Kominiarczyk szarobrzuchy
Chaetura vauxi[1] | |||
(J.K. Townsend, 1839) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
kominiarczyk szarobrzuchy | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Zasięg występowania | |||
w sezonie lęgowym przeloty występuje przez cały rok |
Kominiarczyk szarobrzuchy[4] (Chaetura vauxi) – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Zamieszkuje Amerykę Północną i skrajnie północną część Ameryki Południowej. Nie jest zagrożony.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1839 roku John Kirk Townsend jako Cypcelus Vauxi; jako miejsce typowe wskazał tereny nad rzeką Kolumbia[5]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Chaetura[4][6].
Dawniej łączony w jeden gatunek z kominiarczykiem amerykańskim (C. pelagica) i jednobarwnym C. chapmani[2]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 7 podgatunków Chaetura vauxi[6]:
- C. v. vauxi (J.K. Townsend, 1839) – kominiarczyk szarobrzuchy[4]
- C. v. tamaulipensis Sutton, 1941
- C. v. warneri A.R. Phillips, 1966
- C. v. richmondi Ridgway, 1910 – kominiarczyk ciemny[4]
- C. v. gaumeri Lawrence, 1882 – kominiarczyk jukatański[4]
- C. v. ochropygia Aldrich, 1937
- C. v. aphanes Wetmore & Phelps Jr, 1956 – kominiarczyk wenezuelski[4]
Za podgatunek kominiarczyka szarobrzuchego był także uznawany kominiarczyk ciemnobrzuchy (Chaetura andrei) ze wschodniej Wenezueli. W 2018 roku Chesser et al. w oparciu o badania genetyczne zaproponowali podniesienie go do rangi odrębnego gatunku[6]; decyzję tę w 2019 roku zaakceptował South American Classification Committee (SACC)[7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 12 cm. Mały, brązowy, o ciemnym grzbiecie i wierzchu skrzydeł; spód ciała jaśniejszy, gardło i górna część piersi najjaśniejsze; ostre stosiny sterówek wystają poza końce chorągiewek. Obie płci są podobne.
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Ameryka Północna (od zachodniej Kanady do południowo-zachodnich USA, Meksyk, Ameryka Centralna), północno-środkowa Ameryka Południowa. Północne populacje (podgatunek C. v. vauxi) są wędrowne – zimują w Meksyku i Gwatemali[2]. Poszczególne podgatunki zamieszkują[6]:
- C. v. vauxi – zachodnia Kanada do południowo-zachodnich USA
- C. v. tamaulipensis – wschodni Meksyk
- C. v. warneri – zachodni Meksyk
- C. v. richmondi – południowy Meksyk do Kostaryki
- C. v. gaumeri – półwysep Jukatan i wyspa Cozumel (Meksyk)
- C. v. ochropygia – wschodnia Panama
- C. v. aphanes – północna Wenezuela
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Często obserwowany ponad lasem; gniazda zakłada w wypróchniałych pniach sekwoi. Przystosowuje się stopniowo do gniazdowania w kominach.
Status zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kominiarczyka szarobrzuchego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na około 860 tysięcy dorosłych osobników, a jej trend oceniała jako umiarkowanie spadkowy[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chaetura vauxi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Vaux's Swift (Chaetura vauxi). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (ang.).
- ↑ a b Chaetura vauxi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Chaeturini Bonaparte, 1857 (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-01].
- ↑ J.K. Townsend , Narrative of a journey across the Rocky Mountains, to the Columbia River, and a visit to the Sandwich Islands, Chili, &c.; with a scientific appendix, 1839, s. 348 (ang.).
- ↑ a b c d F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-01]. (ang.).
- ↑ Terry Chesser , Proposal (841) to South American Classification Committee: Change the species status of two swifts of the genus Chaetura: (A) recognize C. andrei as a valid species, and (B) treat C. viridipennis as conspecific with C. chapmani, South American Classification Committee. American Ornithological Society, 2019 (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Vaux's Swift. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).