Karmnik

Karmnik
	; Karmnik ościsty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	karmnik
	Nazwa systematyczna
	Sagina L.; Sp. Pl. 128. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Sagina procumbens L.
Synonimy
	Agina Neck.; Alsinella Hill; Phaloe Dumort.; Spergella Rchb.;
	Agina Neck.; Alsinella Hill; Phaloe Dumort.; Spergella Rchb.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Karmnik (Sagina L.) – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje 36 gatunków^[4]. Rośliny te w większości występują na półkuli północnej, gdzie obecne są na wszystkich kontynentach, mniej zróżnicowane, ale także obecne są w strefie tropikalnej i na półkuli południowej. Niektóre gatunki są uprawiane jako ozdobne rośliny w ogrodach skalnych^[5], np. karmnik gładki (S. glabra), Normana (S. × media) i pośredni (S. nivalis)^[6] i odmiana 'Boydii' karmnika rozesłanego (S. procumbens), którego forma typowa jest z kolei uciążliwym chwastem rozprzestrzeniającym się wzdłuż miejsc wydeptywanych w ogrodach^[5].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośliny te występują głównie w strefie chłodnego klimatu umiarkowanego na półkuli północnej, nieliczne gatunki rosną także w górach w strefie międzyzwrotnikowej^[7]^[8], poza tym w południowej części Ameryki Południowej i Australii^[4]. W Polsce rodzimych jest 6 gatunków:

Gatunki flory Polski^[9]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej^[9], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)^[4]

karmnik bezpłatkowy Sagina ciliata Fr. ≡ Sagina apetala Ard.
karmnik kolankowaty Sagina nodosa (L.) Fenzl
karmnik nadmorski Sagina maritima Don
karmnik ościsty Sagina subulata (Sw.) C.Presl ≡ Sagina hawaiensis Pax
karmnik rozesłany Sagina procumbens L.
karmnik skalny Sagina saginoides

Morfologia

Pokrój: Niewielkie rośliny jednoroczne, dwuletnie i byliny o pędach płożących, podnoszących się lub wzniesionych, o łodygach okrągłych lub kanciastych, pojedynczych lub rozgałęzionych, często tworzących mniej lub bardziej zwarte kobierce^[8]^[7].
Liście: Naprzeciwległe, równowąskie lub zbiegające do wierzchołka, na szczycie ostre lub ościste^[8]^[7].
Kwiaty: Pojedyncze lub zebrane w luźne wierzchotki szczytowe lub kątowe. Szypułki proste, wzniesione lub rozpostarte. Działki kielicha w liczbie 4 lub 5, zielone lub purpurowe, eliptyczne, do 1,5 mm długości. Płatki też w liczbie 4 lub 5, białe, u niektórych gatunków brak. Miodniki obecne są u nasady nitek pręcików. Tych jest 4, 5, 8 lub 10. Szyjek słupka jest od 4 do 5^[8]^[7].
Owoce: Torebki owalne lub kuliste, otwierające się 4 lub 5 odgiętymi ząbkami. Zawierają wiele (do 125) nasion^[8]^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales). W obrębie goździkowatych należy do podrodziny Alsinoideae plemienia Alsineae^[10].

Wykaz gatunków^[4]

Sagina abyssinica Hochst. ex A.Rich.
Sagina afroalpina Hedberg
Sagina apetala Ard. – karmnik bezpłatkowy
Sagina belonophylla Mattf.
Sagina brachysepala Chiov.
Sagina caespitosa Lange
Sagina chilensis Gay
Sagina decumbens (Elliott) Torr. & A.Gray
Sagina diemensis L.G.Adams
Sagina diffusa (Hook.f.) Timaná
Sagina donatioides F.Muell.
Sagina glabra (Willd.) Fenzl – karmnik gładki
Sagina hawaiensis Pax – karmnik ościsty
Sagina hookeri Timaná
Sagina humifusa (Cambess.) Fenzl ex Rohrb.
Sagina japonica (Sw.) Ohwi
Sagina libanotica Rech.f.
Sagina maritima Don – karmnik nadmorski
Sagina maxima A.Gray
Sagina × media Brügger – karmnik Normana
Sagina merinoi Pau ex Merino
Sagina × micrantha Boreau
Sagina micropetala Rauschert
Sagina monticola Merr. & L.M.Perry
Sagina namadgi L.G.Adams
Sagina nivalis (Lindblad) Fr. – karmnik pośredni
Sagina nodosa (L.) Fenzl – karmnik kolankowaty
Sagina oxysepala Boiss.
Sagina papuana Warb.
Sagina pilifera (DC.) Fenzl
Sagina procumbens L. – karmnik rozesłany
Sagina purii R.D.Gaur
Sagina quinquevalvis Gilli
Sagina revelierei Jord. & Fourr.
Sagina rupestris R.T.A.Schouten ex K.Larsen
Sagina sabuletorum (J.Gay) Lange
Sagina saginoides (L.) H.Karst. – karmnik skalny
Sagina stridii Kit Tan, Zarkos & V.Christodoulou

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ Sagina. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-02-25].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Sagina L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-11] .
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 816, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lu Dequan; Richard K. Rabeler: Sagina Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-11].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Garrett E. Crow: Sagina. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-11].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 158, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Genus Sagina L., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-11] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[ing-3] Sagina. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-02-25].

[powo-4] Sagina L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-11] .

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 816, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[6] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[china-7] Lu Dequan; Richard K. Rabeler: Sagina Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-11].

[america-8] Garrett E. Crow: Sagina. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-11].

[checklist-9] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 158, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[grin-10] Genus Sagina L., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-11] .

[1]