Spodek (hala widowiskowa)
50°15′58″N 19°01′31″E/50,266111 19,025278 Spodek od strony Ronda | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Aleja Korfantego 35 |
| Lata budowy |
1964–1971 |
| Otwarta |
8 maja 1971 |
| Architekt | |
| Właściciel | |
| Operator |
PTWP Event Center sp. z o.o. |
| Użytkownicy |
PTWP Event Center sp. z o.o. |
| Liczba miejsc | |
| Stałych |
7776 |
| Wysuwanych |
1560 |
| Dostawnych |
1700 |
| Siedzących (w sumie) |
11 036 |
| Całkowita |
11 500 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Katowic  | |
| 50°15′58″N 19°01′31″E/50,266111 19,025278
| |
| Strona internetowa | |
Spodek – hala widowiskowo-sportowa, zlokalizowana w Katowicach przy Alei Wojciecha Korfantego 35, stanowiąca własność miasta Katowic, a zarządzana przez PTWP Event Center sp. z o.o. Została wybudowana pod nazwą Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach, pod którą jest znana w literaturze architektonicznej i pod którą funkcjonowała do 1997.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Idea utworzenia hali widowiskowo-sportowej na terenie Katowic (ówcześnie Stalinogrodu) pojawiła się już w 1955 r. Początkowo obiekt miał znajdować się na obrzeżach miasta, na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku.
W 1959 r. Stowarzyszenie Architektów Polskich ogłosiło konkurs na wykonanie projektu wspomnianej hali. Zwycięzcą konkursu został zespół projektantów z Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy, reprezentowany przez architektów Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego. Wykonawcą konstrukcji był Andrzej Żórawski, według projektu podobnie zawieszonego dachu warszawskiego Supersamu projektu Wacława Zalewskiego zrealizowanego w 1962.
Po prezentacji projektu, decyzją ówczesnego wojewody, za wstawiennictwem Jerzego Ziętka, została wyznaczona nowa lokalizacja w pobliżu ścisłego centrum, na miejscu dawnej hałdy hutniczej, na terenach klasyfikowanych ze względu na szkody górnicze w kategorii A2.
Prace budowlane rozpoczęły się w 1964, jednak przerwano je na 18 miesięcy z powodu podejrzeń o błędy konstrukcyjne, których nie potwierdzono. W 1969 pierwszym oddanym do użytkowania budynkiem kompleksu została hala lodowa. Całość obiektu ukończono wiosną 1971, a oficjalnie oddano do użytku 8 maja 1971. Na inwestycję przeznaczono 200 mln zł, jednak ostateczny koszt wyniósł ok. 800 mln zł.
W 2008 r. zamontowany został system klimatyzacyjny.
W 2009 r. powiększono widownię – nowością były siedzenia wysuwane na płytę boiska oraz loże VIP. Zamontowano również nowoczesne oświetlenie, umożliwiające przeprowadzanie transmisji telewizyjnych w technologii HD oraz ogromny ekran diodowy w kształcie walca. Całość kosztowała 70 mln zł[1]. Z końcem marca 2011 rozpoczął się remont elewacji obiektu[2].
2 maja 2016 r. zarządzanie obiektem przejęła firma PTWP Event Center sp. z o.o. z grupy PTWP SA[3].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Jest to jeden z pierwszych w skali światowej obiektów z dachem zrealizowanych w koncepcji tensegrity. Ważąca 300 ton stalowa konstrukcja kopuły połączona jest z zewnętrznym stalowym pierścieniem za pomocą 120 lin nośnych w formie prętowo-cięgnowych kratownic, na których osadzone jest pokrycie dachowe.
Hala główna z zewnątrz kształtem przypomina nieco latający spodek (tzw. UFO), co wynikło z połączenia dwóch podstawowych funkcji planowanych dla tego obiektu: hali sportowej i hali widowiskowej. Schematy widowni w obu przypadkach znacznie się od siebie różnią: pierwszy preferuje układ centralny areny, drugi – układ kierunkowy.
Bezpośrednio do hali przylega lodowisko, sala gimnastyczna i hotel, które są połączone w jedną całość tzw. antresolą.
- Kubatura całego obiektu – 338 732 m³;
- Powierzchnia użytkowa obiektu – 29 473 m².
Hala główna
[edytuj | edytuj kod]- kubatura – 246 624 m³;
- całkowita powierzchnia użytkowa – 15 386 m²;
- wysokość maksymalna – 32 m;
- wymiary płyty głównej – 45 × 60 m;
- maksymalna odległość od środka boiska – 72 m.
