje się na spodzie ciała. Po rozwoju zarodkowym, z komory lęgowej uwalniane są larwy. Po kilku procesach linienia larwy przekształcają się w osobniki dorosłe.

Stonoga występuje w środkowej i północnej Europie, a także zachodniej Azji^{[potrzebny przypis]}.

Jest gatunkiem pochodzenia atlantyckiego, w Polsce zasiedla głównie siedliska synantropijne, naturalne tylko na wybrzeżu i na stanowiskach na Dolnym Śląsku i w Sudetach^[5].

Często można je zauważyć na murach podczas wilgotnych dni^[6].

• Stonoga
• Lądowe pancerzowce Polski – lista