Komonica zwyczajna

Komonica zwyczajna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	komonica
Gatunek	komonica zwyczajna
	Nazwa systematyczna
	Lotus corniculatus L.; Sp. pl. 2:775. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Komonica zwyczajna, k. pospolita, k. rożkowa (Lotus corniculatus L.) – gatunek byliny należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z obszarów Azji, Europy i Afryki Północnej, rozprzestrzenił się także w Australii i Nowej Zelandii oraz Ameryce Północnej i Południowej. Jest uprawiany w wielu krajach świata^[4]. W Polsce gatunek pospolity w stanie dzikim na obszarze całego kraju^[5]^[6].

Morfologia

Łodyga: O długości od 10 do 40 cm, rozesłana, płożąca lub podnosząca się. W środku pełna, lub posiadająca cienki tylko kanał^[7].
Liście: Podłużne, pięciolistkowe, pierzaste, z których trzy górne są odwrotnie jajowate, a w dolnej partii znajdującej się tuż przy łodydze dwa listki trójkątne lub ukośnie owalne, przesunięte do nasady ogonka liściowego. Przylistków brak^[7].
Kwiaty: Wyrastające na długich szypułkach i zebrane w 3–8-kwiatowy baldaszek, u nasady którego występują trzy małe podsadki. Kwiaty motylkowe, żółte, po zasuszeniu zielenieją. Mają długość około 10–15 mm, żagielek często czerwonawo nabiegły zagięty do góry pod kątem prostym aż do samego wierzchołka, skrzydełka jajowate, łódeczka nagle zwężająca się w dzióbek. Ząbki kielicha o trójkątnej nasadzie, zakończone szydlastym końcem^[7].
Owoce: Równowąskie strąki o długości 2–3 cm, wystające z kielicha^[7]. Przy dojrzewaniu śrubowato skręcają się, co przyczynia się do samorozsiewu.
Korzeń: Roślina głęboko zakorzeniona, o silnie rozwiniętym palowym korzeniu, który może nawet sięgać na głębokość 1,5 m.

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina, hemikryptofit^[5]. Kwitnie od maja do września. Zapylana jest przez owady. W latach pełnego użytkowania komonica kwitnie na ogół dwukrotnie – w czerwcu i w sierpniu.
Siedlisko: Pastwiska, łąki i rowy przydrożne. W górach występuje aż po piętro alpejskie. Rośnie bardzo dobrze na glebach o wadliwej strukturze i niskiej kulturze, zbitych lub lżejszych, położonych na zwięzłym podłożu^[7].
Fitosocjologia: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Arrhenatheretalia^[8].
Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 24^[5].

Zastosowanie

Roślina pastewna uprawiana na paszę zieloną i susz. Znajduje się w Rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.
- Zalety: wysoka zawartość białka i składników mineralnych, zwłaszcza wapnia i magnezu, większa zawartość karotenów niż u innych roślin motylkowatych oraz mniejsze straty tego cennego składnika podczas suszenia. Roślina jest odporna na przygryzanie i udeptywanie oraz jest mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi temperatury do -25 °C^[7].
- Wady: zawartość w kwiatach glikozydów cyjanogennych, które mają gorzki smak, powodując niechętne wyjadanie przez zwierzęta kwitnących roślin. Jednakże gorzki smak zanika przy suszeniu^[7].
W uprawie na zboczach zapobiega ich erozji.

Galeria zdjęć

Pokrój
Kwitnący pęd
Kwiaty
Liść

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2012-07-03].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
↑ ^a ^b ^c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 340, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2012-07-03].

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].

[Rutkowski-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[6] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 340, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[Nawara-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]