Shirley Temple

Shirley Temple

Shirley Temple (1948)
Imię i nazwisko	Shirley Jane Temple
Data i miejsce urodzenia	23 kwietnia 1928 Santa Monica
Data i miejsce śmierci	10 lutego 2014 Woodside
Zawód	aktorka, piosenkarka, tancerka, businesswoman, dyplomatka
Współmałżonek	John Agar (1945–1949, rozwód) Charles Alden Black (1950–2005, jego śmierć)
Lata aktywności	1932–1964 (aktorka) 1967–1992 (dyplomatka)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Shirley Temple Black, właśc. Shirley Jane Temple (ur. 23 kwietnia 1928 w Santa Monica, zm. 10 lutego 2014 w Woodside) – amerykańska aktorka filmowa, piosenkarka, tancerka, businesswoman i dyplomatka. Aktorka dziecięca o światowej sławie. Zagrała łącznie w 60 filmach, głównie w latach 30. XX wieku^[1]. American Film Institute umieścił ją na osiemnastym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)^[2].

Od trzeciego roku życia chodziła do szkoły tańca. Kiedy miała cztery lata, została dostrzeżona przez Charlesa Lamonta, dyrektora drugorzędnego studia Educational Pictures, który obsadził ją w serii zatytułowanej The Baby Burlesques. Naśladowała w nich gwiazdy kina, takie gwiazdy np. Marlene Dietrich. Następnie wystąpiła w kolejnej serii – Frolics of Youth. Następnie zagrała w swoim pierwszym ważnym filmie Stand Up and Cheer (1934), który od razu stał się przebojem. Po podpisaniu siedmioletniego kontraktu z wytwórnią Fox Productions, w której wystąpiła w szeregu popularnych obrazów, m.in. Mała miss Marker (1934), Złotowłosy brzdąc (1935), Mały pułkownik (1935), Biedna, mała dziewczynka (1936), Heidi (1937), Mała miss Broadway (1938) i Mała księżniczka (1939).

W 1935 dostała Nagrodę Specjalną Akademii. Jej zarobki sięgnęły ok. 300 tys. dol. za tytuł. W filmach często bywała sierotą, odnajdującą wspaniały dom lub dzieckiem wychowywanym przez jednego rodzica, którego kojarzy z nowym partnerem. W każdej z produkcji zagrała w kilku scenkach tanecznych i zaśpiewała piosenki. Partnerowały jej w rolach dorosłych największe ówczesne gwiazdy kina, m.in. Gary Cooper, Carole Lombard i Victor McLaglen. Kiedy zaczęła dorastać, przeniosła się do wytwórni MGM, dla której nakręciła tylko jeden film. Następnie związała się kontraktem z Davidem O. Selznickiem i zagrała jako nastolatka w kilku jego filmach, jednak żaden z nich nie odniósł większego sukcesu.

W 1945 wyszła za Johna Agara, z którym wystąpiła w Forcie Apaczów (1948). W 1949 rozwiodła się i poślubiła Charlesa A. Blacka, z którym miała dwie córki: Lindę (ur. 1948) i Lori (ur. 1954) oraz syna, Charlesa (ur. 1952). W 1950 definitywnie pożegnała się z wielkim kinem i poświęciła się życiu rodzinnemu. Powróciła jako aktorka rolą w telewizyjnej serii Shirley Temple's Storybook (1958–1959), po czym rozpoczęła karierę polityczną z ramienia Partii Republikańskiej. W 1969 była delegatką USA przy Zgromadzeniu Ogólnym ONZ. W 1976 otrzymała stanowisko szefowej protokołu w administracji prezydenta Geralda Forda. Przez długi czas pracowała jako ambasadorka Stanów Zjednoczonych, pełniąc tę funkcję na placówkach w Ghanie (1974–1976) i Czechosłowacji (1989–1992).

W 1977 za całokształt twórczości aktorskiej otrzymała nagrodę od American Center of Films for Children. W 1988 opublikowała swoją autobiografię pt. „Child Star”.

Zmarła w wieku 85 lat w swoim domu w Woodside, w otoczeniu rodziny i przyjaciół. Bezpośrednią przyczyną jej śmierci była przewlekła obturacyjna choroba płuc.

