Przejdź do zawartości

Jean Baptiste Carrier

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jean Baptiste Carrier
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 marca 1756
Yolet

Data i miejsce śmierci

16 grudnia 1794
Paryż

Polityk okresu rewolucji francuskiej
Okres

od wrzesień 1792
do grudzień 1792

Przynależność polityczna

uczestnik spotkań jakobinów i kordelierów

Komisarz Konwentu we Flandrii
Okres

od 1792
do 1793

Komisarz Konwentu w Nantes
Okres

od październik 1793
do 1794

Sekretarz Konwentu

Jean Baptiste Carrier (ur. 16 marca 1756 w Yolet, zm. 16 grudnia 1794 w Paryżu[1]) – polityk francuski epoki rewolucji francuskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Deputowany

[edytuj | edytuj kod]

Przed wybuchem rewolucji Carrier bez większych sukcesów wykonywał zawód prawnika w Aurillac (jego kancelaria została w 1789 zamknięta). Pochodził z ubogiej wielodzietnej rodziny, stąd pod dodatkowym wpływem życiowych niepowodzeń stał się radykałem. W 1792 został deputowanym Konwentu z departamentu Cantal, a będąc już w Paryżu zaczął uczestniczyć w spotkaniach zarówno jakobinów, jak i kordelierów. W końcu roku 1792 został komisarzem Konwentu we Flandrii.

W czasie procesu Ludwika XVI zagłosował za śmiercią króla, popierał ideę Trybunału Rewolucyjnego, przyczynił się do upadku Żyrondy i jako jeden z pierwszych zażądał aresztowania księcia Filipa Orleańskiego mimo jego dotychczasowego uczestnictwa w rewolucji po stronie Góry. W połowie roku 1793 ponownie został wysłany z misją na prowincję, tym razem do Normandii (gdzie tłumił powstanie wzniecone przez żyrondystów), a następnie we wrześniu do Wandei w celu walki z powstaniem chłopskim.

Masakry w Nantes

[edytuj | edytuj kod]

Carrier zdobył reputację jednego z najokrutniejszych wysłanników Konwentu. W celu stłumienia powstania wandejskiego założył w Nantes lokalny Trybunał Rewolucyjny oraz powołał do życia dwie złożone z przypadkowych ludzi jednostki wojskowe: „Amerykańskich huzarów”, złożoną z byłych niewolników z San Domingo oraz „Legion Marata”, które rychle zasłynęły z okrucieństwa wobec Wandejczyków. Wkrótce jednak Carrier doszedł do wniosku, że są to środki niewystarczające i całkowicie zawiesił działalność trybunału, zabijając podejrzanych o rojalizm lub wrogość wobec rządu bez jakiejkolwiek procedury sądowej. Na rozkaz Carriera pojmani więźniowie byli topieni w Loarze, gilotynowani lub rozstrzeliwani, zaś przetrzymywani jeszcze w więzieniu masowo padali ofiarą epidemii. Szacuje się, że komisarz Konwentu wysłał na śmierć 11 tys. osób, zaś dalsze 3 tys. zmarły w więzieniach.

Szczególnie brutalną praktyką były tzw. noyades, czyli praktyka umieszczania obnażonych i związanych cywilów na barkach, które następnie wyprowadzano na środek Loary i zatapiano wraz z uwięzionymi. Jako dodatkową formę rozrywki oraz ośmieszenia katolickiego sakramentu małżeństwa praktykowano „małżeństwa republikańskie” (fr. mariage républicain), które polegały na wiązaniu ze sobą osób przeciwnej płci – np. młodej kobiety z młodym mężczyzną lub księdza z zakonnicą[2]. W ten sposób zamordowano około 2000 osób.

Carrier szeroko propagował stosowane przez siebie metody jako najlepszy sposób walki z kontrrewolucją, denuncjując mniej brutalnych w działaniu komisarzy jako moderantystów. Początkowo Komitet Ocalenia Publicznego nakazał jednak zostawić go na stanowisku, chociaż inni komisarze, głównie Julien, głośno apelowali o jego odwołanie. Tymczasem Carrier, pogrążony coraz bardziej w alkoholizmie i najprawdopodobniej cierpiący z powodu zaburzeń psychicznych, nieoczekiwanie uwolnił 132 aresztowanych arystokratów i poprosił o nowe stanowisko w Paryżu. Prośbę tę spełniono, czyniąc Carriera sekretarzem Konwentu.

Po thermidorze

[edytuj | edytuj kod]

Po upadku jakobinów Carrier nie został aresztowany na pierwszej fali zatrzymań. Dopiero 3 września 1794, w miarę napływu nowych informacji o wydarzeniach z Nantes, Konwent Narodowy zarządził aresztowanie Carriera. Przed Trybunałem Rewolucyjnym Carrier wypierał się wszelkiej odpowiedzialności za masakry, zrzucając ją na całe zgromadzenie legislacyjne, mówiąc „Tutaj wszystko jest winne, włącznie z dzwonkiem przewodniczącego!”[3]. Został skazany na śmierć i zgilotynowany 16 grudnia.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jean-Baptiste Carrier, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-01-31] (ang.).
  2. Archibald Alison, Edward Sherman Gould: History of Europe from the Commencement of the French Revolution in 1789, to the Restoration of the Bourbons in 1815 (1850). 1842.
  3. Albert Manfred, Rousseau, Mirabeau, Robespierre. Trzy portrety z epoki Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • R. Palmer, Twelve Who Ruled: The Year of Terror in the French Revolution. Princeton, Princeton University Press, ISBN 0-691-05119-4.