- Wyposażenie dodatkowe:
- rozbieralna scena o wymiarach 21 × 15 m × 1,2 m;
- montowany parkiet;
- montowane lodowisko o wymiarach 30 × 60 m;
- internet bezprzewodowy;
- sprzęt do symultanicznych tłumaczeń językowych;
- sprzęt do nagłośnienia;
- zabudowa targowa wraz z wyposażeniem stoisk;
- plenerowy zestaw estradowy (scena wymiarach 10 × 10 m × 1 do 1,3 m, podesty pod nagłośnienie, zadaszenie sceny, wieża dla realizatorów światła i dźwięku).
- Widownia:
- 35 sektorów, w tym specjalny sektor VIP;
- liczba stałych miejsc siedzących – 7 776;
- liczba miejsc siedzących na sektorach wysuwanych – 1 560;
- liczba miejsc siedzących dostawnych – 1 700;
- łączna liczba miejsc siedzących – 11 036;
- maksymalna pojemność trybun – 11 500;
- bezpieczna (zalecana) liczba widzów – 9 336.
Korytarze
[edytuj | edytuj kod]- powierzchnia holu głównego, poziom górny – 4200 m²;
- powierzchnia holu szatni, poziom dolny – 1370 m².
Lodowisko
[edytuj | edytuj kod]- wysokość – 11 m;
- wymiary tafli – 30 × 60 m;
- pojemność trybun – 1500 miejsc.
Sala gimnastyczna
[edytuj | edytuj kod]- kubatura – 11 631 m³;
- powierzchnia użytkowa – 1490 m²;
- wysokość maksymalna – 12 m;
- wymiary płyty – 30 × 30 m;
- pojemność trybun – 362
Wydarzenia
[edytuj | edytuj kod]W Spodku są organizowane mecze siatkówki, koszykówki, piłki ręcznej, hokeja na lodzie, koncerty muzyczne, imprezy okolicznościowe, konferencje naukowe, kongresy i zgromadzenia Świadków Jehowy, przedstawienia cyrkowe, rewie na lodzie, rewie cyrkowe i imprezy targowe.
Muzyczne
[edytuj | edytuj kod]- 10 lutego 1987 – pierwszy koncert zespołu Metallica w Polsce
- 20 czerwca 1992 – grupa Dżem zagrała koncert zarejestrowany na dwóch płytach Wehikuł czasu – Spodek ’92
- 1993 – odbył się musical Metro autorstwa Józefowicza i Stokłosy z udziałem wokalistki Edyty Górniak, która wykonała większość utworów. Próby i przedstawienie zarejestrowano i nie pokazano publicznie
- 1994 – grupa Perfect reaktywowała się po kilkuletniej przerwie, rozpoczynając od koncertu w Spodku, wydanego później na płycie Katowice Spodek Live ’94
- 1994 – grupa Hey nagrała album Live!, dając pierwszy w historii polski koncert z udziałem MTV; koncert został uznany za wydarzenie roku 1994
- 1996 – grupa Deep Purple nagrała DVD koncertowe Live Encounters
- 15 listopada 1996 – pierwszy polski koncert zespołu The Cure
- 7 grudnia 1996 – koncert brazylijskiej grupy Sepultura. Grupa promowała album Roots (album), który sprzedano w Polsce w 50 tys. egzemplarzy[4]
- 21 czerwca 1997 – pierwszy koncert francuskiego kompozytora muzyki elektronicznej Jeana-Michela Jarre’a w Polsce (został zarejestrowany przez TVP), później występował w Spodku trzykrotnie: 1 marca 2010 i 13 listopada 2011
- 31 stycznia 1998 – pierwszy polski koncert brytyjskiej grupy Genesis[5][6]
- 26 kwietnia 1998 – koncert brytyjskiej grupy The Prodigy
- 30 sierpnia 1998 – koncert niemieckiego duetu Modern Talking
- 25 lipca 1999 – pierwszy i jak dotąd jedyny koncert brytyjskiego muzyka Mike’a Oldfielda
- 1999 – koncert Budki Suflera
- 15, 16 czerwca 2000 – grupa Pearl Jam zarejestrowała dwa albumy koncertowe
- 21 marca 2003 – pożegnalny koncert zespołu hip-hopowego Paktofonika – w 2004 roku koncert został wydany na płycie DVD
- 7 listopada 2003 – koncert Davida Gahana
- 15 listopada 2003 – pierwszy koncert zespołu Def Leppard w Polsce
- 22 lutego 2005 – koncert Rammstein
- 7 czerwca 2005 – koncert Green Day
- 14 marca 2006 – koncert Depeche Mode
- 7 czerwca 2006 – pierwszy koncert zespołu Alice in Chains w Polsce
- 19 lutego 2008 – koncert The Cure
- 3 października 2009 – grupa Dżem zagrała koncert zarejestrowany na 3 płytach DVD i 4 CD 30 urodziny
- 27 listopada 2009 – koncert Rammstein
- 13 marca 2010 – „Odlotowy Koncert” z okazji 30-lecia istnienia zespołu Perfect