• 1932:
  • Runt Page jako Lulu Parsnips
  • War babies/Wojenna miłość jako Charmaine
  • The Pie-Covered Wagon/Na budyniowym szlaku jako Shirley
• 1933:
  • Glad Rags to Riches/Od nędzy do pieniędzy jako Nell/La Belle Diaperina
  • Kid in Hollywood/Brzdąc w Hollywood jako Morelegs Sweettrick
  • The Kid's Last Fight/Ostatnia walka brzdąca jako Shirley
  • Polly Tix in Washington/Polly Tix w Waszyngtonie jako Polly Tix
  • Dora's Dunking Doughnuts jako Shirley
  • Merrily Yours/Merry Lou psoci jako Mary Lou Rogers
  • Kid 'in' Africa/Brzdąc w Afryce jako Madame Cradlebait
  • What's to Do? jako Mary Lou Rogers
• 1934:
  • Pardon My Pups jako Mary Lou Rogers
  • Managed Money jako Mary Lou Rogers

• 1932:
  • Red-Haired Alibi jako Gloria Shelton
  • Kid's Last Stand jako dziewczyna
• 1933:
  • Out All Night jako dziecko
  • To the Last Man (niewymieniona w napisach)
  • Ukłoń się kochanie (?)
• 1934:
  • Carolina jako Joan Connelly
  • Mandalay jako Betty Shaw
  • As the Earth Turns jako dziecko
  • Stand Up and Cheer/Rewolucja śmiechu jako Shirley Dugan
  • Zmiana serc jako Shirley
  • Mała panna Marker jako Marthy 'Marky' Jane
  • Now I'll Tell jako Mary Doran
  • Tajemnica małej Shirley jako Shirley
  • Teraz i zawsze jako Penelope 'Penny' Day
  • Roześmiane oczy jako Shirley Blake
• 1935:
  • Mały pułkownik jako Lloyd Sherman
  • Our Little Girl/Nasze Słoneczko jako Molly Middleton
  • Złotowłosy brzdąc jako Elizabeth Blair
  • Mały buntownik jako Virgie Cary
• 1936:
  • Moja gwiazdeczka jako Helen
  • Mała biedna dziewczynka jako Barbara Barry
  • Śmieszka jako Dimples Appleby
  • Pasażerka na gapę jako Ching-Ching/Barbara Stewart
• 1937:
  • Strzelec z Bengalu jako Priscilla Williams
  • Kalif Bagdadu jako Shirley Temple na fikcyjnej premierze
  • Heidi jako tytułowa Heidi
• 1938:
  • Słowiczek jako Rebecca Winstead
  • Mała Miss Broadwayu jako Betsy Brown
  • Just Around the Corner jako Penny Hale
• 1939:
  • Mała księżniczka jako Sara Crewe
  • Zuzanna z gór Zachodu jako Susannah Sheldon
• 1940:
  • Błękitny ptak jako Mytyl
  • Young People jako Wendy
• 1941: Kathleen jako Kathleen Davis
• 1942: Miss Annie Rooney jako Annie Rooney
• 1944:
  • Od kiedy cię nie ma jako Brig Hilton
  • I'll Be Seeing You jako Barbara Marshall
• 1945: Kiss and Tell jako Corliss Archer
• 1947:
  • Honeymoon jako Barbara Olmstead
  • Kawaler i nastolatka jako Susan Turner
  • That Hagen Girl jako Mary Hagen
• 1948: Fort Apaczów jako Philadelphia Thursday
• 1949:
  • Mr. Belvedere Goes to College jako Ellen Baker Ashley
  • Przygoda w Baltimore jako Dinah Sheldon
  • The Story of Seabiscuit jako Margaret O'Hara/Knowles
  • A Kiss for Corliss jako Corliss Archer

• The Baby Burlesk (?)
• Frolics of Youth (?)
• Shirley Temple największa mała gwiazda lat 30.

• 1958-1961: Shirley Temple's Storybook (11 odcinków)
• 1963: The Red Skelton Show (1 odcinek)

• Nagroda Akademii Filmowej 1935 Academy Juvenile Award
• Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych 2006 Nagroda Honorowa

• Valerie J.V.J. Nelson Valerie J.V.J., Shirley Temple Black, iconic child star, dies at 85 [online], latimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-11]  (ang.).
• AljeanA. Harmetz AljeanA., Shirley Temple Black, Screen Darling, Dies at 85 [online], nytimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• RonaldR. Bergan RonaldR., Shirley Temple Black obituary [online], theguardian.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11]  (ang.).
• ChrisCh. Maume ChrisCh., Shirley Temple: Child star who helped the US through the Depression and went to on serve two stints as an ambassador [online], independent.co.uk, 12 lutego 2014 [dostęp 2014-02-12]  (ang.).

• Shirley Temple w bazie IMDb (ang.)
• Shirley Temple w bazie Filmweb
• Shirley Temple w bazie Notable Names Database (ang.)