Przejdź do zawartości

Kolej Transsyberyjska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kolej Transsyberyjska
ros. Транссибирская магистраль
Mapa przebiegu linii kolejowej
Dane podstawowe
Zarządca

Koleje Rosyjskie (RŻD)

Długość

9289 km

Rozstaw szyn

1520 mm

Sieć trakcyjna

tak

Prędkość maksymalna

140 km/h

Zdjęcie LK
Most nad Kamą (1910)
Historia
Lata budowy

1891–1916

Rok otwarcia

1916

Rok elektryfikacji

2002

Multimedia w Wikimedia Commons
Linia transsyberyjska – linia czerwona
oraz Kolej Bajkalsko-Amurska – linia zielona
Wnętrze pociągu na trasie Irkuck – Moskwa
Korytarz wewnątrz wagonu osobowego
Stacja końcowa kolei transsyberyjskiej we Władywostoku

Kolej Transsyberyjska (ros. Транссибирская магистраль, Transsibirskaja magistral[1], dawniej zwana Wielikij Sibirskij Put[2]) – sieć linii kolejowych, głównie w azjatyckiej części Rosji, wybudowana w latach 1891–1916.

Główny szlak to linia transsyberyjska, która prowadzi z Moskwy do Władywostoku przez Niżny Nowogród, Perm, Jekaterynburg, Omsk, Nowosybirsk, Krasnojarsk, Irkuck, Ułan Ude i Czytę[3]. Jest to najdłuższa linia kolejowa na świecie, która przekracza 8 stref czasowych, a całkowita długość torów wynosi 9288,8 km[3]. Od 2002 roku całkowicie zelektryfikowana. Około 30% całego eksportu Rosji korzysta z tej linii.

Drugi szlak to linia transmandżurska, która pokrywa się z linią transsyberyjską do miejscowości Czyta[4]. Od tego punktu linia kieruje się na południowy wschód w kierunku Chin i kończy swój bieg w Pekinie.

Trzeci szlak – linia transmongolska – pokrywa się z linią transsyberyjską do Ułan Ude na wschód od Bajkału. Później kieruje się w stronę Ułan Bator, by zakończyć swój bieg w Pekinie.

Czwartym szlakiem jest Kolej Bajkalsko-Amurska (Bajkalsko-Amurska Magistrala (BAM)). Linia ma długość 4234 km i biegnie około 680–840 km na północ od Kolei Transsyberyjskiej i równolegle do niej. Została wybudowana jako alternatywa dla linii transsyberyjskiej z powodów strategicznych, szczególnie ze względu na bliskość granicy chińskiej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Starania o budowę linii kolejowej przecinającej Syberię i łączącej europejską i azjatycką część Rosji podjął w latach 50. XIX w. generał-gubernator Irkucka i Jenisejska Nikołaj Murawjow-Amurski, który przyczynił się do wytyczenia granicy z Chinami wzdłuż Amuru i Ussuri. Wysuwane wówczas koncepcje nie były jednak realne ani ze względów technicznych (np. kolej konna z Niżnego Nowogrodu do jednego z portów na Pacyfiku), ani ekonomicznych; potencjalni inwestorzy żądali bowiem gwarancji rządowych, które z uwagi na niedobory budżetowe przekraczały możliwości kraju[2].

Budowę magistrali transsyberyjskiej poprzedzały cztery wydarzenia – ukończenie w 1877 roku budowy Uralskiej Drogi Żelaznej z Permu do Jekaterynburga oraz w 1880 roku przedłużenie jej z Jekaterynburga do Tiumenia, oddanie do użytku kolejowego mostu na Wołdze i ukończenie budowy linii kolejowej z Moskwy do Orenburga.

W latach 1887–1888 wyruszyły trzy ekspedycje badawcze do wyznaczenia przebiegu trasy kolei kierowane przez inżynierów N.P. Mieżeninowa, O.P. Wiaziemskiego i A.I. Ursatiego. W grudniu 1890 roku, po zapoznaniu się i dyskusji na temat szczegółowego raportu ministra komunikacji A. J. Gubbeneta, zatwierdzono decyzję o budowie Syberyjskiej Drogi Żelaznej, wyznaczono rozmiar kredytu na początek budowy i przekazano projekt do Rady Ministrów dla ostatecznego rozpatrzenia. 17 marca?/29 marca 1891 roku Aleksander III wydał reskrypt nakazujący rozpoczęcie budowy połączenia kolejowego między Uralem a wybrzeżem Pacyfiku. 19 maja?/31 maja 1891 roku we Władywostoku nastąpiło uroczyste położenie przez carewicza Mikołaja kamienia węgielnego pod budowę i datę tę uznaje się za oficjalny początek prac. Faktycznie rozpoczęły się one jednak już w marcu, po zatwierdzeniu wniosku ministra spraw wewnętrznych o zaangażowanie przy budowie odcinka ussuryjskiego przestępców skazanych na ciężkie roboty[5].