- 4 października 2010 – koncert Leonarda Cohena
- Eska Music Awards 2011
- 11 lutego 2012 – koncert Thomasa Andersa
- 30 marca 2012 – koncert z okazji 30-lecia istnienia zespołu Lady Pank
- 14 kwietnia 2012 – koncert brytyjskiej grupy Judas Priest
- 13 lutego 2013 – koncert Slash feat. Myles Kennedy and The Conspirators
- 15 lutego 2014 – koncert zespołu Deep Purple
- 17 maja 2014 – pierwszy koncert amerykańskiego zespołu Manowar w Polsce
- 19 października 2014 – koncert Budki Suflera
- 13 lutego 2015 – koncert walentynkowy Sandry i Thomasa Andersa
- 30 listopada 2019 – koncert szwedzkiego zespołu Ghost
- 11 kwietnia 2024 - koncert 20-lecie Grubson
Sportowe
[edytuj | edytuj kod]- Mistrzostwa Europy w Zapasach 1972
- Mistrzostwa Świata w Zapasach 1974
- Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1975
- Mistrzostwa Europy w Boksie 1975
- Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 1976
- Mistrzostwa Świata w Zapasach 1982
- Mistrzostwa Europy w Podnoszeniu Ciężarów 1985
- Mistrzostwa Europy w Karate Kyokushin 1987
- Mistrzostwa Świata w Akrobatyce Sportowej 1989
- Mistrzostwa Świata w Kulturystyce 1991
- Mistrzostwa Europy Karate Kyokushin Oyama Cup 1993
- Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet 1999
- Finał Ligi Światowej w siatkówce mężczyzn 2001, 2007
- Mistrzostwa Europy w koszykówce 2009
- Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Kobiet 2009
- XIII Konfrontacja Sztuk Walki (2010)
- Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet 2011
- Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2014
- Mistrzostwa Europy w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2016
- Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2016, I Dywizja, grupa A
- Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2017
- Gala KSW 41
- XI Ogólnopolskie Letnie Igrzyska Olimpiad Specjalnych 2018
- Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2021
- Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2022
- Gala High League 6
- Superpuchar Polski w piłce siatkowej mężczyzn 2023
Cykliczne
[edytuj | edytuj kod]
- Międzynarodowa wystawa psów rasowych
- Sylwestrowa Moc Przebojów (2015–2017, przeniesiona na Stadion Śląski)
- Festiwal Piosenki Szantowej „Tratwa”
- Metalmania
- Metal Hammer Festival
- Mystic Festival
- Festiwal Odjazdy (1989–2000, od 2011)
- Rawa Blues Festival (od 1980)
- Śląski Festiwal Fryzjersko-Kosmetyczny
- Wystawa minerałów i surowców
- Ogólnopolskie Targi „Edukacja” (co roku w marcu)
- Festiwal Mayday (od 2000)
- BNP Paribas Katowice Open (2013-2016)
- Intel Extreme Masters (IEM Katowice) (od 2013, od 2014 turniej finałowy)
- EB SPORT CUP (1995-1998)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ sport.onet.pl Fotogaleria ze zmodernizowanego wnętrza Spodka.
- ↑ Rozpoczął się remont elewacji Spodka katowice.gazeta.pl Gazeta Wyborcza Katowice [dostęp 28 marca 2011].
- ↑ PTWP Event Center, nowy zarządca Spodka i MCK, wybrał firmę do pilnowania i sprzątania obu hal [online], katowice.naszemiasto.pl, 4 maja 2016 [dostęp 2016-06-10].
- ↑ Zagra Sepultura, „Gazeta Wyborcza”, 31 października 1996 [dostęp 2017-01-14] (pol.).
- ↑ Genesis – Live In Poland (2DVD) – prezentuje sklep Rock-Serwis. rockserwis.pl. [dostęp 2015-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-23)]. (ang.).
- ↑ Genesis – Biografia – Muzyka – WP.PL. muzyka.wp.pl. [dostęp 2015-07-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, s. 453, 454, ISBN 83-87455-77-6.
- Katowice – Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 26.
- Katowice 1865–1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1978, s. 25.
- Jerzy Moskal: … Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 58. ISBN 83-85831-35-5.