Jules Ferry

Jules Ferry
Jules François Camille Ferry
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1832 ; Saint-Dié-des-Vosges
Data i miejsce śmierci	17 marca 1893 ; Paryż
Zawód, zajęcie	polityk
Stanowisko	premier rządu; minister oświaty
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jules François Camille Ferry (ur. 5 kwietnia 1832 w Saint-Dié-des-Vosges, zm. 17 marca 1893 w Paryżu) – francuski polityk (przeciwnik Napoleona III), wolnomularz, twórca współczesnego obowiązkowego, bezpłatnego i laickiego szkolnictwa^[1]. W latach 80. XIX wieku przeżył dwa zamachy na swoje życie, zmarł na atak serca (w niecały miesiąc po wyborze na Przewodniczącego Senatu) po zamachu dokonanym przez fanatyka religijnego^[2]^[3]^[4].

Życiorys

Jego ojcem był adwokat Charles-Édouard Ferry, natomiast matką – Adèle Jamelot. Był merem Paryża w czasie oblężenia tego miasta (od 15 listopada 1870 do 5 czerwca 1871). W 1872 był ambasadorem w Grecji. Później dwukrotnie pełnił funkcję premiera Francji (jako 44. od 23 września 1880 do 14 listopada 1881 oraz jako 49. od 21 lutego 1883 do 6 kwietnia 1885^[5]. Będąc ministrem oświaty podjął trzy batalie o szkołę: bezpłatną, obowiązkową i laicką. Zdecydowanie opowiadał się za nauczaniem moralnym i obywatelskim. Jego zdaniem, prawa mniejszości protestanckiej czy niewierzącej są równie ważne jak prawa większości katolickiej. Prawa te miała gwarantować właśnie szkoła niekonfesyjna, neutralna światopoglądowo. Promował ekspansję kolonialną Francji^[6].

Prawa Jules'a Ferry’ego

Seria ustaw dotyczących szkolnictwa podstawowego, która uczyniła nauczanie w szkole podstawowej bezpłatnym. Dzięki temu szkoła podstawowa we Francji stała się obowiązkowa i darmowa dla dziewcząt i chłopców. Twierdził, że nauka jest podstawą demokracji z czego wynika idea równości praw do edukacji i jej jedności, zarówno dla dzieci biednych jak i bogatych^[7]. W 1882 nauczanie stało się również laickie. Przepisy prawne z 1882 nie przewidywały obowiązków wobec Boga, choć z programów szkolnictwa podstawowego zniknęły one dopiero w 1923. Ustawa z 1882 uwzględniała natomiast podstawy moralności; ponadto szkoły publiczne przeznaczały jeden dzień w tygodniu (poza niedzielą) wolny od zajęć dla umożliwienia nauczania religijnego zawsze poza budynkami szkolnymi tym, których rodzice tego zapragną. Uczelniom zgromadzeń zakonnych odebrano prawo nadawania licencjatu i posługiwania się nazwą uniwersytetu^[8].

Przypisy

↑ Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII i XIX wieku, 1982, s. 389.
↑ Chris Cook, John Stevenson, Leksykon nowożytnej historii Europy 1763-1999, Warszawa 2000, s.371
↑ Palmer 1998 ↓, s. 138.
↑ Jean-Michel Gaillard, Jules Ferry, Paris, Fayard, 1989
↑ Jean-Marie Mayeur, Madeleine Rebirioux, The Third Republic from Its Origins to the Great War, 1871-1914. Cambridge University Press, 1987, s.72.
↑ Szkoły z internatem dla Indian czyli o kolonizacji i dekolonizacji umysłów. cochise.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-10)]..
↑ Jan Baszkiewicz, Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII-XX. Wydawnictwo Poznańskie Poznań 2002, s.308.
↑ J. Kubiak, Wykluczeni, poniżeni i niezłomni, Tygodnik Powszechny Online.

Bibliografia

Janina Kulczycka-Saloni: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu (Biblioteka narodowa) (Polish Edition). Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolinskich, 1985, s. 51. ISBN 83-04-01664-8.
Alan Palmer: Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 1998. ISBN 83-85852-28-X.

Linki zewnętrzne

M. Horoszewicz – Zasady i ewolucja francuskiej laickości – kulturaswiecka.pl

[1] Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII i XIX wieku, 1982, s. 389.

[2] Chris Cook, John Stevenson, Leksykon nowożytnej historii Europy 1763-1999, Warszawa 2000, s.371

[CITEREFPalmer1998138-3] Palmer 1998 ↓, s. 138.