Budowę podzielono na trzy etapy. W pierwszym znalazły się odcinki zachodniosyberyjski, środkowosyberyjski i południowoussuryjski oraz połączenie Kolei Syberyjskiej z Czelabińska z Uralską w Jekaterynburgu, w drugim północnoussuryjski i zabajkalski, a w trzecim krugobajkalski i amurski. Stacje stawiane miały być nie rzadziej niż co pięćdziesiąt wiorst (ok. 53 km), aby jednotorową linią przejechać mogły co najmniej trzy pary pociągów na dobę. Całość planowano zakończyć nie później niż w 1905 roku. Szacowano, iż koszty budowy powinny zmieścić się w kwocie trzystu pięćdziesięciu milionów rubli. Sfinansować je miano z nadwyżek carskiego budżetu.

Jeden z najtrudniejszych do budowy odcinków prowadził z Portu Bajkał przez Kułtuk, Słudiankę, Tanchoj do stacji Mysowaja (dzisiejszy Babuszkin). Odcinek ten zwany był krugobajkalskim. Prace ruszyły z końcem 1899 roku i trwały do jesieni 1904 roku. Krugobajkałkę określono mianem „złotej sprzączki stalowego pasa Rosji”, gdyż spinała tory przerwane wodami Bajkału[6].

Budowa magistrali transsyberyjskiej zakończona została 5 października?/18 października 1916 roku[3], jedenaście lat po pierwotnie planowanym terminie. Od tego dnia pociągi mogły przejechać z Sankt Petersburga do Władywostoku w całości przez terytorium Rosji.

5 października 2016 Kolej Transsyberyjska obchodziła swoje 100 urodziny. Przewidziano w związku z tym liczne uroczystości zarówno dla pasażerów, jak i państwowe.

Główne szlaki Kolei Transsyberyjskiej

[edytuj | edytuj kod]
Północny
Moskwa – Jarosław – Kirow – Perm – Jekaterynburg – Tiumeń – Omsk – Nowosybirsk – Krasnojarsk – Władywostok.
Nowy
Moskwa – Niżny Nowogród – Kirow – Perm – Jekaterynburg – Tiumeń – Omsk – Nowosybirsk – Krasnojarsk – Władywostok.
Południowy
Moskwa – Murom – Arzamas – Kazań – Jekaterynburg – Tiumeń lub Pietropawłowsk – Omsk – Barnauł – Nowokuźnieck – Abakan – Tajszet – Władywostok.
Główny
Moskwa – Riazań – Ruzajewka – Samara – Ufa – Czelabińsk – Kurgan – Pietropawłowsk – Omsk – Nowosybirsk – Krasnojarsk – Władywostok.

Linia transsyberyjska

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 6. Białoruś, Rosja, Ukraina. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski przy Głównym Geodecie Kraju, 2005. s. 71. [dostęp 2017-10-06].
  2. ↑ a b Kolej do Władywostoku. Historia rosyjska.
  3. ↑ a b c 100 lat Kolei Transsyberyjskiej. rynek-kolejowy.pl, 2016-10-08. [dostęp 2016-10-08].
  4. ↑ Juliusz Engelhardt: Kolej transsyberyjska i bajkalsko – amurska magistrala. Mało znane epizody historii. icm.edu.pl. [dostęp 2021-02-25].
  5. ↑ Piotr Milewski. Kolej do Władywostoku. „Ale Historia”. 1 (207), s. 7, 2016-01-04. 
  6. ↑ Piotr Milewski, Transsyberyjska. Drogą żelazną przez Rosję i dalej, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2014, s. 209–210, ISBN 978-83-240-2503-9, OCLC 891292166.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Piotr Milewski, Transsyberyjska. Drogą żelazną przez Rosję i dalej, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2014, ISBN 978-83-240-2503-9, OCLC 891292166.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolej_Transsyberyjska&oldid=72409498”