[4] Jean-Michel Gaillard, Jules Ferry, Paris, Fayard, 1989

[5] Jean-Marie Mayeur, Madeleine Rebirioux, The Third Republic from Its Origins to the Great War, 1871-1914. Cambridge University Press, 1987, s.72.

[6] Szkoły z internatem dla Indian czyli o kolonizacji i dekolonizacji umysłów. cochise.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-10)]..

[7] Jan Baszkiewicz, Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII-XX. Wydawnictwo Poznańskie Poznań 2002, s.308.

[8] J. Kubiak, Wykluczeni, poniżeni i niezłomni, Tygodnik Powszechny Online.

[:1-9] tymczasowy

[10] rzucony

[nie-11] unkcja mera Paryża nie istniała

[1]

Burbonowie	Périgord (1815) Plessis (1815–1818) Dessolles (1818–1819) Decazes (1819–1820) Plessis (1820–1821) Villèle (1821–1828) Martignac (1828–1829) Polignac (1829–1830) Mortemart (1830)
Monarchia lipcowa	Broglie (1830) Laffitte (1830–1831) Perier (1831–1832) Soult (1832–1834) Gérard (1834) Bassano (1834) Mortier (1834–1835) Broglie (1835–1836) Thiers (1836) Molé (1836–1839) Soult (1839–1840) Thiers (1840) Soult (1840–1847) Guizot (1847 23 lutego 1848) Molé (1848)
II Republika	Dupont de l’Eure (1848) Arago (1848) Cavaignac (1848) Barrot (1848–1849) d’Hautpoul (1849–1851) Faucher (1851)
II Cesarstwo /Rząd Tymczasowy	Ollivier (1870) Cousin-Montauban (1870) Trochu (1870–1871)
III Republika	Dufaure (1871–1873) Broglie (1873–1874) Cissey (1874–1875) Buffet (1875–1876) Dufaure (1876) Simon (1876–1877) Broglie (1877) Rochebouet (1877) Dufaure (1877–1879) Waddington (1879–1879) Freycinet (1879–1880) Ferry (1880–1881) Gambetta (1881–1882) Freycinet (1882) Duclerc (1882–1883) Fallieres (1883) Ferry (1883–1885) Brisson (1885) Freycinet (1886) Goblet (1886–1887) Rouvier (1887) Tirard (1887–1888) Floquet (1888–1889) Tirard (1889–1890) Freycinet (1890–1892) Loubet (1892) Ribot (1892–1893) Dupuy (1893) Casimir-Perier (1893–1894) Dupuy (1894–1895) Ribot (1895) Bourgeois (1895–1896) Méline (1896–1898) Brisson (1898) Dupuy (1898–1899) Waldeck-Rousseau (1899–1902) Combes (1902–1905) Rouvier (1905–1906) Sarrien (1906) Clemenceau (1906–1909) Briand (1909–1911) Monis (1911) Caillaux (1911–1912) Poincaré (1912–1913) Briand (1913) Barthou (1913) Doumergue (1913–1914) Ribot (1914) Viviani (1914–1915) Briand (1915–1917) Ribot (1917) Painlevé (1917) Clemenceau (1917–1920) Millerand (1920) Leygues (1920–1921) Briand (1921–1922) Poincaré (1922–1924) François-Marsal (1924) Herriot (1924–1925) Painlevé (1925) Briand (1925–1926) Herriot (1926) Poincaré (1926–1929) Briand (1929) Tardieu (1929–1930) Chautemps (1930) Tardieu (1930) Steeg (1930–1931) Laval (1931–1932) Tardieu (1932) Herriot (1932) Paul-Boncour (1932–1933) Daladier ( 1933) Sarraut (1933) Chautemps (1933–1934) Daladier (1934) Doumergue (1934) Flandin (1934–1935) Bouisson (1935) Laval (1935–1936) Sarraut (1936) Blum (1936–1937) Chautemps (1937–1938) Blum (1938) Daladier (1938–1940) Reynaud (1940) Pétain (1940)
Francja Vichy/ Rząd Tymczasowy	Pétain (1940) Laval (1940–1941) Flandin (1940–1941) Darlan (1941–1942) Laval (1942–1944) Gaulle (1944–1946) Gouin (1946) Bidault (1946) Blum (1946–1947)
IV Republika	Ramadier (1947) Schuman (1947–1948) Marie (1948) Schuman (1948) Queuille (1948–1949) Bidault (1949–1950) Queuille (1950) Pleven (1950–1951) Queuille (1951) Pleven (1951–1952) Faure (1952) Pinay (1952–1953) Mayer (1953) Laniel (1953–1954) France (1954–1955) Faure (1955–1956) Mollet (1956–1957) Bourgès-Maunoury (1957) Gaillard (1957–1958) Pflimlin (1958) Gaulle (1958–1959)
V Republika	Debré (1959–1962) Pompidou (1962–1968) Couve de Murville (1968–1969) Chaban-Delmas (1969–1972) Messmer (1972–1974) Chirac (1974–1976) Barre (1976–1981) Mauroy (1981–1984) Fabius (1984–1986) Chirac (1986–1988) Rocard (1988–1991) Cresson (1991–1992) Bérégovoy (1992–1993) Balladur (1993–1995) Juppé (1995–1997) Jospin (1997–2002) Raffarin (2002–2005) Villepin (2005–2007) Fillon (2007–2012) Ayrault (2012–2014) Valls (2014–2016) Cazeneuve (2016–2017) Philippe (2017–2020) Castex (2020–2022) Borne (2022–2024) Attal (2024) Barnier (od 2024)

XVIII wiek	Armand Marc de Montmorin Saint-Hérem (1789–1791) Claude Antoine Valdec de Lessart (1791–1792) Charles François Dumouriez (1792) Pierre Paul de Méredieu de Naillac (1792) Scipion Victor de Chambonas (1792) François Joseph de Gratet, wicehrabia Dubouchage (1792) Claude Bigot de Sainte-Croix (1792) Pierre Henri Hélène Marie Lebrun-Tondu (1792–1793) François Louis Michel Chemin Deforgues (1793–1794) Jean Marie Claude Alexandre Goujon (1794) Martial Joseph Armand Herman (1794) Charles Delacroix (1794) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1795–1797) Karl Reinhard (1797–1799) Jean-Baptiste Nompère de Champagny (1799–1799) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1799–1807)
XIX wiek	Jean-Baptiste Nompère de Champagny (1807–1811) Hugues Bernard Maret (1811–1813) Armand Augustin Louis de Caulaincourt (1813–1814) Antoine René Charles Mathurin, hrabia de Laforest (1814) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1814–1815) Armand Augustin Louis de Caulaincourt (1815) Louis, baron Bignon (1815) Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1815) Armand Emmanuel du Plessis, książę de Richelieu (1815) Jean-Joseph-Paul-Augustin, markiz Dessolles (1815–1818) Étienne Denis, baron Pasquier (1818–1819) Mathieu de Montmorency (1819–1821) François-René de Chateaubriand (1821–1822) Ange Hyacinthe Maxence, baron de Damas (1822–1824) Auguste de La Ferronays (1824–1828) Anne Pierre Adrien, książę de Montmorency-Laval (1828–1829) Joseph-Marie de Portalis (1829) Jules Auguste Armand Marie, książę de Polignac (1829) Victor Louis Victurnien (1829–1830) Louis, baron Bignon (1830) Jean-Baptiste Jourdan (1830) Louis, hrabia Molé (1830) Nicolas Joseph Maison (1830) Horace François Bastien, hrabia Sébastiani (1830–1832) Victor, duc de Broglie (1832–1834) Henri Gauthier, comte de Rigny (1834) Charles Joseph, comte Bresson (1834) Henri Gauthier, comte de Rigny (1834–1835) Victor, duc de Broglie (1835–1836) Adolphe Thiers (1836) Louis, comte Molé (1836–1839) Napoléon Auguste Lannes, duc de Montebello (1839) Nicolas Jean de Dieu Soult, duc de Dalmatie (1839–1840) Adolphe Thiers (1840) François Guizot (1840–1848) Alphonse de Lamartine (1848) Jules Bastide (1848) Marie Alphonse Bedeau (1848) Jules Bastide (1848) Édouard Drouyn de Lhuys (1848–1849) Alexis de Tocqueville (1849) Alphonse de Rayneval (1849) Jean-Ernest Ducos, vicomte de La Hitte (1849–1851) Édouard Drouyn de Lhuys (1851) Anatole, baron Brénier de Renaudière (1851) Jules Baroche (1851) Louis Félix Étienne, marquis de Turgot (1851–1852) Édouard Drouyn de Lhuys (1852–1855) Aleksander Colonna-Walewski (1855–1860) Jules Baroche (1860) Édouard Thouvenel (1860–1862) Édouard Drouyn de Lhuys (1862–1866) Charles, marquis de La Valette (1866) Lionel, marquis de Moustier (1866–1868) Charles, marquis de La Valette (1868–1869) Henri, prince de La Tour d'Auvergne (1869–1870) Napoléon, comte Daru (1870) Émile Ollivier (1870) Agenor, duc de Gramont (1870) Henri, prince de La Tour d'Auvergne (1870) Charles, comte de Rémusat (1871–1873) Albert, duc de Broglie (1873) Louis Decazes, duc de Glucksberg (1873–1877) Gaston-Robert, marquis de Banneville (1877) William Henry Waddington (1877–1879) Charles de Freycinet (1879–1880) Jules Barthélemy-Saint-Hilaire (1880–1881) Léon Gambetta (1881–1882) Charles de Freycinet (1882) Charles Duclerc (1882–1883) Armand Fallières (1883) Paul-Armand Challemel-Lacour (1883) Jules Ferry (1883–1885) Charles de Freycinet (1885–1886) Émile Flourens (1886–1888) René Goblet (1888–1889) Eugène Spuller (1889–1890) Alexandre Ribot (1890–1893) Jules Develle (1893) Jean Casimir-Perier (1893–1894) Gabriel Hanotaux (1894–1895) Marcellin Berthelot (1895–1896) Léon Bourgeois (1896) Gabriel Hanotaux (1896–1898) Théophile Delcassé (1898–1905)
XX wiek	Maurice Rouvier (1905–1906) Léon Bourgeois (1906) Stéphen Pichon (1906–1911) Jean Cruppi (1911) Justin de Selves (1911–1912) Raymond Poincaré (1912–1913) Charles Jonnart (1913) Stéphen Pichon (1913) Gaston Doumergue (1913–1914) Léon Bourgeois (1914) René Viviani (1914) Gaston Doumergue (1914) Théophile Delcassé (1914–1915) René Viviani (1915) Aristide Briand (1915–1917) Alexandre Ribot (1917) Louis Barthou (1917) Stéphen Pichon (1917–1920) Alexandre Millerand (1920) Georges Leygues (1920–1921) Aristide Briand (1921–1922) Raymond Poincaré (1922–1924) Edmond Lefebvre du Prey (1924) Édouard Herriot (1924–1925) Aristide Briand (1925–1926) Édouard Herriot (1926) Aristide Briand (1926–1932) Pierre Laval (1932) André Tardieu (1932) Édouard Herriot (1932) Joseph Paul-Boncour (1932–1934) Édouard Daladier (1934) Louis Barthou (1934) Pierre Laval (1934–1936) Pierre-Étienne Flandin (1936) Yvon Delbos (1936–1938) Joseph Paul-Boncour (1938) Georges Bonnet (1938–1939) Édouard Daladier (1939–1940) Paul Reynaud (1940) Édouard Daladier (1940) Paul Reynaud (1940) Paul Baudouin (1940) Pierre Laval (1940) Pierre-Étienne Flandin (1940) François Darlan (1941–1942) Pierre Laval (1942–1944) Maurice Dejean (1941–1942) René Pleven (1942–1943) René Massigli (1943–1944) Georges Bidault (1944–1946) Léon Blum (1946–1947) Georges Bidault (1947–1948) Robert Schuman (1948–1953) Georges Bidault (1953–1954) Pierre Mendès France (1954–1955) Edgar Faure (1955) Antoine Pinay (1955–1956) Christian Pineau (1956–1958) René Pleven (1958) Maurice Couve de Murville (1958–1968) Michel Debré (1968–1969) Maurice Schumann (1969–1973) André Bettencourt (1973) Michel Jobert (1973–1974) Jean Sauvagnargues (1974–1976) Louis de Guiringaud (1976–1978) Jean François-Poncet (1978–1981) Claude Cheysson (1981–1984) Roland Dumas (1984–1986) Jean-Bernard Raimond (1986–1988) Roland Dumas (1988–1993) Alain Juppé (1993–1995) Hervé de Charette (1995–1997) Hubert Védrine (1997–2002)
XXI wiek	Dominique de Villepin (2002–2004) Michel Barnier (2004–2005) Philippe Douste-Blazy (2005–2007) Bernard Kouchner (2007–2010) Alain Juppé (2010–2012) Laurent Fabius (2012–2016) Jean-Marc Ayrault (2016–2017) Jean-Yves Le Drian (2017–2022) Catherine Colonna (2022–2024) Stéphane Séjourné (2024) Jean-Noël Barrot (od 2024)